του
Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Η ανεργία των νέων στις ηλικίες 15-25 ετών καταρρίπτει πανευρωπαϊκό ρεκόρ. Κάπου 60.000 νέοι έχουν εγκαταλείψει την χώρα τα δύο τελευταία χρόνια, φαινόμενο που πρώτοι είχαμε επισημάνει από τις στήλες αυτές πριν μία τριετία. Αυτή δε η διαρροή πτυχιούχων και ερευνητών είναι ό,τι χειρότερο μπορούσε να συμβεί στην Ελλάδα διότι, από την μια μεριά, είναι πτωχευμένη οικονομικά και, από την άλλη, χάνει πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο και την φαιά του ουσία, σε μία εποχή όπου η γνώση είναι κορυφαίος συντελεστής παραγωγής.
Αποκαλυπτική είναι έτσι η επιστολή που ακολουθεί, στην οποία ένας φοιτητής από την Κρήτη, εμμέσως πλην σαφώς, αναλύει γιατί το μέλλον των νέων και της χώρας είναι άδηλον. Ιδού τί αναφέρει:
«Δεν με απελπίζει τόσο, κύριε Παπανδρόπουλε, η οικονομική κρίση. Αυτή μπορεί να ξεπεραστεί. Όχι όμως και το έλλειμμα παιδείας. Από αυτό πάσχει δραματικά η χώρα μας και αυτή η κατάσταση είναι στην ουσία η αιτία της απελπισίας των νέων. Το πανεπιστήμιο δεν είναι χώρος μάθησης και προετοιμασίας γι αυτοολοκλήρωση. Είναι ένα δυσώδες κομματικό τοπίο που καταστρέφει τις ζωές μας.
Η απαξίωση του ελληνικού πανεπιστημίου είναι δυστυχώς μία πραγματικότητα η οποία δεν είναι προϊόν κάποιας κυβέρνησης ή υπουργού. Σχεδόν όλοι οι υπουργοί Παιδείας της Ελλάδας είναι συνυπεύθυνοι. Αλλά ας αρχίσω με μιαν ιστορική αναδρομή στις μέρες του κυρίου Αρσένη. Ως γνήσιος οπαδός του λαϊκισμού (προφανώς) άνοιξε τις πόρτες των ΑΕΙ και των ΤΕΙ σε όλους τους Έλληνες, διπλασιάζοντας σχεδόν τους εισακτέους. Αναλογιζόμενος την τάξη μου στο λύκειο και το ποσοστό των παιδιών οι οποίοι δεν είχαν καθόλου καλή χημεία με το διάβασμα και δεν ήταν για να σπουδάσουν, ψέλλισα: μα είναι δυνατόν να σπουδάσουν όλοι; Κάτι τέτοιο μόνον αρνητικές συνέπειες θα μπορούσε να έχει.
Η πρώτη συνέπεια ήταν η δημιουργία στρατιών φοιτητών οι οποίοι δίνουν μαθήματα και δεν έχουν την ικανότητα να τα περάσουν. Όμως τελικά και αυτοί, είτε με φροντιστήρια είτε με εξεταστικές σκούπες από διδάσκοντες που δεν αντέχουν πια να διορθώνουν εκατοντάδες γραπτά σε κάθε εξεταστική, βρίσκουν τον δρόμο προς το πολυπόθητο πτυχίο. Υπάρχουν εξετάσεις μαθημάτων με εξακόσιους (600) και πλέον εγγεγραμμένους από τους οποίους περίπου τετρακόσιοι πενήντα (450) εκτιμάται από κάποιον καθηγητή ότι μπορούν να κατέβουν σε μία εξεταστική. Αυτό σημαίνει ότι πιθανόν θα τυπωθούν γι αυτός 450 δωδεκασέλιδα θέματα.
Η δεύτερη αρνητική συνέπεια είναι η πτώση της ποιότητας των πτυχίων. Όταν φοιτητές χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου παρακολουθούν μία σχολή, τότε αυτή είτε θα τους αφήνει όλους μετεξεταστέους είτε θα ρίξει το επίπεδό της για να τους βγάλει με πτυχία. Δυστυχώς, η Ελλάδα βρίσκεται στην δεύτερη περίπτωση. Πολλές φορές φοιτητές περνούν μαθήματα με φροντιστήρια τα οποία διδάσκουν άνθρωποι οι οποίοι μπορεί να είναι φοιτητές ή απλοί πτυχιούχοι. Αυτό σημαίνει ότι ο φοιτητής αρκείται στο να μάθει μεθόδους και όχι μεθοδική σκέψη, να αναμασάει γνώσεις. Τα θέματα πολλές φορές καταλήγουν να είναι τα ίδια μιας προηγούμενης εξεταστικής, επίσης ενθαρρύνοντας τα φροντιστήρια, την αντιγραφή και την παπαγαλία.
Έτσι φτάνουμε στην τρίτη αρνητική συνέπεια, την πτώση της αξίας του πτυχίου στην αγορά εργασίας. Εφόσον το πτυχίο είναι ένα απλό χαρτί που δεν έχει τίποτα από πίσω του (για να μην πω για πολλά μεταπτυχιακά), δεν πληρώνεται στην αγορά. Ακολούθως, ο εισαγωγικός μισθός στην αγορά ενός πτυχιούχου μπορεί να είναι της τάξης των700 ευρώ (κοντά σε αυτόν του ανειδίκευτου εργάτη). Αυτή είναι η θλιβερή πραγματικότητα και όσοι δεν την καταλαβαίνουν είναι καταδικασμένοι. Όσο για τους άλλους, που θέλουν να την διαιωνίζουν, πέρα από το ότι βγάζουν τα μάτια τους, τυφλώνουν και εμάς, οι θεόστραβοι…».
Αυτά γράφει ο Σ.Χ. από τα Χανιά. Τα συμπεράσματα δικά σας. Όσο για το μέλλον του τόπου, ποτέ ίσως να μην ήταν τόσο άδηλο. Διότι, τί μπορεί να περιμένει κανείς όταν σχεδόν οκτώ Έλληνες στους δέκα αρνούνται την πραγματικότητά τους και την αποδίδουν σε διεθνείς συνωμοσίες και άλλες ιστορίες για αγρίους;
