του
Ηλία Καραβόλια
Χρήμα των φορολογουμένων στις μεγάλες δυτικές κοινωνίες διοχετεύτηκε στον τραπεζικό κλάδο, με το πρόσχημα να τονωθεί η οικονομική δραστηριότητα και να μην καταρρεύσει η εμπιστοσύνη στις αγορές. Σε πολλές δε περιπτώσεις, υπήρξαν άμεσες κρατικοποιήσεις( AIG στις ΗΠΑ, Northern Rock στην Μ. Βρεττανία, κ.α), δηλαδή επανεμφάνιση του κράτους -σωτήρα(!) κατά πολλούς.
Στα μέτρα εκείνα που προωθήθηκαν για να αντιμετωπιστεί η κρίση, πολλοί έσπευσαν να διακρίνουν την επάνοδο του «κρατικού παρεμβατισμού», την «επιστροφή του μαρξισμού» ή την αναπόδραστη πορεία προς ένα νέο κεϊνσιανισμό του 21ου αιώνα. Η ταπεινή μου γνώμη είναι ότι πολύ απλά οι κεντρικές τράπεζες δρουν σαν να ήταν θεματοφύλακες των κυβερνήσεων και όχι των κοινωνιών.
Το δε επιχείρημα περί επιστροφής του κρατικού παρεμβατισμού στηρίζεται στην εξής απλουστευτική και βαθιά λαθεμένη εξίσωση (που, δυστυχώς, υιοθετούν και αρκετές συνετές φωνές ): οτιδήποτε κρατικό είναι εξ ορισμού κοινωνικά αποτελεσματικό και φιλεργατικό!
Ωστόσο, η οικονομική και πολιτική παρέμβαση του κράτους , όταν νομοθετεί ,όταν κρατικοποιεί, όταν αυξάνει ή περιορίζει τα δημόσια ελλείμματα, όταν αναπτύσσει επιχειρηματική δράση , έχει έντονα αρνητικά αποτελέσματα για τις κοινωνικές ισορροπίες και την εύρυθμη λειτουργία των ελεύθερων οικονομιών.
Στη βάση όλων αυτών, οι κρατικές παρεμβάσεις της περιόδου που ζούμε δεν συνιστούν ένα σύγχρονο “new deal” ούτε μια επανεμφάνιση του κεϊνσιανισμού, ο οποίος ούτως ή άλλως, δεν ταυτίζεται απλώς και μόνο με τις αυξημένες κρατικές χρηματοδοτήσεις!
Τα βαθύτερα αίτια της χρηματοπιστωτικής κρίσης στις ΗΠΑ είχαν την σφραγίδα του “μακρυχέρη” κρατικού νομοθέτη και ρυθμιστή. Τα δημοσιονομικά ελλείμματα της νέας κρίσης που σέρνουν τις οικονομίες στην ύφεση, δεν είναι σίγουρα προϊόν της ανεξέλεγκτης λειτουργίας των αγορών. Φορολογικές επιδρομές και κρατικοποιήσεις ιδιωτικών εταιρειών ή ανασυγκρότηση προβληματικών κρατικών οργανισμών, είναι το εύκολο φάρμακο των κυβερνήσεων στις στρεβλώσεις των αγορών.
Κανείς δεν αρνείται την ρυθμιστική και εποπτική παρέμβαση των κρατικών αρχών στις οικονομικές ανισορροπίες, ούτε την αναγκαία κρατική μέριμνα αναδιανεμητικής κοινωνικής πολιτικής. Κανείς επίσης δεν αρνείται την απληστία και την αλαζονεία μεγάλων κερδοσκόπων και ισχυρών του χρήματος. Όμως μέσα όμως από τις "σωτήριες" δήθεν παρεμβάσεις, την αναγκαία λήψη μέτρων και την ψευδαισθητική πανοπλία που χαρίζει μια κυβέρνηση στους πολίτες της , ουσιαστικά χειροτερεύει την οικονομική λειτουργία των κοινωνιών και ευνοεί τους πολιτικούς -χειριστές της οικονομικής πολιτικής, στο να παίρνουν μέτρα ανεξέλεγκτα, χωρίς πυξίδα και γνώση των καταστάσεων.
Χρειαζόμαστε αγορές με κανόνες, όχι με αλυσίδες, ώστε να μην επιταχύνεται η ύφεση στις οικονομίες, να μην λεηλατείται ο δημιουργικός μόχθος και πλούτος από την βάρβαρη φορολογία και την πολιτική της αφειδούς σπατάλης κρατικών πόρων.
Ακόμη και ο ίδιος ο Κeynes μας έδειξε ότι "είναι δυνατόν να βελτιωθεί η λειτουργία της οικονομίας του laissez-faire αν η κυβέρνηση έχει τις πληροφορίες, την ικανότητα και τη θέληση να παρέμβει με την πολιτική της , προς όφελος της κοινωνίας."
Το ερώτημα λοιπόν είναι αν έχουν οι κυβερνήσεις την ικανότητα και την θέληση να χειριστούν τις πληροφορίες των αγορών ! Εκτός και αν δεν μπορούν να δουν καν τις πληροφορίες αυτές!
