Η δύναμη της εικόνας και η ελληνική περίπτωση

του Γιώργου Πρεβελάκη* 

Παράδειγμα η σημερινή πολιτική του γαλλικού ΥΠΕΞ, που επενδύει στην πολιτική επιρροή.

Πριν λίγες ημέρες το Παρίσι βρέθηκε στο επίκεντρο του ελληνικού ενδιαφέροντος, με τις διαπραγματεύσεις με την τρόϊκα να γίνονται στην προστατευμένη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία του ΟΟΣΑ. 

Η στάση των εκπροσώπων των δανειστών δεν βοήθησε, δεν υποστήριξε την ελληνική προσπάθεια. Ίσως, μάλιστα, και να εξώθησε τα πράγματα στα άκρα (Εστία, κύριο άρθρο, 29-11-24).

 

Οι εξελίξεις αυτές μονοπώλησαν την προσοχή και το ενδιαφέρον στα ελληνικά Μέσα Ενημέρωσης. Έτσι, όμως, επισκιάστηκαν άλλα σημαντικά ως προς την Ελλάδα γεγονότα στην ευρύτερη περίμετρο του ΟΟΣΑ. 

Παρασκευή βράδυ, δύο ημέρες μετά την διαπραγμάτευση, ο Κώστας Σκρέκας, ο νέος υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, συναντήθηκε με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΟΣΑ AngelGourria. 

Το ίδιο βράδυ, στο κτίριο της Γενικής Γραμματείας του ΟΟΣΑ, στην αίθουσα τελετών, η Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία οργάνωσε μία μεγάλη εκδήλωση για τα 40 χρόνια από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα. 

Στην επίκαιρη ομιλία του Γενικού Γραμματέα κατά την εκδήλωση αυτή, καθώς και στην ανακοίνωση την οποία συνυπέγραψε με τον Έλληνα υπουργό, δεν επικρίνεται, δεν καταδικάζεται η Ελλάδα ως «αποδιοπομπαίος τράγος». 

Αντιθέτως, προβάλλεται ως πρωτοπόρος των μεταρρυθμίσεων, ως χώρα η οποία «πρέπει να επιδοκιμαστεί για την τεράστια μεταρρυθμιστική της προσπάθεια κατά τα τελευταία χρόνια» (δήλωση του Gourria στο κοινό ανακοινωθέν). 

Στην ομιλία του την Παρασκευή το βράδυ ο Γενικός Γραμματέας ενέταξε την τρέχουσα ελληνική κρίση στην ελληνική ιστορία του 20ου αιώνα. Τόνισε ότι το ΟΧΙ στον Φασισμό και η ανατροπή της Δικτατορίας μαρτυρούν την ελληνική ικανότητα για επιβίωση μέσα στις δυσκολίες και για αναγέννηση. 

Θεμελιώνουν την βεβαιότητα ότι και η τρέχουσα κρίση θα ξεπεραστεί. Ήδη, κατά τον Γενικό Γραμματέα, έχει καλυφθεί σημαντικός δρόμος: «Οι μεγάλες προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης και του ελληνικού λαού έχουν αποδώσει καρπούς. 

Η πρόοδος πραγματοποιείται αργά, αλλά σταθερά. Η Ελλάδα υπήρξε ο μεγαλύτερος μεταρρυθμιστής ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ κατά τα τελευταία χρόνια και ξεπέρασε το πρόβλημα του τεραστίου ελλείμματος μέσα σε ένα δραματικά δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, επιτυγχάνοντας το 2013 πρωτογενές πλεόνασμα.

Μετά από έξι χρόνια βαθιάς ύφεσης, η οικονομία αναπτύσσεται και πάλι. Ηγείται στην ευρωζώνη ως η ταχύτερα αναπτυσσόμενη κατά το τελευταίο τετράμηνο». 

Επικαλέστηκε δε την Αναφορά στον Γκρέκο του Νίκου Καζαντζάκη για να υπογραμμίσει το αήττητο ελληνικό πνεύμα και κατέληξε: «Όπως ούτε ο Φασισμός, ούτε η Δικτατορία, ούτε και η Κρίση θα εμποδίσει την χώρα αυτή να ανθίσει ξανά». 

Υποσχέθηκε την συνεχή, ουσιαστική βοήθεια από τον ΟΟΣΑ. Συνυπάρχουν, λοιπόν, δύο αλληλοσυγκρουόμενες εικόνες από την ίδια πόλη, την ίδια εβδομάδα. 

Η πρώτη, από την τρόϊκα, στατική, χωρίς ιστορική προοπτική, χωρίς πολιτισμική ευαισθησία, μίζερη: είναι η εικόνα την οποία εκπέμπουν οι, από την φύση τους δυσάρεστοι και απαιτητικοί, δανειστές. 

Η δεύτερη έρχεται από έναν εμπνευσμένο ηγέτη, με καθοριστικό ρόλο στην οικονομική διάσωση της χώρας του, το Μεξικό, και με συνεχώς ενισχυόμενη επιρροή στην διεθνή σκηνή.

Ήδη από το 1990, οι διεθνολόγοι επικεντρώνονται στην έννοια softpower, την οποία εισήγαγε ο Joseph Nye στο βιβλίο του «Bound to Lead». 

Από αυτή την αφετηρία, η σημερινή ηγεσία του γαλλικού υπουργείου Εξωτερικών κινείται και επενδύει στην «Πολιτική της Επιρροής». Πολλές άλλες χώρες ακολουθούν μία συνειδητή στρατηγική, ώστε να διαμορφώνουν οι ίδιες την εικόνα τους.

Έχουν κατανοήσει ότι η εικόνα συνιστά καθοριστικό παράγοντα για την ισχύ μιας χώρας. Την περασμένη εβδομάδα, από τις δύο διασταυρούμενες παρισινές εικόνες κυριάρχησε η αρνητική, η εντύπωση από την τρόϊκα. 

Η εικόνα αυτή, με καταλυτική επίδραση, εκπέμπει απαισιοδοξία και βαθιά ανησυχία για το μέλλον. 

Όμως, υπάρχει και η άλλη. Στις προσπάθειες να αναστραφεί η τάση, να προβληθεί μία αντικειμενική όψη της Ελλάδας, ο ΟΟΣΑ αποδεικνύεται ένας σημαντικός σύμμαχος. 

Σε μία κρίσιμη στιγμή, όταν διακυβεύεται το αν η Ελλάδα θα αναγεννηθεί ή αν θα καταποντισθεί όπου την κατευθύνουν εχθρικές ωθήσεις, η θαρραλέα παρέμβαση του Γενικού Γραμματέα αποκτά σημαίνον βάρος. 

*Καθηγητής Γεωπολιτικής, πρέσβης της Ελλάδας στον ΟΟΣΑ