Edition: International | Greek
MENU

Αρχική » Γνώμη

Όταν ο Τσίπρας ξύπνησε (σ)την Ευρώπη

Ο Τσίπρας «ξύπνησε» ευρωπαϊκά ζητήματα που είχαν κρυφθεί καλά πίσω από την κρισιμότητα και αβεβαιότητα των στιγμών. Οι νέες ισορροπίες όμως ίσως τον βοηθήσουν να ξυπνήσει και ο ίδιος στη νέα Ευρώπη που επικαλείται.

Από: EBR - Δημοσίευση: Παρασκευή, 17 Ιουλίου 2015

Η ελληνική κρίση και η στρατηγική Τσίπρα να φθάσει η κατάσταση στο χείλος του γκρεμού προσέφερε παράθυρο ευκαιρίας για το «ξύπνημα» των Ευρωπαίων σοσιαλιστών σε επίπεδο κυβερνήσεων.
Η ελληνική κρίση και η στρατηγική Τσίπρα να φθάσει η κατάσταση στο χείλος του γκρεμού προσέφερε παράθυρο ευκαιρίας για το «ξύπνημα» των Ευρωπαίων σοσιαλιστών σε επίπεδο κυβερνήσεων.

του Σαράντη Μιχαλόπουλου*

Στην αρχή τον έβλεπαν ως μια άγνωστης ταυτότητας νέα πολιτική δύναμη στην Ευρώπη. Στο εσωτερικό τον χαρακτήριζαν «παρένθεση». Οι ακρότητες στις οποίες οδήγησε η ελληνική κρίση προκάλεσαν συγκρούσεις και πάθη μεταξύ των Ευρωπαίων. Διαδραματίστηκαν, όμως, και γεγονότα που άφησαν το στίγμα τους στη «Νέα Ευρώπη». 

Πολλοί μίλησαν για ταπείνωση της Ελλάδας στην πολυσυζητημένη σύνοδο κορυφή της 12ης Ιουλίου. Άλλοι πάλι, έκαναν λόγο για διπλωματικό όλεθρο για το Βερολίνο αφού κατάφερε με την στάση του να αντισυσπειρώσει ευρωπαϊκές δυνάμεις. Αν προσεγγίσουμε, όμως, πιο ψύχραιμα την κατάσταση, διαπιστώνουμε ότι οι μεσοπρόθεσμες συνέπειες της «Ελληνικής Άνοιξης», όπως επεσήμανε ειρωνικά ο Σλοβάκος ΥΠΟΙΚ, σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι αξιοσημείωτες.

Η προκλητική στάση του Τσίπρα

Κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης ακούστηκαν πολλά, που τραυμάτισαν τις σχέσεις των κρατών της Ευρώπης. 

Προκλητικές δηλώσεις και «επισκέψεις» τροφοδοτούσαν συνεχώς ένα ήδη τεταμένο κλίμα. Πολλοί εξεπλάγησαν με την αρνητική στάση των χωρών της Βαλτικής και της Φινλανδίας. Γιατί όμως; Ο Τσίπρας δεν τους προκάλεσε;

Όταν εντείνονταν οι συγκρούσεις στην ανατολική Ουκρανία και οι χώρες της Βαλτικής και η Φινλανδία ένιωθαν όλο και περισσότερο την ρωσική επιθετικότητα, ο Τσίπρας επισκεπτόταν τη Μόσχα και πραγματοποιούσε συνομιλίες με επικίνδυνα γενικόλογα εν συνεχεία δελτία τύπου, με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλάντιμιρ Πούτιν. 

Αποτέλεσμα αυτού; Οι χώρες αυτές να αποκαλούνται σήμερα γερμανικοί δορυφόροι και να βγάζουν δηλητήριο για την Ελλάδα. 

Επικοινωνιακά στο συγκεκριμένο ζήτημα ο Τσίπρας κατάφερε να κάνει εχθρούς. Παρά τη φιλορωσική ρητορική του, δεν μπλόκαρε εν τέλει καμία απόφαση σε επίπεδο Συμβουλίου για επέκταση των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Μόσχας, ο Turkish Stream μάλλον ήταν πυροτέχνημα και η ελληνική στάση απέναντι στην ουκρανική κρίση δεν διαφοροποιήθηκε από την ευρωπαϊκή. 

Ποιος ο λόγος λοιπόν να προκαλέσει η Αθήνα αυτές τις χώρες;

Τα θεμέλια για το χρέος

Η πολιτική των άκρων βοήθησε πάντως να μπουν τα θεμέλια για την αναδιάρθρωση του χρέους.

Την ημέρα ανακοίνωσης του δημοψηφίσματος, τα μέσα εστίασαν στις δηλώσεις του Νίκου Παππά ότι «ξημερώνει μια ωραία μέρα». Ξέχασαν, όμως, να αναφέρουν την τελευταία πρόταση της δήλωσής του ότι η ΕΕ έχει το θεσμικό εκτόπισμα να βρει λύσεις για την κρίση και χωρίς το ΔΝΤ.

Πράγματι, ο ΣΥΡΙΖΑ εξαπέλυε πυρά κατά του ΔΝΤ και ζήτησε εκείνη την εβδομάδα στήριξη μόνο από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης.

Παράλληλα, όμως, το ΔΝΤ συντόνιζε τις κινήσεις του με τους αντικειμενικούς στόχους της ελληνικής κυβέρνησης. Την αναδιάρθρωση του χρέους και την περίοδο χάριτος.

Δύο μέρες πριν το δημοψήφισμα το ΔΝΤ δημοσίευσε την έκθεση για την βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους παρά την αντίρρηση της Κομισιόν και της Γερμανίας. 

Η ελληνική κυβέρνηση την έκανε σημαία ενόψει του δημοψηφίσματος και έκτοτε, το ΔΝΤ δεν σταματά να μιλά για την αναγκαιότητα αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. 

Η ρητορική αυτή υιοθετήθηκε από τους Ευρωπαίους ηγέτες ακόμη και από τους πολέμιους αυτής της πρότασης. Μπορεί όχι με την μορφή κουρέματος, αλλά σίγουρα το ζήτημα μπήκε για τα καλά στο τραπέζι.

Η ενεργοποίηση των σοσιαλιστών 

Οι Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές τα τελευταία χρόνια τείνουν να αφανιστούν από τον πολιτικό χάρτη. Έχοντας προσδεθεί στο άρμα της συντηρητικής λιτότητας, έχασαν την επαφή τους με την ευρωπαϊκή κοινωνία, και ο Μεγάλος Συνασπισμός (ΕΛΚ- Σοσιαλιστών) στην Ευρωβουλή μόνο πολιτικά οφέλη στους συντηρητικούς ευρωπαϊκούς κύκλους προσέδιδε.

Η ελληνική κρίση και η στρατηγική Τσίπρα να φθάσει η κατάσταση στο χείλος του γκρεμού προσέφερε παράθυρο ευκαιρίας για το «ξύπνημα» των Ευρωπαίων σοσιαλιστών σε επίπεδο κυβερνήσεων. Ο μόνος σθεναρός υποστηρικτής σε επίπεδο ΕΕ του Τσίπρα το τελευταίο πεντάμηνο ήταν ο επικεφαλής των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών στην Ευρωβουλή, Τζιάνι Πιτέλα.

Ήταν εμφανείς άλλωστε οι «ψίθυροι» Τσίπρα-Πιτέλα κατά την ακρόαση του Έλληνα Πρωθυπουργού στην Ευρωβουλή.   
Όσο η κρίση στις σχέσεις Αθήνας και εταίρων κλιμακωνόταν, τόσο πιο έντονο γινόταν το φλέρτ Τσίπρα με τους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές της Ευρωβουλής. Αυτή την προσέγγιση, όμως, δεν ακολουθούσαν οι σοσιαλιστές ηγέτες σε επίπεδο κυβερνήσεων. 

Αυτό έγινε όταν οι σοσιαλιστές Ολάντ, Ρέντσι και Φάιμαν διαφοροποιήθηκαν αισθητά από τους συντηρητικούς κύκλους στην τελευταία σύνοδο κορυφής. «Έπεσαν οι μάσκες» έγραψε ο ευρωπαϊκός Τύπος. 

Ο Ολάντ βρήκε raison d'être χρησιμοποιώντας παράλληλα την στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης για εγχώρια κατανάλωση. Ο Ρέντσι αντιλαμβανόμενος ότι μετά την Αθήνα έπεται η Ρώμη, φρόντισε να βάλει από νωρίς τις «κόκκινες γραμμές» στο Βερολίνο. Οι Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές ήρθαν εγγύτερα στην ιδεολογία της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, και ο Τσίπρας αρχίζει σταδιακά να συνειδητοποιεί ότι η Αριστερή Πλατφόρμα συνιστά εμπόδιο σε αυτό το rapprochement. 

Επίθεση στον διακυβερνητισμό

Ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακή η στάση που κράτησαν στις διαπραγματεύσεις Αθήνας-δανειστών οι φεντεραλιστές, οι υποστηρικτές της πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης. 

Μίλησαν κατά του Grexit αφήνοντας παράλληλα αιχμηρούς υπαινιγμούς κατά των μυστικών σχεδίων του Σόιμπλε. 

Αμέσως μετά τη συμφωνία της συνόδου κορυφής, οι Ευρωπαίοι Φιλελεύθεροι μέσω του Φερχόφσταντ και οι Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές μέσω του Πιτέλα, αναφέρθηκαν στον διακυβερνητισμό ως μεθόδου λήψης αποφάσεων σε επίπεδο ΕΕ. Και οι δύο ομάδες υποστήριξαν ότι πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την υιοθέτηση της κοινοτικής μεθόδου, έτσι ώστε να καταργηθεί η ομοφωνία των κρατών μελών, που εμποδίζει και πολλές φορές βάζει σε αδιέξοδα την ευρωπαϊκή πολιτική.  

Με δηλώσεις τους Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι η ενίσχυση του διακυβερνητισμού οδηγεί σε περαιτέρω αύξηση των ηγεμονικών τάσεων σε επίπεδο ΕΕ. 

«Θέλουμε μια ευρωπαϊκή Γερμανία, όχι μια γερμανική Ευρώπη», είπε η Γερμανίδα επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, Γκάμπι Τσίμερ. 

Θεσμικές εξελίξεις

Από την πρώτη στιγμή, ο Αλέξης Τσίπρας διεμήνυε ότι στόχος του είναι η Ελλάδα να παραμείνει στην ΕΕ αλλά σε μια διαφορετική Ευρώπη. Η πολυγλωσσία στο εσωτερικό του, όμως, ήταν λογικό να μειώσει την αξιοπιστία του τόσο στους ευρωπαϊκούς κύκλους όσο και στο εσωτερικό της χώρας. 

Όταν κάλυπτα τη διαδήλωση του ΟΧΙ στο Σύνταγμα, μια από τις πλέον φιλοευρωπαϊκές ομιλίες του Τσίπρα, κάθε φορά που ανέφερε τη λέξη Ευρώπη και ειδικά στο σημείο «η Ευρώπη είναι φυσικός χώρος της Ελλάδας», τα χειροκροτήματα ίσα που ακούστηκαν. Ήταν εμφανές ότι μεγάλο μέρος του ΟΧΙ δεν ήθελε μια διαφορετική Ευρώπη, αλλά ρήξη με αυτή.

«Ναι» σε μια διαφορετική Ευρώπη δεν ταιριάζει ακριβώς με τη σημαία της Σοβιετικής Ένωσης που κυμάτιζε διαδηλωτής στην συγκέντρωση.  Ο Τσίπρας ήταν ο πρώτος ηγέτης της ΕΕ που υποστήριξε την εφαρμογή της Συνθήκης της Λισαβόνας για την εκλογή του Προέδρου της Κομισιόν, παρά τις γερμανικές αντιρρήσεις. 

Παρότι έχασε από τον ιδεολογικό του αντίπαλο, Ζαν-Κλόντ Γιούνκερ, τον υποστήριξε σθεναρά επικαλούμενος τη Συνθήκη και την ανάγκη να ακολουθηθούν όλες οι δημοκρατικές διαδικασίες που προέβλεπε η Λισαβόνα προκειμένου να εκλεγεί από ους ευρωπαϊκούς λαούς ο επόμενος Πρόεδρος της Κομισιόν.

Βέβαια, ο Γιούνκερ μάλλον το ξέχασε εν συνεχεία ενόψει των ελληνικών εκλογών λέγοντας ότι θα προτιμούσε να εκλεγούν «οικεία πρόσωπα». 

Η ελληνική κρίση συνεισέφερε επίσης και στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής δημόσιας σφαίρας. 
 
Ο Τσίπρας ήταν από τους λίγους Ευρωπαίους ηγέτες που «λογοδότησε» στην Ευρωβουλή σχετικά με την εθνική στρατηγική που είχε επιλέξει για τη χώρα του. 

Ήταν συναρπαστική η εικόνα Ευρωπαίοι πολίτες να παρακολουθούν την ακρόαση Τσίπρα στην ολομέλεια και να έχει πάρει φωτιά το Twitter. Επίσης, εντυπωσιακά ήταν και τα μηνύματα στα ελληνικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Γιούνκερ και του Γκι Φερχόφσταντ. 

Η απόφαση Τσίπρα να συμμετάσχει στην Ευρωβουλή ανέδειξε επίσης και ένα άλλο χαρακτηριστικό. 
Έσπασαν οι εθνικές γραμμές των ευρωβουλευτών. Διαφωνούσαμε ή όχι, ήταν πρωτοφανής η στάση των κεντροδεξιών ευρωβουλευτών που ανεξαρτήτως εθνικότητας συντάχθηκαν με το Μάνφρεντ Βέμπερ, στην σκληρή επίθεσή του απέναντι στον Έλληνα Πρωθυπουργό. Μια απτή απόδειξη αύξησης της συνεκτικότητας των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων.

Η συνοχή των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων ήταν επίσης εμφανής και στο ζήτημα της εκλογής του Προέδρου του Eurogroup. 

Ο Έλληνας ΥΠΟΙΚ, Ευκλείδης Τσακαλώτος, στήριξε τον σοσιαλιστή Νταίσελμπλουμ και όχι τον Ισπανό Ντε Γκίντος, προκαλώντας την έντονη ενόχληση της Μαδρίτης και συγκεκριμένα της ισπανικής δεξιάς. 

Η τελευταία κατηγόρησε επίσης τους Ισπανούς σοσιαλιστές για «συνέργειες» με την Αθήνα προκειμένου να αποκλειστεί ο «αγαπημένος» του Μαριάνο Ραχόι. 

Το ξύπνημα του Τσίπρα και η «μάχη του Ποταμιού»

Πηγές στο ευρωπαϊκό σοσιαλιστικό κόμμα μου επεσήμαναν μετά τη σύνοδο κορυφής και τις νέες πολιτικές ισορροπίες στην Ευρώπη, ότι «έχουμε ανοιχτές αγκάλες να καλωσορίσουμε τον Τσίπρα στην σοσιαλιστική οικογένεια».

Κόκκινη γραμμή είναι σαφώς η στάση της Αριστερής Πλατφόρμας. Πάγια ευχή των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών ήταν η δημιουργία ενός φιλοευρωπαϊκού κεντροαριστερού πόλου στην Ελλάδα.

Όπως αναφέρθηκα και παραπάνω, οι ακραίοι αριστεροί στον ΣΥΡΙΖΑ συνιστούν εμπόδιο σε αυτή την κατεύθυνση. 

«Το ΠΑΣΟΚ πρέπει να συνεργαστεί με το υγιές κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ», επεσήμανε πριν τρία χρόνια ο τότε επικεφαλής των Σοσιαλιστών, Χανς Σβόμποντα." Σύμφωνα με πηγές της Ευρωβουλής, το βενιζελικό ΠΑΣΟΚ έχει εκνευρίσει τους Ευρωπαίους σοσιαλιστές. Μπορεί το «νέο» ΠΑΣΟΚ να συνεχίσει να είναι μέρος τους;

Σε περίπτωση διάσπασης του ΣΥΡΙΖΑ, το ήπιο αριστερό στρατόπεδο του Τσίπρα με ποιόν θα συνεργαστεί; Προσωπικά διακρίνω μια έντονη μάχη για το πού θα πάει το Ποτάμι.

Σήμερα το Ποτάμι ανήκει οργανικά στους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές χωρίς όμως να είναι μέλος τους. Έντονο είναι επίσης το φλέρτ με τους Ευρωπαίους Φιλελεύθερους του Γκι Φερχόφσταντ. 

Δεν είναι τυχαίες άλλωστε και οι έντονες παρεμβάσεις του τελευταίου στην ελληνική πολιτική σκηνή. 

Ιδανικό σενάριο θα ήταν το Ποτάμι να αποτελέσει το νέο φιλελεύθερο πόλο στην ελληνική πολιτική σκηνή, ανήκοντας στους Ευρωπαίους Φιλελεύθερους.

Η διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ θα έφερνε τους μετριοπαθείς αριστερούς εγγύτερα με ένα νέο μεταρρυθμιστικό και πιο κοινωνικό ΠΑΣΟΚ. Την κατάσταση περιέπλεξε σήμερα όμως η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, Γκάμπι Τσίμερ, που στήριξε τον Τσίπρα και την επιλογή του να υπερψηφίσει τη συμφωνία, αφήνοντας αιχμές κατά της Αριστερής Πλατφόρμας. 

Sarantis Michalopoulos
*Ο Σαράντης Μιχαλόπουλος είναι δημοσιογράφος στο EurActiv.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Γνώμη

Στη μνήμη του Θαλή Κουτούπη

Athanase PapandropoulosΑπό: Athanase Papandropoulos

Ένα από τα βιβλία του Θαλή που είχα προλογίσει, το 1987, ήταν αυτό που είχε τίτλο «Η Διαφήμιση και τα μυστικά της»

Ηλεκτρονική Έκδοση Τρέχοντος Τεύχους: 04/2021 2021

Περιοδικό

Τρέχον Τεύχος

04/2021 2021

Δείτε τα παλαιά τεύχη
Συνδρομή
Διαφημιστείτε
Ηλεκτρονική Έκδοση

Ευρώπη

Οι κρίσιμες Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024

Οι κρίσιμες Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024

Ας ξεκινήσουμε με μια θετική αισιόδοξη θεώρηση για το θεσμικό όργανο της Ένωσης, το μόνο που εκλέγεται από το 1979 με άμεση καθολική ψηφοφορία από τους ευρωπαίους πολίτες

Οικονομία

Πάνω από 1,25 δισ.συνδρομητές σε υπηρεσίες περιαγωγής στο 2024

Πάνω από 1,25 δισ.συνδρομητές σε υπηρεσίες περιαγωγής στο 2024

Μια ευρύχωρη δεξαμενή εσόδων για τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους παραμένουν οι υπηρεσίες περιαγωγής (roaming)

EURACTIV.com - Feeds

All contents © Copyright EMG Strategic Consulting Ltd. 1997-2024. All Rights Reserved   |   Αρχική Σελίδα  |   Disclaimer  |   Website by Theratron