του
Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Η υπόθεση είναι πρωτοφανής και δεν αποκλείεται να πάει μακρυά. Στην Ελλάδα ένας δημοσιογράφος κάνει καλά την δουλειά του στο περιοδικό που διευθύνει. Για να δούμε όμως τί συμβαίνει.
Όλα άρχισαν το 2010. Τότε, σε τεύχος του μηνιαίου περιοδικού Athens Review of Books (ARB) δημοσιεύθηκε επιστολή όπου ο επιστολογράφος ασκούσε αιχμηρή πολιτική κριτική στον κ. Νίκο Κοτζιά, σημερινό ΥΠΕΞ, και τον χαρακτήριζε ως «ακραίο, φανατικό και σκληρό κνίτη της γενιάς μας, έναν πραγματικό γκαουλάϊτερ του σταλινισμού».
Το κείμενο αυτό προκάλεσε τότε την αντίδραση του κ. Νίκου Κοτζιά, ο οποίος και κατέθεσε μήνυση κατά του ARB ζητώντας αποζημίωση για προσβολή της τιμής και της υπόληψής του. Η δε δίωξη του ARB ήταν αστική και με βάση την συλλογιστική της ο μηνυτής ζητούσε από το περιοδικό αποζημίωση 250.000 ευρώ.
Από το σημείο αυτό και μετά ξεκίνησε μία «παράξενη» ιστορία. Πρώτον, είναι «παράξενη» η αγωγή του νυν ΥΠΕΞ. Είναι γνωστό ακόμα και στις πέτρες ότι υπήρξε φανατικό και σκληρό μέλος της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδος (ΚΝΕ) και υπάρχουν δεκάδες άρθρα και ομιλίες του που πιστοποιούν τον δογματικό και ακραίο χαρακτήρα του.
Ο υπογράφων, από την εποχή που ήταν συντάκτης στον Οικονομικό Ταχυδρόμο, έχει προσωπική εμπειρία του τότε στυλ του σημερινού υπουργού –το οποίο, όσο και αν το θέλει ο ίδιος, δεν παραγράφεται.
Βεβαίως, ο κ. Νίκος Κοτζιάς έχει κάθε δικαίωμα να αλλάξει άποψη και να αναθεωρήσει θέσεις του υπό το φως νέων εξελίξεων και γεγονότων. Κάτι τέτοιο είναι πολύ θετικό και δείχνει ευρύτητα σκέψης. Πλην όμως, η αλλαγή αυτή δεν διαγράφει το πολιτικό παρελθόν, αναφορά στο οποίο έχει επίσης δικαίωμα να κάνει οποιοσδήποτε αρθρογράφος, συγγραφέας και πολιτικός.
Στο πλαίσιο αυτό, η έκφραση «γκαουλάϊτερ του σταλινισμού» έχει χαρακτήρα πολιτικής αξιολόγησης και σε καμμία περίπτωση δεν συνιστά γεγονός. Εξάλλου, ο ίδιος ο κ. Νίκος Κοτζιάς χρησιμοποιεί την τακτική αυτή σε πλείστα όσα από τα 4.000 άρθρα και 27 βιβλία που έχει συγγράψει. Ως εκ τούτου, μόνον έκπληξη προκαλεί το μένος του κατά του ARB και του Μανώλη Βασιλάκη.
Κατά τα λοιπά, ο ΥΠΕΞ κατέθεσε στο Εφετείο στοιχεία που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Επικαλείται, έτσι, καθηγητικές ιδιότητες που αμφισβητούνται. Συγκεκριμένα, κατέθεσε στο Δικαστήριο βεβαίωση του Πανεπιστημίου του Μαρβούργου στην οποία αναφέρεται ότι τον Φεβρουάριο 1992 τού δόθηκε θέση «professur-vertretung», που στην μετάφραση της αρμόδιας υπηρεσίας του υπουργείου Εξωτερικών εμφανίζεται ως θέση «αναπληρωτή καθηγητή» (τέτοια βαθμίδα δεν υπάρχει στην Γερμανία) και όχι ως «αντικαταστάτη καθηγητή», όπως είναι το σωστό.
Στο Χάρβαρντ, όπως προκύπτει από την απάντηση του πανεπιστημίου, ο κ. Νίκος Κοτζιάς ήταν υπότροφος του Weatherhead Center το 2001-2002. Υπότροφοι του ερευνητικού κέντρου του Χάρβαρντ υπήρξαν, μεταξύ άλλων, ο Γιώργος Παπανδρέου, ο Επαμεινώνδας Μαριάς και ο Πέτρος Ευθυμίου. Ιδιότητα καθηγητή, όπως προκύπτει από την γραπτή απάντηση, δεν βρήκαν στα αρχεία τους.
Ως Senior Associate Member –δηλαδή ως συνεργάτης καθηγητής και όχι μόνιμος– είναι καταγεγραμμένος ο κ. Νίκος Κοτζιάς στο St.Antony’s College της Οξφόρδης από τον Οκτώβριο 2000 έως τον Μάρτιο 2001. Στην Οξφόρδη η θέση αυτή προσφέρεται για προσωπικό ερευνητικό έργο και ο ενδιαφερόμενος μπορεί να είναι πανεπιστημιακός ή επιτυχημένος επαγγελματίας.
Μολονότι δεν εντοπίστηκε άλλη ιδιότητα του κ. Κοτζιά, επισημαίνεται, επειδή δεν υπάρχει κεντρικό αρχείο, ότι ενδεχομένως θα μπορούσε να είχε εργαστεί με άλλη ιδιότητα σε κάποιο άλλο τμήμα.
Όλα τα στοιχεία κατατέθηκαν στο Εφετείο και, παρότι δημιουργούν εύλογα ερωτήματα, ούτε ερευνήθηκαν από τους δικαστές, ούτε ο κ. Νίκος Κοτζιάς έδωσε άλλες διευκρινίσεις.
Η πολύ σοβαρή συνάδελφος Δήμητρα Κρουστάλλη που αναφέρεται στην υπόθεση αυτή στο Βήμα της Κυριακής δεν πήρε καμία απάντηση, πλην όμως στην ιστοσελίδα και σε βιβλία του κ. Νίκου Κοτζιά αναφέρεται ότι ο σημερινός ΥΠΕΞ «εργάστηκε ως ερευνητής και δίδαξε στα Πανεπιστήμια Μαρβούργου, Οξφόρδης και Χάρβαρντ και κατέχει την θέση του καθηγητή Πολιτικών Θεωριών των Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιά».
Ως φαίνεται δε, το Εφετείο που καταδίκασε το ARB σε 20.000 ευρώ αποζημίωση δεν έλαβε καθόλου υπ΄όψιν του και άλλες πτυχές της πολιτικής δραστηριότητας του υπουργού, ο οποίος σίγουρα γνωρίζει ότι η σιωπή είναι χρυσός.
