Το όνειρο της τετραμερούς ενεργειακής συμμαχίας

του Τάσου Παπαδόπουλου

 

Έχει συμβεί πολλές φορές, μερικά πράγματα  να  φαίνονται πολύ  όμορφα, που όμως στην εξέλιξη τους αποδεικνύεται ότι δεν είναι αληθινά. Και πράγματι τις περισσότερες φορές αυτή η ειδυλλιακή πορεία κάπου σκοντάφτει κάπου χαλάει.

Ο λόγος για τις ιδιαίτερες σχέσεις που αναπτύχθηκαν ανάμεσα σε Ελλάδα και Κύπρο με το Ισραήλ, μετά την ρήξη των στενών συμμαχικών του Τελαβίβ με την Άγκυρα.

Αυτές τις ημέρες πληροφορηθήκαμε, ότι μετά από μυστικές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές στη Ζυρίχη της Ελβετίας, υπήρξε συμφωνία για την αποκατάσταση των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας.

Η κάθε πλευρά μέσω αυτής της συμφωνίας επιδιώκει να κερδίσει στο επίδικο  θέμα, που δεν είναι άλλο από την ενέργεια. Το Ισραήλ που θέλει να διοχετεύσει το φυσικό αέριο του κοιτάσματος Λεβιάθαν στην Τουρκία και μέσω αυτής στον συντομότερο δρόμο προς την Ευρώπη και η Άγκυρα από την δική της πλευρά θέλει την ενέργεια αυτή, μια και απειλείται από την Μόσχα ετοιμάζεται να κλείσει τις στρόφιγγες των αγωγών προς το νότο.

Όμως αυτή η αποκατάσταση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ, πόσο θα επηρεάσει το ενεργειακό τρίγωνο, που αναπτύχθηκε τον τελευταίο καιρό ανάμεσα στην Αθήνα τη Λευκωσία και το Τελαβίβ;

Τα γεωπολιτικά δεδομένα, που δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει, μας λένε ότι το Ισραήλ έχει κάθε συμφέρον να διοχετεύσει το φυσικό αέριο, που θα αντλήσει από την ανατολική Μεσόγειο, μέσω Κύπρου στην Τουρκία είναι ο πιο σύντομος δρόμος. Παράλληλα η Άγκυρα θα είναι ο πρώτος της πελάτης της,  μια και θα υποκαταστήσει την απώλεια του 50% των αναγκών της σε φυσικό αέριο, που την προμηθεύει η Μόσχα.

Το ερώτημα είναι αν και πόσο αυτή η εξέλιξη θα επηρεάσει την υπό διαμόρφωση συνεργασία για την εκμετάλλευση της ενέργειας της Ελλάδας και της Κύπρου, με το Ισραήλ.

Μια τέτοια εξέλιξη ξεθωριάζει την δυνατότητα δημιουργίας  αγωγού που θα συνδέει τα κοιτάσματα  της ανατολικής Μεσογείου με την Κύπρο την Ελλάδα και την Ευρώπη, μια και θα προτιμηθεί ο πιο εύκολος και οικονομικότερος δρόμος αυτός της Κύπρου-Τουρκίας-Ευρώπης.

Βεβαίως εδώ ανακύπτει ένα δεύτερο ερώτημα που έχει να κάνει με την επίλυση του κυπριακού.

Χωρίς τη λύση του κυπριακού αυτός ο δρόμος δεν μπορεί να λειτουργήσει. 

Είναι πιθανό μια και τα συμφέροντα είναι μεγάλα, να επιδιωχθεί να παρακαμφθεί η Λευκωσία, με μια κυκλική κίνηση του αγωγού που θα φθάνει στα κατεχόμενα εδάφη του βορά της Κύπρου κι από εκεί, όπως έγινε με τον αγωγό νερού, στο νότιο ηπειρωτικό τμήμα της Τουρκίας.

Η αποκατάσταση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ  είναι όπως γίνεται φανερό, μια κακή εξέλιξη για τα ελληνικά και κυρίως για τα κυπριακά συμφέροντα.

Αξίζει να θυμηθούμε, ότι η Αθήνα προκειμένου να προσεγγίσει το Ισραήλ, έκανε πολλές παραχωρήσεις προς το Τελαβίβ σε επίπεδο στρατιωτικών διευκολύνσεων και ασκήσεων, μια και χρησιμοποιήθηκε ο εναέριος χώρος της χώρας μας, προκειμένου να γίνουν αεροπορικές ασκήσεις προσομοίωσης των ισραηλινών αεροπλάνων.

Αλλά το σοβαρότερο πρόβλημα αυτής της αποκατάστασης των σχέσεων Ισραήλ- Τουρκίας, αφορά την Κύπρο μια και αυτή η διαφαινόμενη συνεργασία φέρνει την Λευκωσία σε πολύ δύσκολη θέση.   

Κι αυτό, γιατί σπάει ο άξονας της συνεργασίας της με το Ισραήλ, άρα και της από κοινού μεταφοράς του φυσικού αερίου, ενώ ταυτόχρονα διαψεύδονται οι όποιες ελπίδες κάποιων, που ήθελαν το κοντινό εβραϊκό κράτος, να καλύπτει αεροπορικά την Κύπρο, σε περίπτωση νέας επιθετικής κίνησης από την Τουρκία.

Με δεδομένο ότι η Άγκυρα δεν παύει να κινείται επιθετικά απέναντι στην Λευκωσία, ουδείς γνωρίζει πως θα εκμεταλλευθεί τώρα την αποκατάσταση των σχέσεών της με το Τελαβίβ. 

Δεν έχουν περάσει πολλές ημέρες, από μια νέα πρόκληση σε ερευνητικό σκάφος, που βρισκόταν εντός της κυπριακής ΑΟΖ μεταξύ των οικοπέδων 1 και 7, όταν τουρκικό πολεμικό πλοίο του ζήτησε να απομακρυνθεί από την περιοχή με την εξής εξοργιστική δικαιολογία, ότι βρίσκεται εντός τουρκικής περιοχής.

Υπάρχει βεβαίως και ένας τέταρτος παίχτης στην περιοχή η Αίγυπτος με τα μεγάλα κοιτάσματα, που ουδείς γνωρίζει σε πια θέση θα βρεθεί σε αυτήν την γεωπολιτική σκακιέρα. Δεν πρέπει όμως να διαφεύγει της προσοχής κανενός, ότι ο Σίσι είναι ιδιαίτερα συνδεδεμένος με την Ουάσινγκτον.

Αθήνα και Κύπρος οφείλουν τάχιστα να επανεξετάσουν τα νέα αυτά δεδομένα και να επανακαθορίσουν τη στάση τους, μια και τα πράγματα δεν οδηγούνται σε θετική εξέλιξη και το όνειρο μιας τετραμερούς ενεργειακής συμμαχίας Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ-Αιγύπτου μοιάζει με απατηλό ή απλά θερινής νυχτός.