του
Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Το πολιτικό παιχνίδι θα αρχίσει να χοντραίνει, για ποικίλους λόγους. Αν ο Αλ. Τσίπρας και ο εταίρος του Πάνος Καμμένος θελήσουν να παραμείνουν στην εξουσία, που είναι όντως γλυκειά για αδίστακτους εξουσιομανείς, η κατάρρευσή τους ενδέχεται να είναι πολλαπλώς δραματική. Και με δεδομένη την δημοσκοπική συγκυρία, αν γίνουν εκλογές το 2019, είναι πολύ πιθανόν η ΝΔ να σχηματίσει κυβέρνηση με άνετη πλειοψηφία και η κεντροαριστερά να βρεθεί και αυτή με ποσοστά όχι μακρυά από το 20%.
Ο Αλ. Τσίπρας θέλει να αποφύγει το ενδεχόμενο αυτό. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι πώς και υπό ποιες πολιτικές συνθήκες.
Είναι βέβαιον ότι σήμερα, Δευτέρα 25 Ιουλίου 2016, θα αναλάβει την πρωτοβουλία να ξεκινήσει η προεργασία για την αναθεώρηση του Συντάγματος -που θα είναι και η τέταρτη αναθεώρηση του καταστατικού χάρτη της χώρας από την Μεταπολίτευση. Στο πλαίσιο της προσπάθειας που θα καταβληθεί να υπάρξει ένα ισχυρό μεταρρυθμιστικό αποτύπωμα στο Σύνταγμα της νέας περιόδου ή της νέας Μεταπολίτευσης, όπως αρέσκονται πολλοί να λένε, αναμένεται να συγκρουστούν κυρίως δύο διαφορετικοί κόσμοι, δύο διαφορετικές κοσμοθεωρίες και αντιλήψεις περί πολιτικής: αυτή του Αλ. Τσίπρα και αυτή του προέδρου της ΝΔ Κυρ. Μητσοτάκη.
Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, οι αλλαγές που αναμένεται να προτείνει ο Αλ. Τσίπρας είναι οι εξής: α) ενδυνάμωση του ρόλου των δημοψηφισμάτων και καθιέρωσή τους με πρωτοβουλία των πολιτών, β) ενίσχυση του ρόλου του Κοινοβουλίου ως νομοθετικού και ελεγκτικού μηχανισμού της εκτελεστικής εξουσίας, γ) θέσπιση ανώτατου ορίου κοινοβουλευτικής θητείας, δ) αλλαγή του τρόπου εκλογής του προέδρου της Δημοκρατίας και διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του, ε) αναμόρφωση της αρχιτεκτονικής της δημόσιας διοίκησης με στόχο την διαφάνεια του τρόπου λειτουργίας της, και στ) κατάργηση του άρθρου περί ευθύνης υπουργών.
Στο τραπέζι της συζήτησης έχουν πέσει και οι σχέσεις Κράτους-Εκκλησίας, χωρίς όμως να είναι σίγουρο ότι αυτό το ζήτημα θα μπορέσει να προχωρήσει. Πρόσφατα έγινε συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο και, σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχει εισήγηση να παραμείνει η αναφορά στο άρθρο 3 περί «επικρατούσας θρησκείας», αλλά να προστεθεί και η φράση: «Το κράτος είναι ουδετερόθρησκο».
Απέναντι στο παραπάνω σχέδιο του Αλ. Τσίπρα -το οποίο δεν βρίσκει απολύτως σύμφωνο όλον τον ΣΥΡΙΖΑ- η αξιωματική αντιπολίτευση παραμένει αρκετά επιφυλακτική για τις πραγματικές προθέσεις της κυβέρνησης και στέλνει μήνυμα να αντιμετωπίσει το θέμα της αναθεώρησης με την απαραίτητη σοβαρότητα και να μην επιδοθεί σε άσκηση συνταγματικού λαϊκισμού. Στο επιτελείο του Κυρ. Μητσοτάκη φοβούνται μήπως ο Αλ. Τσίπρας και η ομάδα του χρησιμοποιήσουν την διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης για να απεμπλακούν από τα δύσκολα θέματα της καθημερινότητας και της οικονομίας, αλλά και μήπως η όλη διαδικασία οδηγηθεί σε εκφυλισμό και φθάσουμε, όπως λένε, σε αλλοίωση της φιλοσοφίας του πολιτεύματος όπως αυτό έχει κατοχυρωθεί με το Σύνταγμα του 1975.
Η ΝΔ είναι ιδιαίτερα αρνητική στο ενδεχόμενο να «καθιερωθούν» τα δημοψηφίσματα, τα οποία, κατά την ηγεσία της, είναι από την φύση τους πολωτικά και διχαστικά και δεν προωθούν τις συνθέσεις αλλά οξύνουν τις διαχωριστικές γραμμές.
Επίσης, πρόβλημα για την ΝΔ είναι και ο τρόπος εκλογής του προέδρου της Δημοκρατίας. Το πρόβλημα αυτό δοκιμάζει τις αντοχές της, αφού ο Κυριάκος Μητσοτάκης πρέπει να λύσει μία δύσκολη πολιτική εξίσωση. Αυτήν της διαφωνίας του με τους «καραμανλικούς», την οποία θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί ο Αλ. Τσίπρας. Ως γνωστόν, οι δύο πρώην πρωθυπουργοί Κ. Καραμανλής και Αντ. Σαμαράς προκρίνουν την εκλογή από τον λαό, με την οποία ο νυν πρόεδρος του κόμματος διαφωνεί. Αν και εσχάτως ο Κυρ. Μητσοτάκης διαφοροποιήθηκε ελαφρώς, λέγοντας ότι το πρόβλημα δεν είναι τόσο ο τρόπος εκλογής του ανώτατου πολιτειακού παράγοντα όσο η αποσύνδεση της εκλογής από την πρόωρη διάλυση της Βουλής.
Στο πλαίσιο αυτό υπενθυμίζουμε ότι ο πρόεδρος της Δημοκρατίας διεμήνυσε εδώ και καιρό να μην επιχειρηθεί να συνδεθεί η αναθεώρηση του Συντάγματος με ενδεχόμενο δημοψήφισμα. Η αντίθεσή του είναι απόλυτη. Με βάση τα νέα δεδομένα, ο Αλ. Τσίπρας ανέφερε ότι η ερχόμενη εκλογική αναμέτρηση, όποτε γίνουν οι εκλογές, θα έχει και δημοψηφισματικό χαρακτήρα για την συνταγματική αναθεώρηση. Προκάλεσε δε τον Κυρ. Μητσοτάκη να ανοίξει η συζήτηση και για άρθρα που δεν συμφωνεί ο ΣΥΡΙΖΑ, αρκεί να ψηφίσει την απλή αναλογική και την κατάργηση του μπόνους των 50 εδρών. Ο πρόεδρος της ΝΔ το απέρριψε και ανταπάντησε στον πρωθυπουργό ότι «στις επόμενες εκλογές οι πολίτες θα αποφασίσουν όχι μόνον για την επόμενη κυβέρνηση αλλά και για το περιεχόμενο της αναθεώρησης».
Όλα δείχνουν λοιπόν ότι μπήκαμε ήδη σε μία φάση υψηλής πολιτικής ρευστότητας, με την κυβέρνηση να τελεί υπό συνθήκες ασφυξίας. Με δεδομένα, όμως, την έλλειψη δημοκρατικής κουλτούρας και τον απύθμενο κυνισμό της, η κυβέρνηση θα μετέλθει όλων των μέσων για να παραμείνει στην εξουσία. Και το ερώτημα είναι ποιο είδος εκτροπής θα προκρίνει για τον σκοπό αυτόν.
