Το φαινόμενο Εμμανουέλ Μακρόν και η σημασία του

του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

Για την ώρα πρόκειται για δημοσκοπική έκπληξη, που όμως λέει πολλά. Επτά μήνες πριν τις προεδρικές εκλογές οι Γάλλοι αναζητούν, ως φαίνεται, κάποια νέα πρόσωπα. Στο πλαίσιο αυτό, ο 38χρονος Εμμανουέλ Μακρόν, ο πρώην υπουργός Οικονομίας που παραιτήθηκε πριν ένα μήνα προκειμένου να αφοσιωθεί στο κίνημά του, το «Εμπρός!», φέρνει τα πάνω-κάτω στο γαλλικό πολιτικό τοπίο. 

Χωρίς καν να έχει δηλώσει επισήμως υποψήφιος για την προεδρία, μία σοβαρή δημοσκόπηση τις τελευταίες τρεις εβδομάδες τον θέλει να γίνεται ο «τρίτος άνθρωπος» στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, μετά την ακροδεξιά και τον δεξιό υποψήφιο –και μπροστά από τον νυν πρόεδρο της Γαλλίας, ο οποίος συνεχίζει την θεαματική του πτώση.

Σε περίπτωση που ο υποψήφιος της δεξιάς είναι ο Νικολά Σαρκοζύ, ο Μακρόν αποσπά ποσοστό μόλις 4% μικρότερο από εκείνον –18% ο πρώτος και 14% ο δεύτερος, με πρώτη την Μαρίν Λεπέν στο 27%. Σε περίπτωση που ο υποψήφιος της δεξιάς είναι ο Αλαίν Ζυπέ, ο Μακρόν αποσπά ένα 12% των ψήφων, με τον Ζυπέ και την Λεπέν ισόπαλους στο 28%.

Χωρίς τον Μακρόν στο παιχνίδι, ο Ζυπέ διατηρεί τον τίτλο του μοναδικού που μπορεί να κερδίσει την Λεπέν στον πρώτο εκλογικό γύρο. Με τον Μακρόν εντός παιχνιδιού, ο Φρ. Ολάντ παύει να ισοψηφεί στην τρίτη θέση με τον ακροαριστερό Ζαν-Λυκ Μελανσόν και κατρακυλάει στην πέμπτη θέση, πίσω από αυτόν, με ποσοστό 10% και 11,5% αντιστοίχως.

Εν ολίγοις, αποφαίνεται η εφημερίδα Le Monde, αν ο Εμμανουέλ Μακρόν «συνεχίσει την περιπέτειά του», θα μπορούσε να φέρει τα πάνω-κάτω στις προεδρικές εκλογές. Διότι «κλέβει» ψήφους από παντού: ανάλογα με τα σενάρια, μία υποψηφιότητά του θα αφαιρούσε 1%-1,5% από τον Μελανσόν, 2,5%-3% από τον Ολάντ, 3% από τον κεντρώο Φρανσουά Μπαϊρού, 4% από τον Σαρκοζύ, 6% από τον Ζυπέ και 2% από την Λεπέν. Ακόμα και από τους «δεν ξέρω/δεν απαντώ» παίρνει ψήφους. Με τον Μακρόν υποψήφιο, το ποσοστό της αποχής θα ήταν 3% χαμηλότερο.

Πού οφείλεται όμως αυτή η εντυπωσιακή δημοφιλία ενός πρώην τραπεζίτη και νυν πολιτικού, που από κάποιες πλευρές θυμίζει τον αείμνηστο Μισέλ Ροκάρ, δεινό αντίπαλο του Φρανσουά Μιττεράν;

«Η οικονομία δεν είναι λέξεις και έννοιες κενές πρακτικού περιεχομένου, αλλά σειρά αποτελεσμάτων που πρέπει να αποδίδουν για το συλλογικό καλό». Με αυτά τα λόγια ο παραιτηθείς Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Εμμανουέλ Μακρόν, ξεκίνησε την ομιλία του, παραδίδοντας την θέση του στον νυν υπουργό Οικονομίας Μισέλ Σαπέν. Η ομιλία του αυτή μεταδόθηκε ολόκληρη από το γαλλικό οικονομικό κανάλι BFMbusiness και είχα την ευκαιρία να την παρακολουθήσω γιατί, εμμέσως πλην σαφώς, παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και για την Ελλάδα. 

Έχουν δε ενδιαφέρον αυτά που προτείνει ως «νέα αριστερή πολιτική» για την χώρα του ο παραιτηθείς Εμμ. Μακρόν διότι, αν ποτέ πραγματοποιηθούν στην Ελλάδα, θα πρόκειται για την μεγαλύτερη φιλελεύθερη επανάσταση στην ιστορία του νεοελληνικού κράτους.

Η μαρξιστική οικονομία απέτυχε με τραγικές για τους ανθρώπους συνέπειες, η κεϋνσιανή οικονομία οδήγησε στην υπερχρέωση. Έφτασε λοιπόν η ώρα για την οικονομία της παραγωγής, που μόνον αυτή μπορεί σήμερα να ανταποκριθεί στις επίμονες και σκληρές απαιτήσεις της ψηφιακής εποχής και της παγκοσμιοποίησης. Αυτή περίπου είναι, πολύ συνοπτικά, η φιλοσοφία του Εμμ. Μακρόν, ο οποίος πιστεύει ακράδαντα στην αξιοποίηση των ταλαντούχων νέων, στους οποίους πρέπει να προσφερθούν ευκαιρίες.

«Οι συντεχνίες και οι αγκυλωμένες ομάδες συμφερόντων είναι επαχθέστατο βάρος για τις φθίνουσες δημογραφικά κοινωνίες μας. Δεν προσφέρουν απολύτως τίποτε στο συλλογικό καλό. Αντιθέτως, κλέβουν πόρους και ευκαιρίες από τα παιδιά τους. Την εποχή της ψηφιοποίησης και της αναδυόμενης οικονομίας του διαμοιρασμού (sharing economy), το αγκυλωμένο παρελθόν αποτελεί τείχος για το μέλλον. Η Ευρώπη στο σύνολό της έχει ανάγκη από δημιουργική φαντασία, από καινοτομία και ελευθερία κινήσεων, αν οι νέοι θέλουν να αναπνέουν και να μπορούν να πράττουν αντί να υφίστανται. Το πολιτικό σύστημα, όμως, δεν ανταποκρίνεται σε αυτές τις προσδοκίες. Δεν θέλει ούτε να δει, ούτε να καταλάβει την πραγματικότητα, άρα δεν μπορεί να την διαχειριστεί, ούτε να την αλλάξει προς το καλύτερο», τόνισε ο Εμμ. Μακρόν.

Στο πλαίσιο αυτό, η νέα πολιτική κίνηση του Γάλλου τέως υπουργού που φέρει τον τίτλο «En marche», συγκεντρώνει περί το 40% θετικές γνώμες, όπως έδειξαν οι πρώτες δημοσκοπήσεις, ενώ η δημοφιλία του Εμμ. Μακρόν δεν απέχει πολύ από το ποσοστό αυτό. Επίσης, ποσοστό 26% των Γάλλων που ψηφίζουν δεν αποκλείει να ψηφίσει υπέρ του αν θέσει υποψηφιότητα για το προεδρικό αξίωμα στις εκλογές του 2017.

«Ο Εμμανουέλ Μακρόν έχει πολύ καλή απήχηση σε νέους που είναι απογοητευμένοι από την πολιτική και ανακαλύπτουν στο πρόσωπό του μια κάποια ελπίδα για κάτι καλύτερο. Έτσι, στην πολιτική κίνηση που δημιούργησε, ελάχιστοι είναι αυτοί που ξεπερνούν σε ηλικία τα 35 χρόνια», επισημαίνει ο Ραιημόν Κορντώ, πτυχιούχος βιολογίας, ο οποίος συμμετέχει στην κίνηση και ασχολείται με το οργανωτικό της πρόγραμμα.

Ο Ερβέ Ντροζ, οικονομικός σχολιαστής στον τηλεοπτικό σταθμό BFM, υπογραμμίζει από την πλευρά του ότι «η παραίτηση Μακρόν επέδρασε αφυπνιστικά σε μία μεγάλη κατηγορία νέων επιχειρηματιών, που έχουν βαρεθεί να ακούν από τους πολιτικούς τόσο της αριστεράς όσο και της δεξιάς τα ίδια και τα ίδια».

Πρόεδρος της μεγάλης γαλλικής εταιρείας τηλεπικοινωνιών Orange, ο Στεφάν Ρισάρ χαρακτηρίζει πολύ σημαντικό γεγονός την παραίτηση Μακρόν. «Ο 38χρονος τέως υπουργός, σε αντίθεση με άλλους συναδέλφους του, καταλαβαίνει ότι ο κόσμος μας αλλάζει γρήγορα και με απαιτήσεις, γεγονός που υπαγορεύει και άλλες πολιτικές συμπεριφορές σε όλα τα επίπεδα.

Ο Μακρόν δεν δίνει μαθήματα, αλλά ψάχνει να προτείνει λύσεις σε μία εποχή, την ψηφιακή, όπου οι νέοι και όχι μόνον αυτοί θέλουν να είναι  και όχι να έχουν. Αυτός είναι και ο λόγος που τον ώθησε να δίνει μεγάλη προτεραιότητα στην εκπαίδευση, στο κριτικό πνεύμα, στις ανάγκες της κοινωνίας των πολιτών και όχι των συντεχνιών και των διαπλεκόμενων συμφερόντων. Δεν γνωρίζω τί θα καταφέρει. Όμως, η κίνησή του είναι αυτή που επιτρέπει σε κάποιους να ελπίζουν και, κυρίως, να κάνουν όνειρα. Αυτό μάς λείπει», τονίζει.

Πράγματι, ένα από τα ισχυρά σλόγκαν της κίνησης Μακρόν είναι αυτό που προκαλεί τους Γάλλους να μάθουν εκ νέου να οραματίζονται. Τους καλεί να καταλάβουν τις αλλαγές στον κόσμο μας, πώς και ποιες τεράστιες ευκαιρίες προσφέρουν οι ποικίλες αυτές αλλαγές. «Η Γαλλία και οι Γάλλοι πρέπει να βρουν την θέση τους στην υπό εξέλιξη τέταρτη βιομηχανική επανάσταση και να προσφέρουν για το καλό του ανθρώπου ό,τι καλύτερο μπορούν. Δεν θα μείνουμε στο περιθώριο του 21ου αιώνα, θα είμαστε από τους πρωταγωνιστές του.

Για να πετύχουμε ωστόσο τον στόχο μας, έχουμε ανάγκη και την Ευρώπη. Όχι όμως μία οποιαδήποτε Ευρώπη. Θέλουμε μία Ένωση δυνατή και αποτελεσματική, εφευρετική και ευαίσθητη, καινοτόμα και δημιουργική, ικανή να προσφέρει λύσεις και όχι σκονισμένες ιδέες», τονίζει ο Εμμ. Μακρόν.

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες είναι οι θέσεις Μακρόν για την Ευρώπη, στην οποία δεν αποκλείει την ύπαρξη δύο ταχυτήτων. Και αυτό διότι θεωρεί αναπόφευκτη την τελική αντιπαράθεση μίας Ευρώπης της καινοτομίας και της δημιουργικής παραγωγής με αυτήν της ακινησίας και της αντίδρασης στο νέο. «Δεν είναι δυνατόν σε μία ομάδα ποδοσφαίρου, για παράδειγμα, τέσσερις με πέντε παίκτες να τρέχουν για έντεκα», τονίζει, και ο νοών νοείτω –αν, βέβαια, υπάρχει η απαραίτητη νοητική ικανότητα…