του
Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Για όσους δεν τα γνωρίζουν, τα νούμερα που ακολουθούν λένε πολλά. Όπως μάς είπε ο Βέλγος γιατρός Ανρί Νταρντέν, «το 12% των ασθενών στις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναζητούν νοσηλευτικά ιδρύματα έξω από τα εθνικά τους σύνορα και τα ποσά που δαπανώνται κάθε χρόνο για τις μετακινήσεις και νοσηλείες Ευρωπαίων και αλλοδαπών ασθενών ξεπερνούν τα 20 δισεκατομμύρια ευρώ. Πρόκειται για μία αναπτυσσόμενη δραστηριότητα που έχει ευοίωνο μέλλον με δεδομένο το αυξανόμενο προσδόκιμο ζωής στον αναπτυσσόμενο κόσμο».
Κατά τα λοιπά, ο Βέλγος γιατρός –που είναι ταυτοχρόνως και οικονομολόγος– υπογραμμίζει ότι η οικονομία της υγείας και της ιατρικής θα αποκτά όλο και μεγαλύτερο βάρος στον σχηματισμό του ΑΕΠ μίας χώρας, πράγμα που συνδέεται και με τις σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις στον κλάδο της ιατρικής.
«Στο Βέλγιο, για παράδειγμα, στον τομέα της ρομποτικής χειρουργικής είμαστε πολύ προηγμένοι και το 2015 πραγματοποιήθηκαν στις κλινικές μας 2.160 επεμβάσεις, κατά κανόνα πολύ λεπτές, το κόστος των οποίων κυμαίνεται από 30.000 έως 85.000 ευρώ. Σημειώστε δε ότι ο αριθμός αυτός αφορά σε μη Βέλγους ασθενείς», μάς είπε ο Ανρί Νταρντέν.
«Αυτού του είδους οι εγχειρίσεις με ρομπότ είναι τελικά φθηνότερες και ασφαλέστερες από τις αντίστοιχες που γίνονται με παραδοσιακά μέσα», υπογραμμίζει ο οικονομολόγος Μωρίς Καρτόν, επίσης ειδικός στην οικονομία της ιατρικής. Μάς επισημαίνει δε ότι τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη αναπτύσσεται εντυπωσιακά το φαινόμενο του ιατρικού τουρισμού. Η ανάπτυξή του ξεκίνησε από τους Γερμανούς τουρ-οπερέητορς, οι οποίοι πρότειναν σε Γερμανούς ασθενείς ιατρικές εκδρομές στις χώρες της κεντρικής Ευρώπης, κυρίως δε στην Ουγγαρία –χώρα στην οποία οι περιποιήσεις των δοντιών κοστίζουν 30% φθηνότερα από ό,τι στην Γερμανία, όπου η ασφάλεια ασθενείας καλύπτει μόνον το 10% των οδοντοϊατρικών δαπανών.
Ας σημειωθεί ότι στο Βέλγιο πολύ φθηνή είναι η περιποίηση των ματιών, ενώ η Βρεταννία είναι ο παράδεισος των μεταμοσχεύσεων. Ακόμα, χώρες όπως η Σουηδία προσφέρουν υψηλής ποιότητας χειρουργικές υπηρεσίες σε πολύ χαμηλές τιμές. Πολλοί ασθενείς πηγαίνουν στην Γαλλία και στην Ιταλία για αφαιρέσεις κιρσών και άλλες χειρουργικές επεμβάσεις που αφορούν στο κυκλοφορικό σύστημα. Επίσης, μεγάλη επιτυχία γνωρίζουν τα γαλλικά κέντρα θαλασσοθεραπείας, σε ορισμένα από τα οποία υπάρχει δεκάμηνη αναμονή.
«Ο ιατρικός τουρισμός είναι μία αναπτυσσόμενη οικονομική δραστηριότητα που η Ελλάδα θα μπορούσε να αξιοποιήσει, αν βεβαίως οι ενδιαφερόμενοι πραγματοποιούσαν τις κατάλληλες επενδύσεις», τόνιζε προσφάτως ο Γερμανός τουριστικός πράκτορας Χανς-Πήτερ Νάουμαν μιλώντας σε ειδική εκδήλωση για τον τουρισμό που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες. Κατά την εκτίμησή του, η χώρα μας μπορεί να προσελκύσει ασθενείς από ολόκληρη την Ευρώπη, αρκεί να εξειδικευθεί σε μορφές ιατρικού τουρισμού συμβατές με το φυσικό της περιβάλλον.
Την ίδια άποψη διατύπωσε και ο Άλαν Πάρσον, πρώην γενικός διευθυντής στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπεύθυνος για θέματα απασχόλησης: «Οι Ευρωπαίοι ζουν περισσότεροι και είναι πιο υγιείς αλλά, στο μέτρο που η διάρκεια ζωής τους θα παρατείνεται, θα έχουν όλο και περισσότερο ανάγκη από υψηλού επιπέδου ιατρικές υπηρεσίες. Όλα δείχνουν ότι η Ευρώπη του μέλλοντος θα είναι πολύ διαφορετική από την σημερινή. Στον 21ο αιώνα πολύ περισσότερα άτομα θα ξεπερνούν τα 80 ή τα 90 χρόνια. Μάλιστα, επειδή ο ρυθμός γονιμότητας θα μειωθεί, ο ενεργός πληθυσμός θα είναι μικρότερος και γηραιότερος από σήμερα. Η γήρανση των ευρωπαϊκών κοινωνιών –όλων των ευρωπαϊκών κοινωνιών– αποτελεί μέτρο της επιτυχίας μας στην παράταση της ζωής και της καλής υγείας, καθώς και σημαντική αλλαγή στο μοντέλο στο οποίο βασιζόταν έως σήμερα το ευρωπαϊκό οικονομικό και κοινωνικό πολιτικό πρόγραμμα», ανέφερε.
Από αυτή την εξαιρετικά σημαντική οπτική γωνία, ο Άλαν Πάρσον προσέθεσε ότι, στον βαθμό που στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα υπάρχουν λιγότερα παιδιά, άρα λιγότεροι νέοι, θα περιοριστεί ο ενεργός πληθυσμός. «Καθώς δε σύντομα θα υπάρχουν πολύ περισσότεροι ηλικιωμένοι και συνταξιούχοι, πρέπει να δημιουργήσουμε μία κοινωνία από όλες τις ηλικίες», τονίζει.
«Αυτό σημαίνει ικανοποίηση των αναγκών όλων των ηλικιακών ομάδων και μεγιστοποίηση της συνεισφοράς της κάθε ομάδας στην κοινωνική και οικονομική ζωή. Η πρόκληση που τίθεται δεν είναι απλώς να λάβουμε προφυλακτικά μέτρα κατά της διάβρωσης της αλληλεγγύης των γενεών, αλλά επίσης να διατηρήσουμε και να εντείνουμε την αλληλεγγύη υπό τις νέες συνθήκες που θα επικρατήσουν στο μέλλον. Η γήρανση του πληθυσμού θα φέρει νέα προβλήματα, ιδίως ως προς τις δαπάνες και τα θέματα ισότητας. Θα δημιουργήσει όμως και νέες ευκαιρίες, που θα μάς βοηθήσουν να προχωρήσουμε στις απαραίτητες προσαρμογές εκ μέρους των ατόμων και της κοινωνίας. Το μέγεθος ακριβώς της δημογραφικής αλλαγής στην Ευρώπη μάς προσφέρει μία μοναδική ευκαιρία να επανεξετάσουμε πεπαλαιωμένες πρακτικές και θεσμούς γύρω από την ηλικία και την αλληλεγγύη των γενεών», καταλήγει.
Πάντως, ο Ευρωπαίος πρώην τεχνοκράτης αποφεύγει να αναφερθεί στην σημασία που θα μπορούσε να έχει, από δημογραφικής πλευράς, το μεταναστευτικό ρεύμα προς την Ευρώπη –για την οποία ήδη γίνεται πολύς λόγος σε ασφαλιστικές εταιρείες και δημόσιους ασφαλιστικούς οργανισμούς.
Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, το μεταναστευτικό δεν αναιρεί το ειδικό βάρος του ιατρικού τουρισμού, που για την Ελλάδα θα μπορούσε να αποτελέσει καλή πηγή εσόδων. Δυστυχώς, όμως, στο μέτρο που η ιδιωτική περίθαλψη στην χώρα μας θα θεωρείται «νεοφιλελεύθερη» οικονομική δραστηριότητα, η αναγωγή της σε συντελεστή ενισχύσεως του ΑΕΠ θα παραμένει θεωρητική και ασφαλώς αναξιοποίητη.
Προφανώς δε αυτός είναι και ο λόγος που, όπως μαθαίνουμε, χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Κροατία και η Βουλγαρία, έχουν ήδη δρομολογήσει σοβαρές επενδύσεις στον κλάδο αυτόν, ο οποίος για κάποια κράτη αντιπροσωπεύει 4%-6% του ΑΕΠ τους.
