Edition: International | Greek
MENU

Αρχική » Ανάλυση

Α. Συρίγος: Η χειρότερη δυνατή συγκυρία για να κλείσει το Κυπριακό

«Η Τουρκία υφίσταται σοβαρή πίεση στα ανατολικά σύνορά της. Πιέζει προς μία ευρύτερη ανακατανομή εδαφών και ισχύος στη γειτονιά της. Φορτώνει το τραπέζι με διεκδικήσεις της και η ηγεσία της διακατέχεται από έντονη αλαζονεία»

Από: EBR - Δημοσίευση: Πέμπτη, 8 Δεκεμβρίου 2016

Ο Άγγελος Μ. Συρίγος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου & Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, αποτιμά όσα συνέβησαν τον τελευταίο μήνα αναφορικά με το ζήτημα του Κυπριακού, εκτιμά και εξηγεί σχετικά με τις εξελίξεις των διαπραγματεύσεων, το σχέδιο και τις προτάσεις που βρίσκονται πάνω στο τραπέζι, τι διακυβεύεται, ποιος ο ρόλος της Ελλάδας, ποιες οι προθέσεις της Τουρκίας, τα κίνητρα και οι προβλεπόμενες κινήσεις της.
Ο Άγγελος Μ. Συρίγος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου & Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, αποτιμά όσα συνέβησαν τον τελευταίο μήνα αναφορικά με το ζήτημα του Κυπριακού, εκτιμά και εξηγεί σχετικά με τις εξελίξεις των διαπραγματεύσεων, το σχέδιο και τις προτάσεις που βρίσκονται πάνω στο τραπέζι, τι διακυβεύεται, ποιος ο ρόλος της Ελλάδας, ποιες οι προθέσεις της Τουρκίας, τα κίνητρα και οι προβλεπόμενες κινήσεις της.

της Αλεξάνδρας Κτίστη

Ο Άγγελος Μ. Συρίγος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου & Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, αποτιμά όσα συνέβησαν τον τελευταίο μήνα αναφορικά με το ζήτημα του Κυπριακού, εκτιμά και εξηγεί σχετικά με τις εξελίξεις των διαπραγματεύσεων, το σχέδιο και τις προτάσεις που βρίσκονται πάνω στο τραπέζι, τι διακυβεύεται, ποιος ο ρόλος της Ελλάδας, ποιες οι προθέσεις της Τουρκίας, τα κίνητρα και οι προβλεπόμενες κινήσεις της.

Ποια θα είναι η επόμενη φάση των διαπραγματεύσεων μετά το ναυάγιο του διαλόγου στο Μοντ Πελεράν της Ελβετίας; Τι προβλέπεται για τη συνέχεια του διαλόγου, υπάρχει περιθώριο ελιγμών;

Στις αρχές Ιανουαρίου θα πραγματοποιηθεί στην Ελβετία μία σύσκεψη σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση θα συμμετέχουν μόνον Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, χωρίς προοπτική να καταλήξουν σε συγκεκριμένη συμφωνία για το εδαφικό, που είναι και το πιο κρίσιμο σημείο. Στη δεύτερη φάση θα συμμετέχουν οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, οι Ελληνοκύπριοι, οι Τουρκοκύπριοι και όποιος άλλος ενδιαφέρεται. 

Είναι προφανές ότι πάμε για διαπραγμάτευση εφ’ όλης  της ύλης στην δεύτερη φάση. Η προοπτική αυτή δεν συμφέρει την ελληνική πλευρά όπως γενικότερα δεν την συμφέρουν τα εκβιαστικά χρονοδιαγράμματα. Καλό είναι να έχουμε τη δυνατότητα να μελετούμε κάθε βήμα πριν περάσουμε στο επόμενο.

Τι ρόλο φιλοδοξεί να διαδραματίσει η Ελλάδα ως εγγυήτρια δύναμη; Πολυμερής ή πενταμερής διάσκεψη; Ποια επιλογή εξυπηρετεί περισσότερο και σε ποια λύση πιστεύετε ότι θα καταλήξουν;

Η Ελλάδα θεωρεί ορθώς ότι ο θεσμός των εγγυήσεων κράτους προς κράτος είναι παρωχημένος από πλευράς διεθνούς δικαίου. Επομένως θέλει να διακόψει αυτή την κατάσταση. Αντιθέτως η Τουρκία εξακολουθεί να αντιλαμβάνεται τη θέση της ως εγγυήτριας δυνάμεως. Επιπλέον θέλει να νομιμοποιήσει τη χρήση βίας στο πλαίσιο των εγγυήσεων για να μπορεί να επεμβαίνει και στο μέλλον. 

Η Ελλάδα δεν θέλει πενταμερή διάσκεψη διότι εξισώνει την Κυπριακή Δημοκρατία με το ψευδοκράτος. Συνήθως ο ΟΗΕ βρίσκει κάποια φόρμουλα και βαφτίζει την πενταμερή ως πολυμερή ούτως ώστε να είναι όλοι ευχαριστημένοι. 

Ως προς το θέμα της λύσης, είναι τέσσερα τα σημεία που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας. Το πρώτο είναι τι κάνουμε τώρα με τις διαπραγματεύσεις. Ποιά είναι τα σημεία που μας ενδιαφέρουν και τί τακτική ακολουθούμε όσο διαπραγματευόμαστε. Το δεύτερο είναι τί πρέπει να κάνουμε αν αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις. Ποιο είναι το εναλλακτικό σχέδιο, το plan b που λένε σε αυτές τις περιπτώσεις. Το τρίτο σημείο είναι τί κάνουμε εάν το σχέδιο το οποίο κατατεθεί καταψηφισθεί από τους Ελληνοκυπρίους πράγμα το οποίο είναι πάρα πολύ πιθανό υπό τις παρούσες συνθήκες. Και το τέταρτο σημείο είναι πώς διαχειριζόμαστε γενικώς την Τουρκία. Διότι εκτιμώ ότι η Τουρκία υπό συγκεκριμένες συνθήκες μπορεί να επιδιώξει να ενσωματώσει τα κατεχόμενα. 

Φοβούμαι ότι Ελλάδα και Κυπριακή Δημοκρατία από κοινού δεν έχουν απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα στρατηγικής. Συμφωνούμε μόνο ως προς την τακτική κατά τις διαπραγματεύσεις. Αυτό σημαίνει ότι όλα εξαρτώνται από την επόμενη συνάντηση. Εάν οι Τουρκοκύπριοι μας αδειάσουν, όπως έγινε στα τέλη Νοεμβρίου στο Μοντ Πελεράν, δεν ξέρουμε πως να διαχειριστούμε την κατάσταση. 

Με αφορμή τις διαπραγματεύσεις στο Μοντ Πελεράν, ο νους μας αναπόδραστα ταξίδεψε 10-15 χρόνια πίσω στο σχέδιο Ανάν. Ποια τα δομικά προβλήματα του Σχεδίου Ανάν και γιατί εξακολουθεί να αποτελεί το χάρτη για τις παρούσες διαπραγματεύσεις; 

Το σχέδιο που συζητείται προσομοιάζει στο Σχέδιο Ανάν. Θα υπάρχουν δύο πολιτείες, μία ελληνοκυπριακή, μία τουρκοκυπριακή. Σε κεντρικό επίπεδο θα έχουμε μία ομοσπονδιακή κυβέρνηση και δύο Βουλές, την Κάτω Βουλή και τη Γερουσία με συμμετοχή των βουλευτών σε προκαθορισμένες αναλογίες βάσει της καταγωγής τους, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι. Πρόκειται για ένα γραφειοκρατικό και εν τέλει μη λειτουργικό σύστημα. 

Στην καταψήφιση του Σχεδίου Ανάν το 2004 οδήγησαν μία σειρά από προβλέψεις του: Τα τουρκικά στρατεύματα θα αποχωρούσαν μετά 14 χρόνια. Τουλάχιστον 100.000 έποικοι θα παρέμεναν μονίμως στο νησί. Οι διατάξεις για την επιστροφή των περιουσιών στους ιδιοκτήτες τους ήσαν τόσο δαιδαλώδεις που θα χάνονταν στη γραφειοκρατία. Όσα εδάφη επιστρέφονταν στην ελληνοκυπριακή πλευρά, θα αποδίδονταν μετά από τρεισήμισι χρόνια, απαράδεκτα μεγάλο χρονικό διάστημα. Την ίδια στιγμή οι Ελληνοκύπριοι θα παρέδιδαν το ισχυρό τους χαρτί, την επίσημη ταυτότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας, από την πρώτη μέρα που θα δημιουργείτο το νέο κράτος. 

Δεν πιστεύω ότι θα αλλάξουν ριζικά τα πράγματα τώρα. 

Ας εξετάσουμε τον παράγοντα χρόνο. Ο ΟΗΕ, οι ΗΠΑ και η ΕΕ πιέζουν για συνέχεια του διαλόγου μέχρι τη λύση, η τουρκική και τουρκοκυπριακή πλευρά εμφανίζονται στα ΜΜΕ αποφασισμένες για λύση και η Κύπρος εμφανίζεται να κατηγορεί απλά την απέναντι πλευρά για το αδιέξοδο. Πώς μπορεί να επηρεάσει την έκβαση των διαπραγματεύσεων η εν λόγω πίεση; Πρέπει το Κυπριακό να κλείσει στην παρούσα χρονική συγκυρία και γιατί;

Φοβούμαι ότι είναι η χειρότερη δυνατή συγκυρία για να κλείσει το Κυπριακό. Η Τουρκία υφίσταται σοβαρή πίεση στα ανατολικά σύνορά της. Πιέζει προς μία ευρύτερη ανακατανομή εδαφών και ισχύος στη γειτονιά της. Φορτώνει το τραπέζι με διεκδικήσεις της και η ηγεσία της διακατέχεται από έντονη αλαζονεία. 

Δεν ξέρω εάν η στιγμή θα είναι καλύτερη ύστερα από ένα ή δύο χρόνια. Προϋπόθεση είναι να έχουν βρεθεί νέα σοβαρά κοιτάσματα στο υπέδαφος εντός της κυπριακής ΑΟΖ που να μας βοηθήσουν να αλλάξουμε τον σταθερά αρνητικό για εμάς συσχετισμό ισχύος. Γενικώς πάντως ασπάζομαι αυτό που είχε πει ο Πέτρος Μολυβιάτης για το Σχέδιο Ανάν το 2004. «Στη διπλωματία δεν υπάρχουν τελευταίες ευκαιρίες» είχε πει τότε.

Το κλείσιμο του Κυπριακού δεν είναι αυτοσκοπός. Μία κακή λύση θα δημιουργήσει μεγαλύτερα προβλήματα στο μέλλον. 

Ποιοι  δίνουν μεγαλύτερη σημασία στη λύση του Κυπριακού, Ελλάδα ή Κύπρος; Και γιατί μας απασχολεί τόσο το Κυπριακό; 

Σαφώς οι Ελληνοκύπριοι δίνουν μεγαλύτερη σημασία στο θέμα, διότι μην ξεχνάμε ότι το ένα τρίτο εξ’ αυτών, δηλαδή 200.000 άνθρωποι, είναι πρόσφυγες από την τουρκική εισβολή του 1974. Ως θέμα, όμως, συνδέεται με τη θέση του Ελληνισμού συνολικά. Εάν δεν έμεναν Έλληνες στην Κύπρο, το ενδιαφέρον της Τουρκίας θα ήταν συγκριτικά περιορισμένο. Η παρουσία των Ελλήνων στο υπογάστριό της είναι αυτό που την ανησυχεί. 

Πού εδράζονται και πού αποσκοπούν όλες αυτές οι πιέσεις της Τουρκίας προς Ελλάδα και Ευρώπη; Τι έχει στο μυαλό του ο Ερντογάν; 

Ο Ερντογάν διακατέχεται από έναν μεγαλοϊδεατισμό που φαίνεται από τα τρία μεγαλεπήβολα σχέδια που έχει θέσει για την Τουρκία και αναφέρονται σε συγκεκριμένες συμβολικές ημερομηνίες.

Το πρώτο είναι το σχέδιο 2023 που συνδέεται με τη συμπλήρωση 100 ετών από την ίδρυση του σύγχρονου τουρκικού κράτους. Σύμφωνα με αυτό η Τουρκία φιλοδοξεί να είναι μία από τις 10 πιο ισχυρές οικονομίες του κόσμου. Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής θέλει να γίνει παγκόσμιος γεωστρατηγικός παίκτης και περιφερειακή υπερδύναμη. Το δεύτερο σχέδιο 2053 έχει ως σημείο αναφοράς τα 600 χρόνια από την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως. Έως τότε η Τουρκία επιθυμεί να περιλαμβάνεται στις 5 πιο ισχυρές οικονομίες του κόσμου και να μετέχει ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας. Το τρίτο σχέδιο 2071 υπονοεί τα 1000 χρόνια από τη μάχη του Ματζικέρτ και την είσοδο των Τούρκων στη Μικρά Ασία. Εδώ δεν προσδιορίζονται συγκεκριμένοι στόχοι αλλά γενικώς η κληρονομιά των Σελτζούκων. Το άρρητο στοιχείο της κληρονομιάς των Σελτζούκων για τους Ισλαμιστές είναι ότι επεκτάθηκαν σε μη μουσουλμανικά εδάφη νικώντας τη μεγαλύτερη χριστιανική δύναμη της εποχής...

Τα τρία σχέδια θυμίζουν το σχόλιο αμερικανού διπλωμάτη για τον νεο-οθωμανισμό: φιλοδοξίες ρολς-ρόις αλλά μηχανή ρόβερ. Στο πλαίσιο αυτό των αντιλήψεων πρέπει να δούμε και τις πιέσεις που προσπαθεί να ασκήσει ο Ερντογάν σε Ελλάδα και Ευρώπη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Γνώμη

Στη μνήμη του Θαλή Κουτούπη

Athanase PapandropoulosΑπό: Athanase Papandropoulos

Ένα από τα βιβλία του Θαλή που είχα προλογίσει, το 1987, ήταν αυτό που είχε τίτλο «Η Διαφήμιση και τα μυστικά της»

Ηλεκτρονική Έκδοση Τρέχοντος Τεύχους: 04/2021 2021

Περιοδικό

Τρέχον Τεύχος

04/2021 2021

Δείτε τα παλαιά τεύχη
Συνδρομή
Διαφημιστείτε
Ηλεκτρονική Έκδοση

Ευρώπη

Οι κρίσιμες Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024

Οι κρίσιμες Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024

Ας ξεκινήσουμε με μια θετική αισιόδοξη θεώρηση για το θεσμικό όργανο της Ένωσης, το μόνο που εκλέγεται από το 1979 με άμεση καθολική ψηφοφορία από τους ευρωπαίους πολίτες

Οικονομία

Πάνω από 1,25 δισ.συνδρομητές σε υπηρεσίες περιαγωγής στο 2024

Πάνω από 1,25 δισ.συνδρομητές σε υπηρεσίες περιαγωγής στο 2024

Μια ευρύχωρη δεξαμενή εσόδων για τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους παραμένουν οι υπηρεσίες περιαγωγής (roaming)

EURACTIV.com - Feeds

All contents © Copyright EMG Strategic Consulting Ltd. 1997-2024. All Rights Reserved   |   Αρχική Σελίδα  |   Disclaimer  |   Website by Theratron