του
Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Κάποιοι επιμένουν να λένε και να γράφουν ότι η ελληνική δημόσια διοίκηση είναι ο μεγάλος ασθενής της χώρας. Άρα, με κατάλληλη θεραπευτική αγωγή θα μπορούσε να συνέλθει και να προσφέρει τόσο στην οικονομία όσο και στην κοινωνία. Δεν ασπαζόμαστε την εκδοχή αυτή και όσο επικρατεί ως αντίληψη τόσο η κατάσταση θα γίνεται χειρότερη.
Δυστυχώς, η ελληνική δημόσια διοίκηση δεν υπάρχει για να εξυπηρετεί και να στηρίζει την οικονομία και την κοινωνία, αλλά για να ικανοποιεί επιθυμίες και συμφέροντα αποκλειστικά δικά της. Η ελληνική δημόσια διοίκηση δεν προέκυψε ως ανάγκη θεμελιώσεως ενός κράτους-δικαίου, αλλά ήταν αποτέλεσμα ενός πελατειακού πολιτικού συστήματος –το οποίο, κατά τον λαμπρό ιστορικό Γ.Β. Δερτιλή, από το 1823 κα μετά οδήγησε την χώρα σε επτά πολέμους, τέσσερις εμφυλίους και επτά χρεοκοπίες.
Υπό παρόμοιες συνθήκες, σε μεγάλο βαθμό η ελληνική δημόσια διοίκηση δεν υπάρχει για τον πολίτη αλλά αναπτύσσεται κατά του πολίτη.
Σημειώνουμε ότι τα τριάντα τελευταία χρόνια, χωρίς καμία απώλεια και επιβάρυνση, οι άνθρωποι της ελληνικής δημόσιας διοίκησης πραγματοποίησαν 152 γενικές απεργίες και 621 μικρότερες, συνολικού κόστους για την χώρα σχεδόν το μισό δημόσιο χρέος της! Η ίδια δημόσια διοίκηση απέτρεψε, με άγνωστο κόστος, πάνω από 120 επενδύσεις.
Ακόμα χειρότερα, η δημόσια διοίκηση και οι συντεχνίες που έχουν εκκολαφθεί στους κόλπους της αντιδρούν σε οποιονδήποτε εκσυγχρονισμό, ιδιαίτερα δε όταν αυτός μπορεί να αποτελέσει αφορμή καταργήσεως συναλλαγών. Για παράδειγμα αναφέρουμε ότι ο νόμος για τις ταμειακές μηχανές, από το 1980 που υιοθετήθηκε, εφαρμόστηκε 12 χρόνια αργότερα και με χίλια βάσανα.
Για να έλθουμε όμως σε πιο επιστημονικό επίπεδο, μπορούμε να πούμε ότι η ελληνική δημόσια διοίκηση, διαχρονικά, είναι υπέρμετρα και άνισα στελεχωμένη, ενώ χαρακτηρίζεται από:
*κατακερματισμένες δομές της γενικής κυβέρνησης,
*ποικίλα μισθολογικά καθεστώτα, επιδόματα και διαδικασίες προαγωγής,
*πολύπλοκες και χρονοβόρες διοικητικές διαδικασίες, με πληθώρα ρυθμίσεων κακής ποιότητας,
*προβληματική πολυεπίπεδη διακυβέρνηση με σημαντικές επικαλύψεις,
*υψηλή επισφάλεια κατά την εφαρμογή των πολιτικών,
*ανεπαρκή ηλεκτρονική διακυβέρνηση,
*μη ορθολογική χρήση των πόρων και έλλειψη συντονισμού,
*απουσία ενός ουσιαστικού συστήματος αξιολόγησης (European Commission 2010a, 2010b).
Επομένως, όπως πολύ σωστά υποστηρίζει και η μελέτη του οργανισμού διαΝΕΟσις για το νέο παραγωγικό μοντέλο της χώρας, η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης είναι κορυφαία αναγκαιότητα, αν θέλουμε η Ελλάδα να ξεφύγει από την θηλιά της υπερχρέωσης και να μπορέσει να βρει εκ νέου έναν δρόμο ανάπτυξης διαφορετικό από αυτόν του παρελθόντος.
Οι δυνατότητες για μία σοβαρή, γενναία και εκ βάθρων μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης υπάρχουν. Πρώτον, γιατί το ανθρώπινο δυναμικό είναι καλής ποιότητας και δεν έχει ακόμα πλήρως διαφθαρεί από την πολιτική εξουσία. Δεύτερον, διότι οι σύγχρονες τεχνολογίες είναι αφ’ εαυτές επαναστατικές για μία δημόσια διοίκηση όπως αυτή της χώρας μας.
Μέσα λοιπόν σε αυτό το ευνοϊκό περιβάλλον, μπορούν να γίνουν πολλά θετικά πράγματα –αρκεί προς την κατεύθυνση αυτή να υπάρχει και η απαραίτητη πολιτική βούληση. Προϋπόθεση, όμως, ύπαρξης της τελευταίας είναι η σταδιακή αποδυνάμωση του πελατειακού πολιτικού συστήματος, το οποίο, επιπροσθέτως, σήμερα δεν έχει και τις απαραίτητες υλικές δυνάμεις για να επιβιώσει.
Η έβδομη χρεοκοπία της χώρας είναι οξύτατη και όλα δείχνουν ότι θα έχει μεγάλη διάρκεια. Όσο δε οι δανειστές μας θα πιέζουν για πρωτογενή πλεονάσματα, τόσο τα γνωστά «πάρτυ» του παρελθόντος θα γίνονται απόμακρα. Υπό αυτή την έννοια, ίσως η πιο θετική πτυχή της παρούσας κρίσης να είναι η μη δυνατότητα του πολιτικού συστήματος να τροφοδοτεί με δανεικά ένα παμφάγο κρατικό μόρφωμα, που κατάντησε να είναι ο πρώτος κίνδυνος για την κοινωνία και τα μέλη της.
Συγκροτημένο σε συντεχνιακή βάση και με πολλές υποομάδες στους κόλπους του, το μόρφωμα αυτό αποτελεί πραγματική γάγγραινα για τη χώρα, η οποία σήμερα δείχνει και προς τα έξω ποια είναι η πραγματική δομή της γραφειοκρατίας της. Γι’ αυτό και οι δανειστές επιμένουν στις μεταρρυθμίσεις. Έχουν καταλάβει πλέον ότι με τη δημόσια διοίκηση που έχουμε η Ελλάδα δεν πρόκειται ποτέ να δει άσπρη μέρα.
Όσο λοιπόν κάποιοι δεν αποφασίζουν να συγκρουστούν με το συντεχνιακό κράτος. Τα μνημόνια θα γίνουν μόνιμα έως ότου έλθει η ώρα της τελικής χρεωκοπίας.
