του
Γιάννη Μαστρογεωργίου*
Η συζήτηση για τη Δραχμή γίνεται μέσα από την αναζωπύρωση μίας ιδιότυπης ελληνικής ορμής προς τη θυσία και την αυτοθυσία. Το "κούγκι" του κ. Καμμένου, είναι ένα "ζην επικινδύνως", μία πέρα από τη γνώση των συνεπειών στάση να γίνουν όλα θρύψαλα μήπως και ξαναγίνουν όλα όπως ήταν. Να καταστραφεί ο διπλανός μπας και αναστηθούμε μαζί...
Μήπως το πρόβλημα είναι το Ευρώ...;
Το ευρώ είναι ένα ημιτελές νόμισμα σε μία ατελή νομισματική ένωση με πολλά προβλήματα, που προκύπτουν από το γεγονός ότι δεν συνοδεύεται από μια δημοσιονομική και πολιτική ένωση. Όμως, το νόμισμα δεν είναι το βασικό πρόβλημα και τα κενά του Ευρώ καλύπτονται σταδιακώς. Ναι, χρειαζόμαστε αλλαγή πολιτικής και στην Ελλάδα και στην ΕΕ. Χρειαζόμαστε κοινή οικονομική πολιτική (προϋπολογισμό και φορολογία), όχι όμως αλλαγή νομίσματος, που είναι ένα ταξίδι στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα.
...ή μήπως το πρόβλημα είναι βαθύτερο;
Ναι, το πρόβλημα είναι βαθύτερο. Στην ουσία αφορά όχι μόνον την Ευρώπη, αλλά συνολικά τον δυτικό κόσμο. Τα δεδομένα σήμερα είναι εντελώς διαφορετικά και γίνονται ακόμα πιο διαφορετικά καθώς στην εξίσωση μπαίνει ο νέος και πιθανώς αστάθμητος παράγοντας "Τράμπ". Σε αυτή την πορεία εντάσσεται και η προσπάθεια του προέδρου Τραμπ να βελτιώσει το εμπορικό ισοζύγιο των ΗΠΑ και να βοηθήσει την αμερικανική βιομηχανία να ανακάμψει, με το δολάριο να αποτελεί το σημαντικό εργαλείο. πίσω από όλα αυτά που συμβαίνουν, κάποιοι βλέπουν μία νέα γεωπολιτική αναδιάταξη. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και οι δηλώσεις του νέου επικεφαλής του Συμβουλίου Εμπορίου του Λευκού Οίκου, Π. Ναβάρο και εκείνες του Πρέσβη των ΗΠΑ στην ΕΕ, Τ. Μάλοχ για το Ευρώ και την ΕΕ.
Οι οπαδοί της δραχμής υπερτονίζουν την πιθανή θετική εκδοχή του εθνικού νομίσματος μέσω κυρίως της τεράστιας υποτίμησης που θα ακολουθήσει. Η δραχμή παρέχει ρευστότητα, υποστηρίζουν, και η υποτίμηση θα οδηγήσει σε ανταγωνιστικότητα. Σε ένα απόλυτα απαιτητικό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον και χωρίς πρόσβαση σε χρηματοδότηση, χρειάζονται ισχυρές εμπορικές συμμαχίες, αφού η χώρα μόνη της δεν θα μπορέσει να σταθεί ανταγωνιστικά. Όσοι αναπολούν τις εποχές της δραχμής του '80, λησμονούν ότι τότε και σχεδόν έως το 2000 που υιοθετήθηκε το ευρώ, η παγκοσμιοποίηση ήταν απλώς μια λέξη καινούργια. Ο ανταγωνισμός στην ΕΕ δεν περιλάμβανε ακόμα τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, ενώ η ΝΑ Ασία ήταν ακόμα στην προθέρμανση.
Το πιο πιθανό σενάριο με τη δραχμή είναι η χώρα να δοκιμάσει ένα ισοπεδωτικό κοκτέιλ υπερπληθωρισμού, υψηλών επιτοκίων και διεθνούς απομόνωσης. Η σίγουρη υποτίμηση σημαίνει μεγάλη πτώση του βιοτικού επιπέδου, ενώ καλό είναι να θυμόμαστε ότι η μεταπολιτευτική πραγματικότητα δείχνει πως οι συνεχείς υποτιμήσεις είχαν τελικά μικρό έως και ανύπαρκτο αντίκρισμα ως προς την ανταγωνιστικότητα. Οι υποτιμήσεις της δεκαετίας του ’80, όταν η δραχμή πήγε από τις 40 δραχμές το δολάριο στις 150 το δολάριο, συνοδεύτηκαν από μείωση των εξαγωγών από το 24% στο 18% του ΑΕΠ και εξαιρετικά χαμηλή ανάπτυξη. Μετά το 1985 και έως το 2001, η δραχμή υποτιμήθηκε 100% και οι εξαγωγές αυξήθηκαν μόνο 16%!
Συνέπειες της επιστροφής στη δραχμή
Αυτοί που θα βρεθούν με "νέες δραχμές" στα χέρια, θα επιδιώξουν να τις μετατρέψουν σε ευρώ, για να αποφύγουν πιθανές μελλοντικές απώλειες, εντείνοντας έτσι τις πτωτικές τάσεις του νέου νομίσματος.
Τι θα συμβεί με τις Τράπεζες, τις καταθέσεις και τα δάνεια;
Οι τράπεζες είναι βιώσιμες μόνο αν έχουν κεφαλαιακή επάρκεια. Τα "κόκκινα" δάνεια θα εκτοξευτούν, καθώς οι επιχειρήσεις-οφειλέτες δεν θα έχουν έσοδα για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους, εξαιτίας της μεγάλης πτώσης του τζίρου. Προφανώς, οι τράπεζες θα "σκάσουν" σχεδόν ακαριαία. Οι καταθέσεις θα είναι υποχρεωτικά μετατρέψιμες σε δραχμές. Όση θα είναι η υποτίμηση της δραχμής, τόση αγοραστική δύναμη θα χάνουν. Τα δάνεια τα οποία έχουν συναφθεί σε συνάλλαγμα εξακολουθούν να οφείλονται σε συνάλλαγμα. Τα δάνεια, όμως, που είναι σε Ευρώ είναι δυστυχώς "αχαρτογράφητα νερά". Όποιος ισχυρίζεται ότι ξέρει τι θα γίνει, κάνει λάθος. Ο Νόμος που θα ακολουθήσει θα ορίσει το τι θα γίνει. Αν θα παραμείνουν Ευρώ ή δραχμές. Σε κάθε περίπτωση η κατάσταση αυτή θα είναι η χαρά όποιου χρωστά και στην αναμπουμπούλα πιστεύει ότι θα χαρεί.
Πώς θα επηρεαστούν οι τιμές των εισαγόμενων προϊόντων;
Θα επηρεαστούν από την υποτίμηση. Όσο πιο πολύ υποτιμάται η δραχμή, τόσο υψηλότερα θα διαμορφώνεται η τιμή τους και αυτό θα αφορά καύσιμα, φάρμακα κλπ.
Τι θα γίνει με το δημόσιο χρέος;
To δημόσιο χρέος που αφορά σε δάνεια που διέπονται από το ελληνικό δίκαιο είναι δυνατό να μετατραπεί σε δραχμές. Δεν ισχύει το ίδιο, όμως, με το δημόσιο χρέος που αφορά σε δάνεια τα οποία διέπονται από το αγγλικό δίκαιο, δηλαδή σε όλα τα δάνεια των τελευταίων ετών μέσω των ευρωπαϊκών μηχανισμών στήριξης.
Θα καταστεί η ελληνική οικονομία πιο ανταγωνιστική;
Το επιχείρημα της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας μέσω της υποτίμησης πάσχει γιατί θα πρόκειται για ανταγωνιστικότητα βασισμένη στη φτηνή εργασία, μακριά από τη λογική των δραστηριοτήτων υψηλής προστιθέμενης αξίας, μέσω της τεχνολογίας αιχμής και της εξωστρέφειας, που θα μπορούσαμε να έχουμε με τη συμμετοχή στο ευρώ. Η όποια βελτίωση επέλθει στην ανταγωνιστικότητα της χώρας θα περιοριστεί από τη δυσκολία χρηματοδότησης επιχειρήσεων από το τραπεζικό σύστημα και από το υψηλότερο κόστος της ενέργειας και των πρώτων υλών.
Ο τουρισμός δεν θα ενισχυθεί με τη δραχμή;
Οι τιμές υπηρεσιών του τουρισμού θα μειωθούν σημαντικά, ωστόσο, πόσο πιθανό είναι οι τουρίστες και οι επενδυτές να έρθουν σε μια κατεστραμμένη χώρα με διάχυτη φτώχεια, κοινωνικές συγκρούσεις, πολιτική αστάθεια και διαρκή αβεβαιότητα;
Η χώρα θα είναι πιο ισχυρή και εθνικά κυρίαρχη;
Σε περίπτωση εξόδου από την ευρωζώνη η Ελλάδα πιθανότατα θα αναγκαζόταν να εγκαταλείψει και την ΕΕ. Θα ήταν αδύνατον για την Ελλάδα να παραμείνει ως πλήρες μέλος της ΕΕ, καθώς με την έξοδο από το ευρώ θα αναγκαζόταν να εφαρμόσει μέτρα και πολιτικές, όπως ελέγχους στη διακίνηση κεφαλαίων, αγαθών, ατόμων κ.λπ., που θα παρέβαιναν τους κανόνες της ενιαίας εσωτερικής αγοράς, τουλάχιστον μέχρι να βρεθεί το νέο modus Vivendi.
Γνωρίζει η κυβέρνηση και τα κόμματα τις συνέπειες της δραχμής;
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γ. Δραγασάκης, γνωρίζοντας προφανώς τις συνέπειες, είχε δηλώσει πολύ πριν ο ΣΥΡΙΖΑ γίνει κυβέρνηση, τον Δεκέμβριο του 2012, τα εξής: "Επιστροφή στη δραχμή στο πλαίσιο της ΕΕ, με τους υφιστάμενους συσχετισμούς, από την άποψη των εργαζόμενων τάξεων, σημαίνει συνέχιση της άγριας λιτότητας με άλλα μέσα. Ακριβώς γι’ αυτό πιστεύω ότι, αν υπάρξει μεθόδευση ή πρωτοβουλία για την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, αυτή δεν θα προέλθει από την αριστερά αλλά από απειλούμενα τμήματα της ελληνικής οικονομικής ολιγαρχίας".
Αυτό που έχει σημασία είναι να αυξηθεί η αξιοπιστία, η παραγωγική βάση της χώρας, η παραγωγικότητα στο δημόσιο και να θέσουμε τις αναπτυξιακές προτεραιότητες της χώρας, να βάλουμε μπροστά τη νέα γενιά και να κλείσουμε τα αυτιά στις Σειρήνες της καταστροφής.
* Ο κ. Γιάννης Μαστρογεωργίου είναι διευθυντής του ΔΙΚΤΥΟΥ
** Πρώτη δημοσίευση στο capital.gr
