του
Παυσανία Παπαγεωργίου*
Η γεωγραφική μορφολογία του ελλαδικού χώρου, η θέση της Ελλάδας στο σταυροδρόμι των θαλάσσιων διαδρόμων, τα χιλιόμετρα ακτογραμμής, τα νησιά, τα φυσικά λιμάνια και οι ακτές, είχαν προδιαγράψει το ρόλο που η θάλασσα έμελλε να διαδραματίσει σε όλες τις περιόδους της μακραίωνης ελληνικής ιστορίας.
Με το πέρασμα των χρόνων η ελληνική ναυτιλία κατάφερε ν’ αναδειχθεί σε ισχυρή εμπορική βιομηχανία, σε μια «σιωπηλή δύναμη» που μας εξυπηρετεί ακατάπαυστα 365 ημέρες το χρόνο.
Τα τελευταία χρόνια, από την κρίση του 2010 έως και σήμερα, η Ελλάδα διέρχεται βαθιά και πολυεπίπεδη κρίση –όχι μόνο στην οικονομία, αλλά και στην κοινωνία, την πολιτική και τον πολιτισμό.
Και, δυστυχώς, παρά τα όσα λέγονται πως «η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες», στον τομέα της ναυτιλίας αυτή η κρίση μάλλον δεν κατόρθωσε μέχρι σήμερα να μας δείξει ξεκάθαρα το δρόμο.
Παρά τα υψηλά επίπεδα ανεργίας στη χώρα, η πλειοψηφία των νέων φαίνεται πως δεν αντιμετωπίζει θετικά την προοπτική απασχόλησης στον κλάδο της ναυτιλίας.
Διαβάζοντας πρόσφατη έρευνα που διενεργήθηκε στη χώρα μας, μόλις το 6% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι θα ήθελε να εργασθεί στη ναυτιλία.
Τα απότοκα της έρευνας καταδεικνύουν ότι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της απασχόλησης στη ναυτιλία δεν έχουν γίνει ακόμα πλήρως κατανοητά. Και γι’ αυτό δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε τους νέους –ούτε, φυσικά, την οικονομική κρίση.
Δεν θα μπορούσα να υποδείξω ποιες θα ήταν οι βέλτιστες πρακτικές για να «επικοινωνηθεί» επιτυχημένα η διέξοδος προς την παραδοσιακή ναυτιλία. Θεωρώ ότι είναι ήδη στην ατζέντα των ναυτιλιακών εταιριών η υιοθέτηση καλών πρακτικών για την προσέλκυση νέου ανθρώπινου δυναμικού και την αποτελεσματικότερη μετάδοση των επιτευγμάτων του κλάδου.
Απ’ το δικό μου μετερίζι, όμως, μπορώ να πω ότι η αναβάθμιση της ναυτικής εκπαίδευσης, η ανάπτυξη του επιπέδου σπουδών στις συνδεδεμένες με τη ναυτιλία σχολές και η στενότερη διασύνδεσή τους με τη ναυτιλιακή κοινότητα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στην κατάρτιση των προγραμμάτων σπουδών, θεωρούνται κομβικά βήματα.
Αυτή η συστάδα δραστηριοτήτων έχει, βέβαια, κορμό της την αναβάθμιση της γενικής Παιδείας. Με το νέο σχέδιο εισαγωγής στα ΑΕΙ, το οποίο θα εφαρμοστεί σε βάθος τριετίας, οι μαθητές θα λαμβάνουν το αναβαθμισμένο εθνικό απολυτήριο, βγαίνοντας από το Λύκειο με ουσιαστικότερες και ποιοτικότερες γνώσεις.
Προκειμένου, μάλιστα, να σχεδιαστεί το τριετές πρόγραμμα, θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν όλες οι γεωγραφικές και δημοσιονομικές ιδιαιτερότητες της Ελλάδας, να αξιολογηθούν τα μοναδικά χαρακτηριστικά που έχουν μορφοποιηθεί μέσα από την ιστορική πορεία της χώρας και να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της νέας εποχής με τη δέουσα προσοχή, προκειμένου να καταστεί εφικτή η εφαρμογή της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης.
Η επιτυχία των ελληνικών ναυτιλιακών επιχειρήσεων βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο ανθρώπινο δυναμικό που τις στελεχώνει. Δεδομένων των τρεχουσών οικονομικών και κοινωνικών αλλαγών και δυσκολιών και λαμβάνοντας υπόψη τη δυναμική της ελληνικής ναυτιλίας, η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που προωθείται είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να επιχειρήσουμε μια συντονισμένη διασύνδεση των σπουδών με την αγορά εργασίας, παρέχοντας στους μαθητές όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και δίνοντας βάση στην εκπαίδευση σε επαγγέλματα που αφορούν δυναμικούς κλάδους της οικονομίας.
Μέχρι σήμερα, το μεγαλύτερο ποσοστό σπουδαστών των ΑΕΝ συνήθως επιλέγει αυτή την κατεύθυνση έπειτα από προσωπική πρωτοβουλία. Οι επίσημοι φορείς, όπως είναι για παράδειγμα το σχολείο, είναι σχεδόν απόντες –γεγονός που καταδεικνύει την ελλιπή οργάνωση ως προς την προβολή των σπουδών αυτών.
Ανάμεσα στις υποχρεώσεις μας είναι να παράσχουμε την απαραίτητη ενημέρωση και γνώση στους νέους, ώστε να τους βοηθήσουμε να προσδιορίσουν τις επιλογές τους και να στραφούν σε επαγγέλματα που είναι άμεσα συνδεδεμένα με την αγορά εργασίας και την παράδοση της χώρας μας.
Αυτός είναι ένας πρωταρχικός στόχος και είμαι σίγουρος ότι θα καταφέρουμε να τον υλοποιήσουμε επιτυχώς. Είμαι επίσης σίγουρος ότι στο επόμενο συνέδριο, την επόμενη χρονιά, θα μιλάμε πια για γεγονότα και πεπραγμένα και όχι για σχεδιάσματα και μελλοντικές δράσεις.
Οι πρωτοβουλίες αρμοδιότητας της Πολιτείας δεν μπορούν να αναλυθούν μέσα σε έναν χαιρετισμό, ούτε εξαντλούνται, φυσικά, στην προώθηση της ευρύτερης αναγνώρισης της συμβολής της ναυτιλίας στην ελληνική οικονομία και κοινωνία.
Ας συμφωνήσουμε, ωστόσο, ότι η καλή διάθεση και η πρόθεση συνεργασίας προκειμένου να επιτευχθεί στο μέγιστο βαθμό η επανασύνδεση των νέων με την ελληνική ναυτική παράδοση, είναι δεδομένες.
Θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι στις 9 Μαΐου, σε συνέντευξη Τύπου στο υπουργείο Παιδείας, ο πρωθυπουργός εξήγγειλε την επανίδρυση της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς. Αυτή η ανακοίνωση έχει εκτός από θεσμική και ουσιαστική σημασία.
Έχουν ήδη ξεκινήσει οι διεργασίες για την αναβάθμιση ενός οργάνου, που μέχρι σήμερα λειτουργούσε ως απλός διαχειριστής και διεκπεραιωτής προγραμμάτων, σε μέσο χάραξης και συντονισμού οριζόντιας κυβερνητικής πολιτικής για τη νεολαία και τη νέα γενιά.
Το γεγονός αυτό από μόνο του αποδεικνύει ότι όχι μόνο αντιλαμβανόμαστε τους νέους ως ξεχωριστή κοινωνική ομάδα, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ανάγκες, αλλά πολύ περισσότερο ως άξονα κυβερνητικών πολιτικών, προσαρμοσμένων στην εποχή που ζούμε.
Ο χάρτης πλεύσης έχει ήδη διαμορφωθεί. Τα μέσα υπάρχουν. Το μείζον είναι, από δω και πέρα, να τον αφήσουμε να μας οδηγήσει. Είμαι αισιόδοξος ότι οι συνέργειες και οι συνεργασίες και οι συντονισμένες προσπάθειες, θ’ αποδώσουν τα μέγιστα.
*
Γενικός Γραμματέας Δια Βίου Μάθησης και Νέας Γενιάς
**Από την ομιλία στο 1st YES to Sea Tourism Forum, (Μέγαρο Μουσικής, 24 Μαΐου 2017)
