του
Ηλία Καραβόλια
Πρέπει πάντα να παίρνεις θέση για όλα και οπωσδήποτε να ακολουθείς έναν σκοπό (πχ., ίσως πολλοί να σκέφτονται «μα γιατί γράφει άραγε αυτό το κείμενο»;), αλλιώς είσαι «ύποπτος» ή φλύαρος που αμπελοφιλοσοφεί. Αν σιωπάς ή δεν διαλέγεις στρατόπεδο σε ένα ζήτημα, θεωρείται κάτι σαν «συνενοχή» από τους χιλιάδες λαϊκούς εισαγγελείς.
Πρέπει να δηλώνεις πιστός σε ένα δόγμα (σημ. «αρχές» το λένε οι περισσότεροι, χωρίς να ξέρουν ότι οι αρχές δεν δηλώνονται τόσο εύκολα). Πρέπει οπωσδήποτε να ανήκεις κάπου, να κάνεις δηλαδή την υποτιθέμενη «ιδεολογία» σου, επιθυμία (το δε δόγμα, εμμονή).
Πρέπει να δηλώνεις πιστός σε ένα δόγμα (σημ. «αρχές» το λένε οι περισσότεροι, χωρίς να ξέρουν ότι οι αρχές δεν δηλώνονται τόσο εύκολα). Πρέπει οπωσδήποτε να ανήκεις κάπου, να κάνεις δηλαδή την υποτιθέμενη «ιδεολογία» σου, επιθυμία (το δε δόγμα, εμμονή).
Και η Ελλάδα είναι γεμάτη δυστυχώς από εμμονικές επιθυμίες. Ζούμε τόσα χρόνια σε κρίση και ενώ δοκιμάσαμε τους πάντες πάνω από το κεφάλι μας, τώρα άρχισε να κυριαρχεί και το δοσόμετρο της καταστροφής, ώστε να έχουν νόημα οι ταμπέλες. Οι «έξυπνοι» υποδεικνύουν τους ηλίθιους, οι «ικανοί» τους άσχετους, οι «ρεαλιστές» τους ιδεοληπτικούς. Από θέματα της καθημερινότητας μέχρι γενικότερα ζητήματα, ο Έλληνας ξέρει να βάζει ετικέτα στους άλλους. Δεν ζει χωρίς αυτό, δεν θρέφεται αλλιώς η εμμονή της αντιδραστικής του ρητορικής.
Η χώρα πορεύεται, πολλά χρόνια τώρα, μέσα σε ένα θολό σκηνικό αδιαλλαξίας που το συνοδεύουν τα μικροσυμφέροντα και τα ναπολεόντεια σύνδρομα. Η συμμετοχή όλων στον επικοινωνιακό γαλαξία της ηλεκτρονικής δικτύωσης γεννάει κατά φαντασίαν δρώντες που ενώ στην ουσία αποφορτίζονται, αυτοί νομίζουν ότι συμμετέχουν», ότι παρεμβαίνουν στα δρώμενα και πολιτεύονται. Οι δε διάλογοι στο facebook, και όχι μόνο, είναι γεμάτοι από «κραυγές», χαρακτηρισμούς, υπερβολές, δημαγωγία, εύκολα συμπεράσματα, ψέμματα, ανακρίβειες, προχειρολογία και ισχυρογνωμοσύνη. Καθρέφτης της γενικότερης έλλειψης συνεννόησης, το διαδικτυακό καφενείο δεν αναπαράγει απλά τα φθαρμένα νοήματα αλλά γεννάει αντιπαλότητες και μίση.
Κάποιοι θεωρούν ότι είναι Δημοκρατία, και μόνο, το να «εκφράζεσαι», να γράφεις ότι θες, να καταγγέλλεις ότι και όποιον θέλεις. Αγνοούν ότι η ελευθερία έκφρασης δεν είναι ασύδοτο δικαίωμα. Αγνοούν το Όριο. Αυτή ακριβώς την έλλειψη συνειδητής αντίληψης για το οριακό, το μεταιχμιακό, το κρίσιμο εκείνο σημείο της υπέρβασης των δικαιωμάτων μας, είναι που πληρώνουμε πανάκριβα σε αυτό τον τόπο. Μιλάμε πολύ, γράφουμε πολύ, φωνάζουμε πολύ, διαφωνούμε πολύ. Ακόμα και στις περισσότερες περιπτώσεις που συμφωνούμε είναι γιατί μας βολεύει και σαν τυφλοί αποδεχόμαστε την στρεβλή πραγματικότητα μεταξύ μας.
Μια κοινωνία που υπερ-επικοινωνεί, μια κοινωνία που υπερβάλλει, που ασυντόνιστα κυριαρχείται από διαχωρισμούς, στρατόπεδα, κλίκες, στην ουσία δεν μιλάει καθόλου με τον εαυτό της. Ούτε με το παρελθόν, ούτε με το μέλλον της. Δεν βουτάει την γλώσσα της στον ιστορικό της νου και δεν ελέγχει το κοινωνικό υπερεγώ της. Ένα μονίμως αδόμητο συλλογικό ασυνείδητο θα ανασύρεται στην επιφάνεια για να μας διαχωρίζει στα πάντα. Μια διχοτομημένη κοινωνία, στην οποία η επικοινωνία υπερχειλίζει την δεξαμενή της σκέψης και της δράσης, δυστυχώς δεν μπορεί να παράγει πολιτισμό, όσο πλούτο και να παράγει. Χωρίς το πρώτο, το δεύτερο εξανεμίζεται εύκολα...
*τίτλος βιβλίου του Jean Baudrilliard
