του
Κώστα Χριστίδη*
Πρόκειται ακριβώς για εκείνες τις αγορές που θα χόρευαν στον ρυθμό των δικών μας νταουλιών και ζουρνάδων … Μία προσπάθεια που θα μπορούσε να έχει ολοκληρωθεί από το 2015, μετατέθηκε επί τριετίαν λόγω του τρίτου, αχρείαστου μνημονίου, με το οποίο η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ αύξησε το δημόσιο χρέος κατά 86 δις ευρώ.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι πράγματι η τρίτη δανειακή σύμβαση λήγει τον Αύγουστο 2018 και ότι οι εταίροι δεν θα μας ξαναδανείσουν με χρήματα των δικών τους φορολογουμένων. Ποιοί θα χορέψουν τότε, με ποιό ρυθμό (μάλλον, σκληρό ροκ), με πόσον υψηλότερα επιτόκια από τα σήμερον ισχύοντα και με ποιά άλλα απαιτούμενα, θα φανεί στην πορεία.
Μία μικρή γεύση της υπάρχουσας αβεβαιότητας λάβαμε προ ημερών με την ματαιωθείσα έκδοση ελληνικού ομολόγου. Από τον Αύγουστο 2018 θα συνεχίσουν να ισχύουν τα μέτρα των τριών πρώτων μνημονίων. Επί πλέον τα ήδη ψηφισθέντα νέα μέτρα, βάσει ενός κατ’ ουσίαν τετάρτου μνημονίου (νέες περικοπές συντάξεων, μειώσεις του αφορολογήτου ορίου, κλπ.), θα ισχύσουν κατά τα έτη 2019 – 20 και επόμενα. Η επιτήρηση των δανειστών θα συνεχισθεί και θα είναι ιδιαιτέρως αυστηρή, όπως επισημαίνουν όλοι οι πρώην και νυν αρμόδιοι ξένοι αξιωματούχοι.
Εν τω μεταξύ η ελληνική οικονομία, ως προς πλείστες όσες παραμέτρους, είναι εκτός ελέγχου. Στο τέλος του 2017 οι συνολικές ληξιπρόθεσμες οφειλές των φορολογουμένων προς το Δημόσιο ανήλθαν στο ύψος – ρεκόρ των 101,8 δις ευρώ, εκ των οποίων 12,93 δις ευρώ δημιουργήθηκαν μέσα στο 2017. Το Δημόσιο απαντά με ηλεκτρονικές κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών και ακινήτων των οφειλετών, ακόμη και για οφειλές ολίγων εκατοντάδων ευρώ.
Η ανταπάντηση των οφειλετών είναι η καταφυγή τους στην "μαύρη αγορά" χρήματος για να επιβιώσουν. Ο οφειλέτης του οποίου δεσμεύονται οι τραπεζικοί λογαριασμοί, συνεννοείται με τους πελάτες του για πληρωμή με χαρτονομίσματα, και, οσάκις αυτό δεν είναι εφικτό, βγαίνει οριστικά εκτός αγοράς.
Ανάλογη είναι η εικόνα των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Σύμφωνα με στοιχεία του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ), στο τέλος του 2017 αυτές ανέρχονταν σε 31,28 δις ευρώ, είναι δε χαρακτηριστικό ότι το 62,2% των οφειλετών που εντάχθηκαν στις κατά καιρούς ρυθμίσεις των τελευταίων ετών, δεν κατόρθωσαν να πληρώσουν τις δόσεις και βρέθηκαν εκτός ρυθμίσεων.
Γενικότερα, οι ρυθμίσεις δεν λύνουν το πρόβλημα, απλώς το μεταθέτουν στο μέλλον (pretend and extend), κρατώντας σε ομηρία ολοένα μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων, των οποίων το (κατά κανόνα μειούμενο) μηνιαίο εισόδημα διατίθεται σχεδόν αυτούσιο σε πληρωμή πάσης φύσεως δόσεων προς ΔΟΥ, ασφαλιστικά ταμεία, ΔΕΚΟ και τράπεζες. Προφανώς, η κατάσταση αυτή δεν είναι διατηρήσιμη. Επωάζονται δημοσιονομικής φύσεως φούσκες. Και οι φούσκες κάποια στιγμή σπάνε, αναποτρέπτως …
*Νομικός – Οικονομολόγος
