Edition: International | Greek
MENU

Αρχική » Γνώμη

Σχετικά με τον Τσόμσκι

Λίγοι σύγχρονοι επιστήμονες έχουν το παγκόσμιο κύρος και την εμβέλεια του Νόαμ Τσόμσκι. Καθόρισε το περιεχόμενο της σύγχρονης γλωσσολογίας, βραβεύτηκε από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια, οι συνεισφορές του συνδέονται με την ψυχολογία, τη φιλοσοφία, την εκπαίδευση, την επιστήμη υπολογιστών

Από: EBR - Δημοσίευση: Παρασκευή, 13 Απριλίου 2018

Η δημόσια παρουσία του και οι πολιτικές του θέσεις έχουν επίσης ένα παγκόσμιο ακροατήριο. Αρθρογράφος και ακτιβιστής, διάσημος για την εναντίωσή του στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ ήδη από την εποχή του πολέμου στο Βιετνάμ, όπως και για την κριτική που εξακολουθεί να ασκεί με οξύτητα στον νεοφιλελευθερισμό και στα καπιταλιστικά πρότυπα αγοράς και κοινωνικής δομής.
Η δημόσια παρουσία του και οι πολιτικές του θέσεις έχουν επίσης ένα παγκόσμιο ακροατήριο. Αρθρογράφος και ακτιβιστής, διάσημος για την εναντίωσή του στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ ήδη από την εποχή του πολέμου στο Βιετνάμ, όπως και για την κριτική που εξακολουθεί να ασκεί με οξύτητα στον νεοφιλελευθερισμό και στα καπιταλιστικά πρότυπα αγοράς και κοινωνικής δομής.

του Δημήτρη Χατζηφωτεινού*

Η δημόσια παρουσία του και οι πολιτικές του θέσεις έχουν επίσης ένα παγκόσμιο ακροατήριο. Αρθρογράφος και ακτιβιστής, διάσημος για την εναντίωσή του στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ ήδη από την εποχή του πολέμου στο Βιετνάμ, όπως και για την κριτική που εξακολουθεί να ασκεί με οξύτητα στον νεοφιλελευθερισμό και στα καπιταλιστικά πρότυπα αγοράς και κοινωνικής δομής. 

Ο Τσόμσκι καθιερώθηκε ως πολιτικός σχολιαστής και διανοούμενος, με την ακαδημαϊκή του αναγνώριση και τις δημόσιες αντιπαραθέσεις του με υπουργούς και προέδρους να τον εικονογραφούν στην κοινή γνώμη ως την ανεξάρτητη φωνή και συνείδηση της Αμερικής.

Ίσως να περίμενε κανείς ότι οι παγκόσμιες ανακατατάξεις του 21ου αιώνα θα ήταν πεδίο εύφορο για μια νέα προσέγγιση εκ μέρους του Τσόμσκι απέναντι στα πολιτικά πράγματα, κάτι που θα ήταν αναμενόμενο βέβαια όχι μόνο για τον ίδιο, ως εξέχον μέλος μιας ακαδημαϊκής πνευματικής ελίτ, αλλά για κάθε άνθρωπο, διανοούμενο ή μη· συνήθως μια στοιχειώδης πρόσβαση στην ενημέρωση αρκεί.

Η διαφοροποίηση στο τελικό συμπέρασμα δεν εγγυάται απαραίτητα την αμεροληψία της κρίσης ή την καλή προαίρεση, αλλά πάντως η εμμονή σε πάγιες αναλλοίωτες αλήθειες και σε δόγματα που διαμορφώνει μια δήθεν κρυστάλλινη προσωπική ηθική είναι δείγματα μονομέρειας, αναλυτικής αδυναμίας και κριτικής ανεπάρκειας. Οι συλλογισμοί που δεν αίρονται στο ύψος της παρούσας συλλογικής εμπειρίας και αντίληψης, αφορούν το παρελθόν.

Ο Τσόμσκι εξακολουθεί να επιλέγει τους ίδιους εχθρούς. Σε συνέντευξή του στο Αλ Τζαζίρα τον Φεβρουάριο του 2016, είπε, μεταξύ άλλων, ότι αν θέλει κανείς να κατατάξει το «κακό», στην πρώτη θέση πρέπει να βάλει τις ΗΠΑ και τη Βρετανία και μάλιστα μακράν των επομένων. Μα αν οι δύο αυτές χώρες, οι οποίες έχουν λειτουργήσει ηγετικά και μητροπολιτικά προς τον δυτικό πολιτισμό, εκπροσωπούν το «κακό», δεν είναι δύσκολο να συνάγει κανείς ποιες δυνάμεις θα θεωρούσε ο Τσόμσκι ότι συνιστούν το «καλό», ή έστω το «λιγότερο κακό». 

Αν οι χώρες που γέννησαν, συντήρησαν και εξελίσσουν τη σύγχρονη φιλελεύθερη δημοκρατία είναι στην κορυφή των δυνάμεων του «κακού», υπονοείται ότι οι άλλοι πολιτισμοί, οι άλλες κουλτούρες, τα άλλα συστήματα διακυβέρνησης είναι για κάποιο λόγο προτιμητέα. Το ότι σε αυτό δεν συνηγορούν οι μετρήσιμοι δείκτες ευημερίας, ελευθερίας και δημοκρατίας ή οι κατευθύνσεις των παγκόσμιων μεταναστευτικών ροών από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι σήμερα, δεν φαίνεται να τον επηρεάζει.

Η δε αδυναμία της κοινής γνώμης να διαχειρίζεται τη συνεχή και κοπιώδη ανάγκη κατανόησης της πολυπλοκότητας των τάσεων και των δυναμικών που έχει μια κοινότητα, είναι γνωστή και παγιωμένη. Όμως η καταφυγή σε εξωφρενικές ή απλουστευτικές ερμηνείες δεν μπορεί να χρησιμεύει ως μέσο επιτήρησης της εξουσίας· οδηγεί ακριβώς στο αντίθετο. Αποπροσανατολίζει από τα πραγματικά γεγονότα, χρησιμεύει ως αντιπερισπασμός από όσους πράγματι διαβρώνουν το σύστημα και εμποδίζει τον έλεγχο και τη διαφάνεια της δράσης της δημόσιας διοίκησης. 

Η σύγχρονη δυτική φιλελεύθερη δημοκρατία των ατομικών δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου αποκτά έτσι ισχυρά εσωτερικά μέτωπα, στα οποία συχνά πρωτοστατούν οι ίδιοι άνθρωποι που, λόγω της κοινωνικής ή οικονομικής τους θέσης, θα γίνουν τα πρώτα αβοήθητα θύματα του πραγματικού και βίαιου περιορισμού των ατομικών ελευθεριών που συνεπάγεται η υποβάθμιση και αλλοίωση των δημοκρατικών θεσμών.

Φυσικά η αμφισβήτηση της εξουσίας, ακόμα και της δημοκρατικής, παραμένει ελκυστική και γοητευτική, ανεξαρτήτως αν είναι βάσιμη ή όχι. Υπονοεί γενναιότητα, απελευθερώνει απωθημένα, δίνει βήμα και παράδειγμα. Και στην περίπτωση του Τσόμσκι, η μεγέθυνση που έδωσε η εξάπλωση του ίντερνετ στις «αντισυστημικές» φωνές γενικά, σε αυτόν προσέδωσε στοιχεία μύθου. 

Απέκτησε μέγεθος και ιδιότητες διαφωτιστή των μαζών, ιδεολογικού καθοδηγητή της αμφισβήτησης της παγκόσμιας τάξης, κάτι που, παρότι είναι συμβατό με το προσωπικό ύφος της αυθεντίας και με κάποιες από τις δημόσιες διακηρύξεις του, είναι αντικειμενικά ψευδές. Του αποδόθηκαν απόψεις που δεν είχε ποτέ, ακόμα και ολόκληρα άρθρα, με γνωστότερο αυτό της απαρίθμησης των 10 τακτικών χειραγώγησης της κοινής γνώμης από τα ΜΜΕ.

Κρίνοντας, όμως, τις πραγματικές δημόσιες τοποθετήσεις του, χαρακτηριστική είναι η στάση του απέναντι στην ελληνική περιπέτεια των τελευταίων ετών. Το 2013 περιέγραψε τη συμμετοχή της Γερμανίας στο πρόγραμμα χρηματοδότησης της Ελλάδας ως μέρος ενός σχεδίου να τεθεί η χώρα μας σε καθεστώς σκλαβιάς. Το 2016 απέδωσε τις δραματικές οικονομικές εξελίξεις του καλοκαιριού του 2015 σε ταξικό πόλεμο και σε επίδειξη απόλυτου σαδισμού των «Ευρωκρατών», ενώ το 2017 τις ονόμασε εγκλήματα που αποσκοπούσαν στην κατάλυση της δημοκρατίας και χαρακτήρισε την οικονομική βοήθεια των ευρωπαϊκών χωρών στην Ελλάδα ως κτηνωδία.

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι την άποψη αυτή σχετικά με το πώς και γιατί εντάχθηκε η χώρα μας σε αλλεπάλληλα προγράμματα χρηματοδότησης, παρότι δεν έχει πλέον την πολιτική και εκλογική απήχηση που είχε, δείχνει να συμμερίζεται η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώμης. Πρόσφατη σχετική έρευνα της «διαΝΕΟσις» έδειξε ότι 71% των Ελλήνων πιστεύει ότι τα μνημόνια ήταν εφευρήματα των Ευρωπαίων για να εκμεταλλευτούν τη χώρα μας. 

Τον αυτισμό και τη μονομέρεια της ερμηνείας μετριάζουν όμως οι επόμενοι δείκτες της ίδιας έρευνας, όπου το 61% πιστεύει ότι τα ίδια αυτά μνημόνια ήταν αναγκαίο κακό, λόγω της δυσμενούς οικονομικής κατάστασης της Ελλάδας, και το 52% ότι τα μνημόνια βοήθησαν πράγματι τη χώρα να αποφύγει την πτώχευση (ίσως ο συνδυασμός των δεικτών αυτών να οδηγεί στο ότι οι Ευρωπαίοι εφηύραν κάτι που είχαμε ανάγκη για να αποφύγουμε την πτώχευση, αλλά χωρούν πολλές ερμηνείες της έρευνας αυτής).

Και αν είναι κάπως ασυνεπές για έναν λαό αφενός να δηλώνει ότι οι χρηματοδότες του τον επιβουλεύονται και αφετέρου να ψηφίζει μαζικά τα κόμματα που περιλαμβάνουν τη χρηματοδότηση αυτή στο πολιτικό τους πρόγραμμα, για τον Τσόμσκι είναι απολύτως αναμενόμενη η πρόσφατη δημόσια στήριξη που παρείχε στο νεοϊδρυθέν κόμμα ΜέΡΑ25 του πρώην Υπουργού Οικονομικών Γ. Βαρουφάκη, το οποίο αυτοπροσδιορίζεται ως «ελληνικό πατριωτικό μέτωπο των υπεύθυνα ανυπάκουων ευρωπαϊστών».

Μερικές φορές η απόλυτη αμφισβήτηση των εξουσιών είναι πράγματι αναζωογονητική, ακόμα κι όταν είναι αυθαίρετη και διατυπώνεται κραυγαλέα. Μπορεί στην πράξη να οδηγεί σε αδιέξοδα, αλλά τουλάχιστον γεννά συζητήσεις και διάλογο, αναδεύει βεβαιότητες. Συνήθως, όμως, ο λαϊκισμός τύπου Τσόμσκι είναι βαθιά άδικος κοινωνικά, ανιστόρητος και φανερώνει εμμονικό και στείρο ιδεολογικό υπόβαθρο. Αποκρύπτει γεγονότα πραγματικά, μεταμφιέζει την άρνηση αυτοκριτικής σε προσωπική συνέπεια και, κυρίως, επιτίθεται στη δημοκρατία.

Η παρουσία τέτοιων περιπτώσεων στα δημόσια πράγματα είναι τέτοια, που περισσότερο οδηγεί στο να διερωτηθεί κανείς μήπως πρέπει να αναθεωρήσει και για τα μεγάλα προβλήματα του παρελθόντος στα οποία θα συντασσόταν με τον Τσόμσκι, όπως για παράδειγμα τον πόλεμο της Κορέας ή του Βιετνάμ. Αλλά προς το παρόν είναι μάλλον υπερβολικό να έχει κανείς τέτοιες απαιτήσεις. Κάθε άποψη κρίνεται κυρίως στην εποχή της.

*Στρατιωτικός νομικός σύμβουλος στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Γνώμη

25η Μαρτίου: Το στοίχημα της Βιωσιμότητας του Ελληνισμού είναι Πολιτισμικό

Από: EBR

Τί αντανακλά η “ΧΑΡΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ” του Ρήγα, σε κάθε εποχή;

Ηλεκτρονική Έκδοση Τρέχοντος Τεύχους: 04/2021 2021

Περιοδικό

Τρέχον Τεύχος

04/2021 2021

Δείτε τα παλαιά τεύχη
Συνδρομή
Διαφημιστείτε
Ηλεκτρονική Έκδοση

Ευρώπη

Οι κρίσιμες Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024

Οι κρίσιμες Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024

Ας ξεκινήσουμε με μια θετική αισιόδοξη θεώρηση για το θεσμικό όργανο της Ένωσης, το μόνο που εκλέγεται από το 1979 με άμεση καθολική ψηφοφορία από τους ευρωπαίους πολίτες

Οικονομία

Πάνω από 1,25 δισ.συνδρομητές σε υπηρεσίες περιαγωγής στο 2024

Πάνω από 1,25 δισ.συνδρομητές σε υπηρεσίες περιαγωγής στο 2024

Μια ευρύχωρη δεξαμενή εσόδων για τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους παραμένουν οι υπηρεσίες περιαγωγής (roaming)

EURACTIV.com - Feeds

All contents © Copyright EMG Strategic Consulting Ltd. 1997-2024. All Rights Reserved   |   Αρχική Σελίδα  |   Disclaimer  |   Website by Theratron