του
Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Ο αείμνηστος Έλληνας φιλόσοφος και κορυφαίος ιστορικός, γνώστης της βυζαντινής τέχνης, Κώστας Παπαϊωάννου (1925-1981) σε μία από τις ατέλειωτες συζητήσεις που είχαμε λίγο πριν εγκαταλείψει τα εγκόσμια το φθινόπωρο τού 1981, μού εξηγούσε ποιον ρόλο έπαιζαν και παίζουν οι επιδοτήσεις στα ολοκληρωτικά και αυταρχικά καθεστώτα, ανεξαρτήτως χρώματος. Εξάλλου, κατά τον συγγραφέα της «Γένεσης του Ολοκληρωτισμού», ο κομμουνισμός και ο εθνικοσοσιαλισμός, πέρα από κάποιες ιδεολογικές αποχρώσεις, στην πράξη δεν έχουν μεγάλες διαφορές –ήταν δε εντυπωσιακή η σύγκλισή τους στην περιφρόνηση προς τον άνθρωπο και στην εφευρετικότητα να τον εξοντώνουν ψυχολογικά και πνευματικά, ώστε να καταστεί εργαλείο εξουσίας.
Πέρα, όμως, από τα ολοκληρωτικά και αυταρχικά καθεστώτα, τα επιδόματα και οι αποκαλούμενες κοινωνικές παροχές αποτελούν σημαντικό στοιχείο στην λειτουργία των πελατειακών κρατών, αλλά και της σοσιαλδημοκρατικής αντίληψης για την κοινωνική δικαιοσύνη. Έτσι, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, υπό την πίεση της κεϋνσιανής πρακτικής για την οικονομία, τα επιδόματα αποτέλεσαν και αποτελούν ισχυρό θεσμό των αποκαλούμενων μεικτών οικονομιών.
Στην Ελλάδα, από την μεταπολίτευση και μετά, τα επιδόματα αποτέλεσαν το λάβαρο του πελατειακού λαϊκισμού, αλλά και μία από τις βασικές αιτίες όχι μόνον για την χρεοκοπία της χώρας και την υπαγωγή της στα μνημόνια, αλλά και για την σημερινή της αναπτυξιακή καχεξία. Παράλληλα, η νοοτροπία του επιδοματούχου, που είναι κυρίαρχη στην χώρα, συμβάλλει σε μία εξαιρετικά επικίνδυνη κοινωνική ακινησία, η οποία καταδικάζει τις αυριανές γενιές Ελλήνων στην ανεργία και την πνευματική απαξίωση.
Από την άποψη αυτή, το κύριο άρθρο του Βήματος της Κυριακής 22 Απριλίου 2018 λέει πολλά και, για όποιον θέλει να καταλάβει την δραματική πραγματικότητα, υπονοεί περισσότερα. Υπό τον τίτλο Επιδοματούχοι ή Δημιουργοί, στο άρθρο αυτό αναφέρονται μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα:
«Τις προηγούμενες εβδομάδες ο κερκυραϊκός Τύπος φιλοξενούσε μικρές αγγελίες αναζήτησης περίπου 600 εργαζομένων για μεγάλη ξενοδοχειακή αλυσσίδα, η οποία στα μέσα Μαΐου πρόκειται να εγκαινιάσει δύο μεγάλες τουριστικές μονάδες. Προς μεγάλη έκπληξη των υπευθύνων της αλυσσίδας, η ανταπόκριση ήταν περιορισμένη. Μόλις 120 από τις 600 διαθέσιμες θέσεις εργασίας καλύφθηκαν, με αποτέλεσμα να αναγκασθούν οι αρμόδιοι να απευθυνθούν σε άλλες χώρες και ήδη προχωρούν σε ταχύρρυθμη εκπαίδευση Τσέχων και Ρουμάνων εργαζομένων για την κάλυψη των αναγκών τους.
Αντιστοίχως παραγωγική μονάδα ζυμαρικών αναζητούσε ματαίως όλο το προηγούμενο διάστημα μικρό αριθμό εργαζομένων για απασχόληση στην βιομηχανική ζώνη του Κιλκίς. Πολλοί υποθέτουν ότι σε κάθε τοπική αγορά εργασίας υπάρχουν ιδιαιτερότητες. Πιθανώς η Κέρκυρα να αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση καθώς υπάρχει πλήθος αυτοαπασχολουμένων στον τουριστικό τομέα και το τοπικό εργατικό δυναμικό όντως να μην επαρκεί. Για το Κιλκίς ωστόσο δεν μπορεί να πει κανείς το ίδιο.
Το παράδοξο είναι ότι δεν πρόκειται για μοναδικά παραδείγματα. Όπως και να έχει, πάντως, τίποτε δεν δικαιολογεί αδυναμία κάλυψης κενών θέσεων εργασίας σε μία χώρα με ανεργία υψηλότερη του 20%!
Ορισμένοι αποδίδουν την παρατηρούμενη απροθυμία κάλυψης κενών θέσεων εργασίας στην διαμορφούμενη κουλτούρα αεργίας εξαιτίας της πολιτικής των επιδομάτων που εισήχθη συστηματικά τα τελευταία χρόνια. Με άλλα λόγια, είναι αρκετοί αυτοί που “βολεύονται” και προτιμούν την ιδιότητα του άεργου επιδοματούχου από εκείνη του μισθωτού.
Αυτή την στιγμή οι καλυπτόμενοι στην Ελλάδα από πολιτικές επιδομάτων υπολογίζονται σε περίπου 800.000 –αριθμός ικανός να διαμορφώσει συγκεκριμένη κουλτούρα και συμπεριφορά. Και μαζί να αναπτύξει νοοτροπίες, να διαμορφώσει συνειδήσεις και να συγκροτήσει αντιστάσεις απέναντι στις επενδύσεις και στην οικονομική ανασυγκρότηση.
Πολύ περισσότερο, μάλιστα, αν συνυπολογιστεί και η επίδραση που φαίνεται να ασκεί σε συγκεκριμένα τμήματα του πληθυσμού η τρέχουσα κυβερνητική πολιτική, η οποία, πέραν των άλλων, συστηματικά καλλιεργεί το τελευταίο διάστημα προσδοκίες προσλήψεων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Ο καθένας μπορεί να αντιληφθεί την ανάγκη συγκρότησης πολιτικών κοινωνικής προστασίας για εκείνους που πραγματικά έχουν ανάγκη. Όπως επίσης και μπορεί να αντιληφθεί τους πολιτικούς στόχους και τις εκλογικές επιδιώξεις από τυχόν γενικευμένη καλλιέργεια επιδοματικών νοοτροπιών και προσδοκιών τακτοποίησης και κάλυψης από το κράτος. Ωστόσο, η ζημιά που προκαλείται από πολιτικά οργανωμένη επικράτηση τέτοιων πρακτικών είναι τεράστια και αναδεικνύει πλήρως τα διλήμματα της μεταμνημονιακής εποχής.
Έπειτα από τόσες πικρές εμπειρίες και ακόμη περισσότερες διαρθρωτικού τύπου μεταβολές στο σώμα της οικονομίας και της κοινωνίας, η Ελλάδα έχει μία μοναδική ευκαιρία να αλλάξει πραγματικά και να βαδίσει συνειδητά και οργανωμένα σε δρόμο παραγωγής και δημιουργίας.
Είναι αλήθεια πως πρόκειται για δύσκολο και απαιτητικό δρόμο. Όμως ο άλλος δρόμος, αυτός της επιστροφής στις διαρθρωτικές αμαρτίες των προηγούμενων δεκαετιών, το μόνο που μπορεί να εγγυηθεί είναι την εθνική καταστροφή. Θα ισοδυναμεί με έγκλημα κατά της πατρίδας η οποιαδήποτε διολίσθηση στις πρακτικές του παρελθόντος.
Αυτό είναι και το μεγάλο δίλημμα που τίθεται τώρα και θα τεθεί στις προσεχείς εκλογές».
Πολύ φοβούμεθα, όμως, ότι στο παραπάνω δίλημμα απάντηση δεν πρόκειται να δοθεί. Στο μέτρο που οι δημιουργοί τού αύριο εγκαταλείπουν την Ελλάδα αναζητώντας καλύτερη τύχη εκτός αυτής, ποιοι τελικά θα μείνουν στην χώρα; Πολύ απλά, πειθήνιοι στις επιδοτήσεις, απαθείς πολίτες, άεργοι και αρπακτικοί.
Αυτούς τους πολίτες εξάλλου θέλει και ο Σύριζα, γιατί τελικά είναι η πολιτική περιουσία του την οποία δια της πολιτικής απάτης υφαρπάζει από το ανδρεοπαπανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ. Και βέβαια θα κάνει ό,τι μπορεί για να την διατηρήσει…
