του
Ηλία Καραβόλια
Δημοσιοποιήθηκε λοιπόν η αξιολόγηση του για την περίοδο 2019-2022 όπως αυτή αποτυπώνεται απο την κυβέρνηση. Καθώς λοιπόν το διαβάζουμε (διαθέσιμο εδώ http:// www.iefimerida.gr/ news/ 421552/ elliniko-dimosionomiko-symvoylio-apokalyptei-thiriodes-pleonasma-52-2022-pdf) βλέπουμε ότι η χώρα οδηγείται σε ένα ''καλό'' μακροοικονομικό σενάριο για το 2022.
Πιο συγκεκριμένα: το Συμβούλιο βλέπει για τότε ανεργία 14,3 %, βλέπει ΑΕΠ στα 208 δις (θα τρέχει δηλαδή άνω του 2% ετησίως) και οι επενδύσεις θα αυξάνονται με 8,7% ετησίως. Μοιάζει με ξέφωτο η κατάσταση αλλά μάλλον δεν είναι. Και πριν δούμε τα σκοτεινά μονοπάτια(τα ψιλά γράμματα της μελέτης δηλαδή) ξέρω ότι αναρωτιέσαι φίλε αναγνώστη ποιό είναι το συμπέρασμα αυτής της επιστημονικής αξιολόγησης για την ζωή μας.
Κατ'αρχήν επισημαίνεται συνεχώς, έμμεσα και άμεσα, ότι όλα στηρίζονται στην αισιοδοξία. Είναι άραγε αυτό το συναίσθημα χρήσιμο στην οικονομία; Ναι είναι πολύ χρήσιμο,οφείλω να το παραδεχθώ. Όμως όταν έρχεται η ώρα να πληρώνουμε τους φόρους και διάφορα χαράτσια (μέσω της ΔΕΗ π.χ.), όταν δεν σηκώνεται το πραγματικό μας εισόδημα, όταν το ζ (ημερήσια έσοδα) στην ταμειακή μηχανή είναι μικρό, μήπως τότε η αισιοδοξία φεύγει απο το παράθυρο;
Για να σοβαρέψω τα πράγματα θα πώ το εξής: η μακροοικονομική εικόνα της εν λόγω αξιολόγησης είναι φυσικά επαρκέστατη επιστημονικά αλλά εξ ανάγκης στηρίζεται στην ''ταμειακή'', στην ''εισπρακτική'' οικονομία. Δεν στηρίζεται στην παραγωγική και εμπορική εξέλιξη της. Κοινώς, το καταραμένο Κράτος έχει μεταλλαχθεί σε καπιταλιστή που ζεί απο το εισόδημα των υπηκόων του (αφού φυσικά επι πολλά χρόνια δεν πλήρωναν αυτά που έπρεπε και πολλοί διορίζονταν απο το παράθυρο.). Η Ελλάδα όμως δεν μπορεί να συμπεριφέρεται άλλο ως ταμειακή μηχανή. Το ...ζ (!) που θα χτυπήσει το 2022, ίσως να μην μπορούμε καν να το μετρήσουμε απο σήμερα. Τι εννοώ; Ας δούμε κατ αρχήν πιο ψυχρά την επιστημονική αξιολόγηση αυτή πριν βιαστούμε να πούμε ότι βγαίνουμε ή οχι απο το τούνελ.
Κατ'αρχήν στις προβλέψεις για την ''ανάσα'' της Οικονομίας, δηλαδή ''δημοσιονομικό χώρο'', λέπει υπερπλεονάσματα για τα τρία έτη που ακολουθούν (3,6 δις το 2022). Το εντυπωσιακό όμως είναι ότι βλέπει πρωτογενές πλεόνασμα μέχρι και 5,2%(!) στην λήξη της περιόδου (2022). Που τα στηρίζει όλα αυτά; Μα φυσικά στην έντονη ροπή της οικονομίας για αυξημένα δημόσια έσοδα,δηλαδή πατώντας πάνω στα μέτρα υπερφορολόγησης!
Συγκεκριμένα προβλέπει την απόδοση των άμεσων φόρων -φυσικών και νομικών προσώπων - στο 6,1% και 5,3% αντίστοιχα μέχρι το 2022 (αφού θα πέσει το αφορολόγητο λογικό δεν είναι αυτό;). Άραγε πόσο ''αναπτυξιακό'' ή μάλλον πόσο ''μακροοικονομικό'' είναι αυτό σήμερα; Η απάντηση δεν χρειάζεται φυσικά διδακτορικό στην μακροοικονομία. Άλλωστε οι προβλέψεις για κατανάλωση, που θα σήμαινε προσδοκία αυξημένου εισοδήματος, είναι οριακές. Και εδώ είναι που θέλω να σταθούμε: πώς θα γίνει το άλμα ανω του 2% στην ανάπτυξη όταν όπως λέει η μελέτη πολύ σωστά, ''...στην Ελλάδα το ποσοστό της ιδιωτικής κατανάλωσης στη διάρθρωση του Α.Ε.Π. κυμαίνεται περί το 70%''.
Μήπως-λέω μήπως- πρέπει να τονώσουμε κάπως καλύτερα την εγχώρια ζήτηση στην περίπτωση που δεν γίνουν ιδιωτικές επενδύσεις για να γεννηθεί(κάποτε) αυξημένο εισόδημα; Και για ποιούς θα είναι αυτό το εισόδημα; Πότε θα το δούν οι πολλοί; Μην ψάχνεις απαντήσεις φίλε αναγνώστη. Δεν τις έχει βρεί καμιά σχολή οικονομικής σκέψης.
Γι'αυτό και όλες οι προβλέψεις λοιπόν, σύμφωνα με την ξαναλέω επιστημονική αξιολόγηση του Συμβουλίου, ''...προϋποθέτουν σταθεροποίηση των προσδοκιών, σημαντική βελτίωση του επενδυτικού και επιχειρηματικού κλίματος και ευνοϊκή διεθνή συγκυρία.'' Επίσης αναφέρεται ότι ''...πολλές από αυτές τις προϋποθέσεις παραμένουν σήμερα ως ζητούμενα και με αυτήν την έννοια οι εκτιμήσεις για διατηρήσιμους ρυθμούς μεγέθυνσης της τάξης άνω του 2% ετησίως κρίνονται αισιόδοξες''. Εδώ φίλε αναγνώστη κρύβεται το μυστικό της επιτυχούς μακροοικονομικής πρόβλεψης, σε όλες τις οικονομίες, σε όλες τις εποχές: στις ''προυποθέσεις''.
Σε αυτό τον δύσκολο κόσμο, στην χώρα τούτη, πρέπει οι παραδοχές να είναι και βιώσιμες ως προυποθέσεις. Δεν παίζω με τις λέξεις. Ακριβολογώ νομίζω. Π.χ.γράφεται στην σελίδα 5 της μελέτη: ''Με δεδομένη την καθαρή αρνητική συμβολή του εξωτερικού ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών στην αύξηση του ΑΕΠ, απομένει ως μοναδικός προωθητικός παράγοντας ο σχηματισμός παγίου κεφαλαίου, και ειδικότερα οι ιδιωτικές επενδύσεις''. Να δηλαδή το συστημικό αυτόματο που λέγαμε στο τελευταίο μου άρθρο. Μάλιστα αναφέρεται ως ''μοναδικός προωθητικός παράγοντας'' λοιπόν.
Αυτό είναι το κλειδί της αξιοπιστίας των προβλέψεων απο Θεσμούς, Κυβέρνηση, Συμβούλια: αγνοείται η τύχη των δημοσίων επενδύσεων (στην σελίδα 4 διαβάζουμε ''Με δεδομένο ότι το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων -ΠΔΕ- θα παραμείνει σχεδόν σταθερό καθόλη την περίοδο 2018- 2022, το «βάρος» για την επίτευξη των στόχων πέφτει εξολοκλήρου στον ιδιωτικό τομέα". Και αναρωτιέται δικαίως ένας φίλος μου κευνσιανός- και δικαίως μάλλον: γιατί είναι δεδομένο ότι οι δημόσιες επενδύσεις θα παραμείνουν σταθερές, ενώ θα γράφουμε υπερπλεονάσματα κάθε χρόνο και θα έχουμε δημοσιονομικό χώρο; Φίλε αναγνώστη, όπως είπα και στον κευνσιανό συνάδελφο μου, αν μπορούσα να δώσω μια πειστική απάντηση θα ήξερα και τον λόγο που θα αιτιολογούσε την προσφυγή της χώρας στα μνημόνια (όταν είχαμε δηλαδή έλλειμμα 32 δις!).
Μην κουράζεστε λοιπόν (το λέω και σε σένα που διαβάζεις αυτές τις γραμμές αλλά και στους κευνσιανούς /νεοκευνσιανούς ιδεολόγους) καλώς ήλθατε στον μαγικό κόσμο της αυτόματης αποδοχής των ''δεδομένων'', των ''κανόνων'', των ''αξιωμάτων'', που όλα συγκλίνουν στο εξής απλό: οι ιδιώτες θα επενδύσουν και θα γεννηθεί πλούτος. Τώρα, το γιατί να επενδύσουν, το πώς θα το κάνουν και πότε, απλά δεν μας ενδιαφέρει, δεν εξετάζεται καν στις προυποθέσεις και στις παραδοχές!
Και ταυτόχρονα, το ούτως ή άλλο 'κακό' στα μάτια όλων, επιχειρηματικό κράτος, απέτυχε και θεωρούμε de facto ότι θα αποτύχει ξανά! Και πιστέψτε με, δεν είμαι κρατιστής. Απλά αντιλαμβάνομαι ότι δεν ''στέκει'' λοιπόν στα σύγχρονα οικονομικά να ''αναζητούμε'' το Κράτος για να συμβάλλει στην ανάπτυξη. Άσχετα αν τρέχουμε σε αυτό όταν έχουμε τρύπες στις τράπεζες και όταν πρέπει να παρέμβει για δανεισμό απο τας Ευρώπας!
Μοιάζει με το παράδοξο της ουράς στην εφορία: βρίζουμε το Κράτος και τους δημοσίους υπαλλήλους που το υπερχρέωσαν για τους φόρους που πληρώνουμε και μόλις φθάσουμε στον γκισέ λέμε στον υπάλληλο: μα καλά αφού είστε λίγοι, γιατί δεν προσλαμβάνει το Κράτος και άλλους για να εξυπηρετείται ο κόσμος;
Μην στεναχωριέσαι λοιπόν φίλε αναγνώστη.
Απλά μελέτησε τον Keynes, αν τα καταφέρεις, ώστε να δείς πόσο απέχει πραγματικά το 2022...
