του
Γιώργου Κουμουτσάκου*
Ζούμε στην εποχή της μεγάλης αβεβαιότητας. Οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής και γεωπολιτικής. Όλα γύρω μας βρίσκονται σε μετάβαση. Η διαρκής κίνηση είναι η μόνη αβεβαιότητα.
Σε αυτήν την κινητικότητα με την αυξανόμενη ταχύτητα αλλά και την ασφαλή κατεύθυνση και κατάληξη εντάσσονται:
-Οι ξαφνικές αλλαγές σε θεμελιακές θέσεις της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ που μεταβάλλουν σταθερές πολλών δεκαετιών στο διεθνές σύστημα.
-Η δυναμική είσοδος της Κίνας όχι μόνο πια στην διεθνή οικονομία, αλλά και στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα.
-Η, μέσω Συρίας, σταθεροποίηση της ρωσικής παρουσίας και επιρροής στην ευρύτερη Μέση Ανατολή καθώς και η ενισχυμένη βούληση της Μόσχας να παρεμβαίνει στις διεθνείς και κυρίως στις περιφερειακές εξελίξεις στην ευρύτερη ζώνη των γεωστρατηγικών της συμφερόντων.
-Η εξασθένιση της Ευρώπης και ο προβληματισμός ή ακόμα και η ανησυχία για το πώς διαμορφώνεται το παρόν και το μέλλον της.
-Η παρατεταμένη ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο και η συγκρουσιακή κατάσταση στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Η αυξανόμενη δυναμική των μεταναστευτικών και προσφυγικών μετακινήσεων προς ασφαλέστερους και πλουσιότερους προορισμούς με πρώτο την Ευρωπαϊκή Ένωση.
-Οι περιορισμένης έκτασης αλλά και ευδιάκριτες ρωγμές στη διατλαντική σχέση Ευρώπης-ΗΠΑ.
-Οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές πιέσεις αμφισβήτησης που ασκούνται στην φιλελεύθερη δημοκρατία και στην παγκοσμιοποίηση αντίστοιχα η ανάδυση ενός συχνά ακραίου εθνικισμού και η επικράτηση μορφών διακυβέρνησης που χαρακτηρίζονται ως «ανελεύθερες δημοκρατίες» (illiberal democracies).
-Η συνεχής παρουσία της απειλής της διεθνούς τρομοκρατίας και του επιθετικού ισλαμικού φονταμενταλισμού μαζί με άλλες μορφές «υβριδικών» ή ασύμμετρων απειλών, όπως η δολιοφθορά και οι επιθέσεις στον κυβερνοχώρο.
Αυτά τα δεδομένα και οι εξελίξεις έχουν, μεταξύ άλλων, μεταβάλλει σημαντικά το γεωπολιτικό περιβάλλον στο οποίο κινείται η χώρα μας.
Η Ελλάδα, γεωγραφικά, ιστορικά και πολιτιστικά ριζωμένη στο εξωτερικό νοτιο-ανατολικό σύνορο της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βρίσκεται στην περιοχή που συναντώνται οι γεωπολιτικές τεκτονικές πλάκες Δύσης και Ανατολής, Ευρώπης και Ισλάμ, καθώς και της ανταγωνιστικής σχέσης Δύσης και Ρωσίας.
Αυτό γεννά κινδύνους. Δίνει όμως και ευκαιρίες.
Το μεγάλο στρατηγικό ζητούμενο της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής είναι λοιπόν, να μειώσει τους κινδύνους και να μεγιστοποιήσει τις ευκαιρίες. Μπορούμε να πετύχουμε αυτόν τον διπλό στόχο εάν αξιοποιήσουμε την ιδιαίτερη γεωπολιτική προστιθέμενη αξία που έχει η χώρα μας.
Η πεποίθηση αυτή δεν προκύπτει από μια αθεμελίωτη «βολονταριστική» αισιοδοξία. Θεμελιώνεται σε μια ρεαλιστική και ταυτόχρονα θετική αποτίμηση των γεωπολιτικών χαρακτηριστικών της χώρας μας και των δυνατοτήτων που αυτά μας δίνουν στην εποχή και στην περιοχή ετούτης της μεγάλης ρευστότητας.
Η γεωγραφική μας θέση είναι από μόνη της μια πρόκληση. Όμως δεν είμαστε ούτε και πρέπει να φερόμαστε σαν δέσμιοι της γεωγραφίας. Οφείλουμε και μπορούμε να δούμε την θέση μας, όχι ως μοιραία γεωγραφική δουλειά, αλλά ως ένα από τα κύρια συγκριτικά πλεονεκτήματά μας. Πλεονεκτήματα που καθιστούν την Ελλάδα κομβικό κράτος στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σε αυτή την περιοχή, η χώρα μας μπορεί και πρέπει να είναι ο απαραίτητος, σταθερός και αξιόπιστος εταίρος και σύμμαχος για την ΕΕ και τα κράτη-μέλη της. Για το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ.
Ταυτόχρονα, μπορεί να είναι αποδεκτός και σοβαρός συνομιλητής και για άλλα κράτη επιρροής στο διεθνές και περιφερειακό περιβάλλον, όπως για παράδειγμα την Ρωσία, την Κίνα και βέβαια, το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Ειδικά μάλιστα με τις δύο αυτές χώρες και κυρίως το Ισραήλ, η διεύρυνση και η εμβάθυνση της συνεργασίας μας έχει αποκτήσει ιδιαίτερη βαρύτητα και σημασία.
Για να υποστηρίξουμε όμως τον ρόλο του κομβικού κράτους, για να πείσουμε τους άλλους ότι μπορούμε να τον υποστηρίξουμε και αν τον φέρουμε σε πέρας, θα πρέπει, πρώτοι εμείς, να διαμορφώσουμε και να εμπεδώσουμε μια σύγχρονη γεωπολιτική αυτοσυνείδηση. Με αυτοπεποίθηση και σιγουριά.
Χωρίς να υπερτιμάμε αλλά και χωρίς να υποτιμάμε τις δυνατότητές. Να μην βλέπουμε την σκιά μας ούτε μικρή, στις δώδεκα το μεσημέρι, αλλά ούτε και μακριά και βαριά, λίγο πριν τη δύση.
Ας δούμε λοιπόν τη μεγάλη εικόνα. Ας δούμε την Ελλάδα από ψηλά.
Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο εδώ
*Βουλευτής Β’ Αθηνών και επικεφαλής του Τομέα Εξωτερικών της Νέας Δημοκρατίας.
