του
Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Η εξωστρέφεια είναι μονόδρομος για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Και, όπως πολύ σωστά γράφει ο δρ. Γιάννης Κριτσωτάκις στο πολύ χρήσιμο βιβλίο του «Διαπολιτισμική Επικοινωνία», όσο μικρότερη είναι η εγχώρια αγορά, τόσο μεγαλύτερη είναι η ξένη.
Αυτές, λοιπόν, τις ξένες αγορές, η χώρα τις έχει ανάγκη –μεγάλη, μάλιστα. Τα 11 εκατομμύρια Έλληνες δεν μπορούν πλέον να συντηρήσουν παραγωγικές επιχειρήσεις, όταν ο πληθυσμός του πλανήτη μας οδεύει προς τα 8 δισεκατομμύρια ψυχές. Είναι συνεπώς ζωτική ανάγκη οι επιχειρήσεις μας να ανασκουμπωθούν και να δουν μακρυά, πολύ μακρυά, στο βάθος του ορίζοντα. Μόνον έτσι θα επιβιώσουν. Μόνον έτσι η ελληνική οικονομία θα μπορέσει να ξεφύγει από την μιζέρια και την υποχρεωτική λιτότητα της εσωτερικής υποτίμησης.
Ένα λιθαράκι –σημαντικό, όμως– στην προσπάθεια που απαιτείται αποτελεί και το βιβλίο του δρα Γιάννη Κριτσωτάκι, καταξιωμένου μάνατζερ, με γόνιμη διευθυντική θητεία στον Οργανισμό Προωθήσεως Εξαγωγών και με πολύτιμη επικοινωνιακή εμπειρία στο εξωτερικό εμπόριο και όχι μόνον. Έτσι, στο βιβλίο του θίγει μία εξόχως σοβαρή διάσταση της εξωστρέφειας, που είναι η διαπολιτισμική επικοινωνία και ο ρόλος της στην διείσδυση και παραμονή στις ξένες αγορές, αφ’ ενός, και στην παγκόσμια τουριστική αγορά, αφ’ ετέρου.
Όπως πολύ σωστά γράφει ο συγγραφέας και εκδότης του βιβλίου που παρουσιάζουμε, η προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών στο εξωτερικό, η ανάπτυξη συνεργασιών με ξένες εταιρείες, η μετεγκατάσταση επιχειρήσεων, η δημιουργία δικτύων σε μιαν άλλη χώρα, η επικοινωνία με τα εκατομμύρια των τουριστών που επισκέπτονται την χώρα μας και η ακμάζουσα εμπορική μας ναυτιλία, προϋποθέτουν την ύπαρξη στελεχών με ανεπτυγμένη πολιτισμική νοημοσύνη, ικανά να επικοινωνήσουν ανεμπόδιστα με άτομα διαφορετικής κουλτούρας.
Τα άτομα αυτά οφείλουν να προσαρμόζονται ταυτόχρονα: στην κουλτούρα της χώρας του αντισυμβαλλομένου τους (culture of the target country), την αποκαλούμενη και εθνική ιδιοσυγκρασία (national mentality), αφ’ ενός, και, αφ’ ετέρου, στις ιδιαιτερότητες του χαρακτήρα και της ιδιοσυγκρασίας του αντισυμβαλλομένου τους (mentality of the customer).
Στο σημερινό οικονομικό περιβάλλον ελεύθερης διακίνησης ανθρώπων, ιδεών, κεφαλαίων, προϊόντων/υπηρεσιών, κλπ., η γνώση των πολιτισμικών διαφορών αποτελεί για κάθε επιχείρηση προϋπόθεση, προκειμένου: *να ενσωματωθεί στις διεθνοποιημένες αλυσίδες παραγωγής και διανομής, *να προσαρμόσει τα προϊόντα της στην βάση των αρχών του διαπολιτισμικού μάρκετινγκ, αφού αποδεδειγμένα ο σημερινός καταναλωτής είναι συνεχώς εκτεθειμένος σε νέες ιδέες, νέα καταναλωτικά πρότυπα και νέες συμπεριφορές, και *να επωφεληθεί από τις δυνατότητες που απλόχερα τής παρέχει το Διαδίκτυο, το οποίο προσδίδει απίστευτη ταχύτητα τόσο σε υπάρχουσες και νέες συναλλαγές, όσο και στην απόκτηση γνώσεων ικανών να δημιουργήσουν άμεσα εμπορεύσιμες ιδέες.
Με δεδομένες τις παραδοχές ότι καμμία κουλτούρα δεν είναι καλύτερη από κάποια άλλη και ότι κανένας λαός δεν ανήκει αποκλειστικά και μόνον στην μία ή στην άλλη κουλτούρα, το να είναι κανείς ευέλικτος και, πάνω απ’ όλα, απαλλαγμένος από προκαταλήψεις και ξενόφοβα σύνδρομα, αποτελεί προϋπόθεση για την απρόσκοπτη ένταξή του στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον.
Με στόχο την διευκόλυνση του αναγνώστη στην «αποκωδικοποίηση» της συμπεριφοράς των ατόμων με διαφορετική από την δική μας κουλτούρα, το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος είναι αφιερωμένο στο νέο «πρόσωπο» της διεθνούς αγοράς και στην έννοια και τον ρόλο της κουλτούρας στο πεδίο της επαγγελματικής και μη επικοινωνίας. Το δεύτερο μέρος έχει πρακτικότερο χαρακτήρα, περιλαμβάνει μία σειρά από χώρες η επιλογή των οποίων έγινε με κριτήρια την δυναμική τους ως εταίρων της χώρας μας στον ευρύτερο επιχειρηματικό τομέα (βιομηχανικό, εμπορικό, τουριστικό) και την απόσταση που μάς χωρίζει από την κατά κανόνα διαμετρικά αντίθετη κουλτούρα τους. Στόχος του μέρους αυτού είναι η εξοικείωση του αναγνώστη με τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας όσον αφορά στην γενικότερη συμπεριφορά και το ισχύον επιχειρηματικό πρωτόκολλο (business etiquette), η άγνοια των οποίων αποτελεί εμπόδιο στο κτίσιμο σχέσεων συνεργασίας.
Επισημαίνεται ότι η αναφορά στον όρο «κουλτούρα» (culture) περιορίζεται στο επίπεδο της εθνικής και δεν περιλαμβάνει τις επιμέρους κουλτούρες (sub-cultures) που υπάρχουν σε πολλές χώρες –με προεξέχουσες τις ΗΠΑ και την Αυστραλία.
Τέλος, υπογραμμίζεται ότι το χρήσιμο αυτό βιβλίο απευθύνεται σε στελέχη εξωτερικού εμπορίου, απασχολούμενους στην τουριστική βιομηχανία, στελέχη διπλωματικών υπηρεσιών, υπευθύνους δημοσίων σχέσεων και, βέβαια, σε στελέχη που επιθυμούν να εκπατρισθούν.
