Το ελληνικό εμπόριο πυλώνας δυναμικής οικονομικής ανάπτυξης

του Αντώνη Ζαΐρη*

Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το λιανικό εμπόριο συγκαταλέγεται μεταξύ των σπουδαιότερων οικοσυστημάτων που συντελούν στη μεγέθυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας, ενώ στην Ελλάδα η δυναμική συνολικά του εμπορίου, μέσα από τις περίπου 230.000 επιχειρήσεις εκ των οποίων το 65% αφορά επιχειρήσεις λιανικής, επεκτείνεται στους τομείς χονδρικής, λιανικής, εξαγωγικού και διαμετακομιστικού εμπορίου αλλά και στον κλάδο των logistics. Με βάση επίσημα στοιχεία από το μακρινό ακόμη 2010 η σημασία του εμπορίου στη χώρα μας κρίνεται τεράστια αφού η προστιθέμενη αξία στο ΑΕΠ ανερχόταν στο 16%, αντιπροσωπεύοντας το 18% της συνολικής απασχόλησης και το 23,1% της απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Η μεγάλη ωστόσο αναδιάρθρωση συντελέστηκε την περίοδο 1995-2008 συμβάλλοντας σημαντικά στην αύξηση της παραγωγικότητας. Συγκεκριμένα, ο δείκτης όγκου λιανικών πωλήσεων σε σταθερές τιμές για τα έτη 1995-2000 παρουσίασε αύξηση +3,8% με την αύξηση του ΑΕΠ την ίδια περίοδο στο +3,5%. Αντίστοιχα ο ίδιος δείκτης την περίοδο 2000-2008 εκτοξεύτηκε στο 14,5% ενώ το ΑΕΠ ήταν στο 4,06%. Από το 2009 όμως όταν ξεκίνησε η μεγάλη οικονομική κρίση η πτώση του δείκτη ήταν κατακόρυφη της τάξεως του -9,3%.

Σήμερα το ελληνικό εμπόριο μετά την κρίση της εποχής των μνημονίων και την περιπέτεια της πανδημικής κρίσης έχει εισέλθει σε μια νέα φάση ριζικού μετασχηματισμού με τις μεγάλες επιχειρήσεις να μεγεθύνονται περαιτέρω και τις πολύ μικρές να νιώθουν έντονη την ανάγκη άμεσης αναδιάρθρωσης και αναδιοργάνωσης τους μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων προκειμένου να ανταποκριθούν στο νεοδιαμορφούμενο περιβάλλον ανταγωνιστικής λειτουργίας της αγοράς. Ραγδαίες όμως αλλαγές συντελούνται στις αγοραστικές συνήθειες και στο προφίλ του σύγχρονου καταναλωτή με την πελατοκεντρική προσέγγιση και την έμφαση στην ποιοτική εξυπηρέτηση να συνιστούν κυρίαρχα συγκριτικά, ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα στο πολυκαναλικό σύστημα εμπορικών συναλλαγών που επιβάλλουν οι νέες συνθήκες αγοράς.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ η απασχόληση στον κλάδο του εμπορίου αντιπροσωπεύει το 17,4%, ο δε αριθμός των εργοδοτών διαμορφώνεται στα 95.000 άτομα από 80.000 που ήταν το 2020 γι’ αυτό και ο κλάδος εμπρίου χαρακτηρίζεται διαχρονικά ως ο μεγαλύτερος εργοδότης της χώρας. Οι λιανεμπορικές επιχειρήσεις πρωταγωνιστούν υιοθετώντας έξυπνες στρατηγικές σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον που γεννά καθημερινές προκλήσεις που απαιτούν εγρήγορση, οργανωτική αναδιάταξη δυνάμεων, ευελιξία, δεξιότητες και αυξημένη αντιληπτική ικανότητα. Η γεωγραφία της αγοράς αλλάζει και ο ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων με ιδιαίτερη έμφαση στις τεχνολογίες της λεγόμενης 4ης βιομηχανικής επα¬νάστασης (industry 4.0) κρίνεται απαραίτητος. Έτσι το ελληνικό λιανεμπόριο, σημαντικός συντελεστής παραγωγής υπεραξίας, βρίσκεται σε «θέση μάχης» να αξιοποιήσει ευκαιρίες, να αναμετρηθεί με τον υγιή ανταγωνισμό, να υλοποιήσει επενδυτικά σχέδια και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας. Ένα πάντως είναι βέβαιο, ότι ο προορισμός της λιανικής είναι ταυτόσημος με την ανάπτυξη της Οικονομίας και την εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας.

*επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Πάφου, αναπληρωτής αντιπρόεδρος ΣΕΛΠΕ και συγγραφέας του Βιβλίου «Βιώσιμη Επιχειρηματικότητα», που έχει συγγράψει με τους Ν. Αποστολόπουλο, Τ. Λιαργκόβα και Γ. Σταμάτη
**πρώτη δημοσίευση «Τα Νέα» 31-12-2023