του
Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Έτσι, ενώ το 1950 η Αργεντινή ήταν η ένατη πλουσιότερη χώρα στην παγκόσμια κατάταξη, σήμερα βρίσκεται κάπου στην 100η θέση και όλα δείχνουν ότι θα πάει ακόμη πιο κάτω. Ωστόσο, η χώρα διέθετε και διαθέτει άφθονες πλουτοπαραγωγικές πηγές, υψηλό πολιτιστικό επίπεδο και πολλές δυνατότητες ενσωματώσεως στην διαδικασία της παγκοσμιοποιήσεως.
Δυστυχώς, όμως, για την χώρα –που το 2010 γιόρτασε τα 200 χρόνια ανεξαρτησίας της από την ισπανική κατοχή– το πολιτικό της σύστημα και οι άνθρωποι που το υποστηρίζουν δεν μπόρεσε και δεν θέλησε βέβαια να ανταποκριθεί ποτέ στις απαιτήσεις και τους όρους που οδηγούν σε συνθήκες αναπτύξεως και ευημερίας. Έτσι, η μεταπολεμική Αργεντινή, από τον ακρότατο λαϊκισμό μουσολινικού τύπου του Χουάν Περόν, πέρασε στις δικτατορίες των Βιντέλα και δεν συμμαζεύεται, για να γνωρίσει στην συνέχεια τα σοσιαλιστικά πειράματα Αλφονσέν, τον περίεργο φιλελευθερισμό του Κάρλος Μένεζ και τον λαϊκιστικό σοσιαλισμό της οικογένειας Κύρχνερ. Στο ενδιάμεσο, η χώρα ενεπλάκη και σε πολεμικές περιπέτειες με το Ηνωμένο Βασίλειο, γεγονός που επιβεβαίωσε σε ποια οδυνηρά αδιέξοδα μπορεί να οδηγήσει και ο λαϊκιστικός εθνικισμός.
Στην σημερινή Αργεντινή, 14 χρόνια μετά την επίσημη χρεοκοπία της χώρας, η φτώχεια και η ανεργία αποδεικνύουν ότι τα παχειά λόγια και οι μεταφυσικές γελοιότητες κάθε άλλο παρά λύση αποτελούν σε συγκεκριμένα προβλήματα, υπό καθεστώς δεδομένων συγκυριών. Αντιθέτως, οι μεταφυσικές γελοιότητες και υπεραπλουστεύσεις αποδεικνύουν με πολύ οδυνηρό τρόπο ότι η χρεοκοπία ενός κράτους αποτελεί γεγονός με μακροχρόνιες συνέπειες, που ξεπερνιούνται δύσκολα. Ούτε μαγικές λύσεις υπάρχουν, ούτε η αθέτηση υποχρεώσεων λησμονείται με ευκολία από το διεθνές περιβάλλον. Στην Αργεντινή, οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί. Ο πληθωρισμός καλπάζει (με ρυθμό που σύμφωνα με τα ανεπίσημα στοιχεία φθάνει το 30%), το νόμισμά της υποτιμάται συνεχώς (το 2000 η ισοτιμία του πέσο ήταν 1:1 με το δολλάριο, ενώ σήμερα σε 1 δολλάριο αντιστοιχούν 12 πέσος), ενώ το 48% του πληθυσμού εξακολουθεί να βρίσκεται σε επίπεδα φτώχειας.
Όλα αυτά, βεβαίως, αφορούν πρωτίστως όσους ισχυρίζονται –είτε στην αριστερή, είτε στην δεξιά πλευρά του πολιτικού φάσματος– ότι η έξοδος από το ευρώ θα ήταν καλύτερη λύση «από αυτό που ζούμε σήμερα» και ότι «δεν υπάρχουν χειρότερα». Χειρότερα υπάρχουν. Ενίοτε δε, επιβαρύνουν ολόκληρες γενιές.
Οι συνέπειες των απανωτών υποτιμήσεων στην Αργεντινή έχουν επηρεάσει δραματικά το επίπεδο ζωής, παρότι –αντίθετα με την σημερινή Ελλάδα– η συγκεκριμένη χώρα δεν εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από τις εισαγωγές (ακόμη και στα είδη πρώτης ανάγκης), ενώ επιτυγχάνει και σημαντικές εξαγωγές. Το ατύχημα για την Αργεντινή είναι ότι οι εξαγωγές της δεν έχουν αρκούντως υψηλή «ελαστικότητα» σε σχέση με την τιμή, ώστε να αντισταθμίσουν τα δυσμενή αποτελέσματα των υποτιμήσεων. Παρόλα αυτά, οι κατά κεφαλήν εξαγωγές της Αργεντινής ανέρχονται σε περίπου 6.600 δολλάρια, δηλαδή είναι υπερτριπλάσιες από τις αντίστοιχες ελληνικές. Αυτό σημαίνει ότι η παραγωγική εξωστρέφεια της χώρας είναι πολύ ισχυρότερη από την αντίστοιχη ελληνική.
Η διαφορά αυτή κάνει το ελληνικό «όνειρο» της Αργεντινής πολύ πιο απατηλό από αυτό που εμφανίζουν οι εγχώριοι τελάληδες της εξουσίας –οι οποίοι, όμως, βρίσκουν ακροατήριο σε έναν λαό ο οποίος, πλην εξαιρέσεων που επιβεβαιώνουν τον κανόνα, απεχθάνεται την γνώση και προκρίνει την λογική της παράνοιας ως μέθοδο ερμηνείας του κόσμου και των εξελίξεων που τον διαμορφώνουν.
Από τις στήλες αυτές δεν θα παύσουμε να υπογραμμίζουμε, έστω και σε ώτα μη ακουόντων, ότι η χώρα έχει σοβαρότατο πρόβλημα αντιλήψεως της πραγματικότητας. Και το πρόβλημα αυτό ξεκινά από τις υποτιθέμενες ελίτ που διαθέτει ο τόπος, οι οποίες χρησιμοποιούν την άγνοια και την αποστροφή απέναντι στην γνώση ως εργαλεία εξουσίας. Σε αυτήν δε την προσπάθειά τους, συνεπικουρούνται από αδίστακτους ανθρώπους των μέσων μαζικής επικοινωνίας, οι οποίοι, για κερδοσκοπικούς και μόνον λόγους, εξυπηρετούν το συνολικό πολιτικό σύστημα προσφέροντας, ενίοτε εκβιαστικά, και την σχετική πνευματική και πολιτισμική αθλιότητα. Αυτή είναι η αφετηρία της αποκαλούμενης διαπλοκής στην Ελλάδα και στο επίπεδο αυτό εδράζεται και η αδυναμία της χώρας να ξεπεράσει την δανειακή της κρίση.
Δεν είναι συνεπώς καθόλου παρακινδυνευμένο να υποστηρίξει κανείς ότι το ελληνικό «όνειρο» της Αργεντινής, ήτοι της πλήρους χρεοκοπίας της χώρας, δεν θα μπορούσε να γίνει και πραγματικότητα. Είναι πλέον και ιστορικά γνωστό πού και πώς καταλήγει ο λαϊκισμός και με ποιες συνέπειες.
