του
Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Λίγο πριν εγκαταλείψει τα εγκόσμια, σε προχωρημένη ηλικία, όχι μακρυά από τα 100 χρόνια, ο διάσημος γκουρού και φιλόσοφος του μάνατζμεντ καθηγητής Πήτερ Ντράκερ, σε μία από τις τελευταίες συνεντεύξεις του έκανε λόγο για τις «κοινωνίες των επιχειρηματιών» και τον αποφασιστικό ρόλο τους στην ανάπτυξη των χωρών στην διάρκεια του 21ου αιώνα. Αναφερόταν επίσης στην «επιχειρούσα νεολαία» και τόνιζε ότι από τις αποκαλούμενες στα ελληνικά νεοφυείς επιχειρήσεις έχει ήδη ξεκινήσει η νέα παραγωγική επανάσταση.
Μία επανάσταση με αδρά ανατρεπτικά χαρακτηριστικά, η οποία ήδη στις ΗΠΑ καλύπτει με τις δραστηριότητές της το 6% του παραγόμενου ετήσιου ακαθάριστου προϊόντος (ΑΕΠ). Αν λάβουμε δε υπ’ όψιν μας ότι το ποσοστό αυτό ήταν σχεδόν μηδενικό πριν 25 χρόνια, τότε εύλογα αντιλαμβάνεται κανείς την σημασία των επιχειρήσεων start-up στην αμερικανική οικονομία. Ταυτόχρονα, όμως, γίνεται απόλυτα ξεκάθαρος ο ρόλος τους και στην Ελλάδα, όπου κάποιες τάσεις –ιδιαίτερα στον χώρο του επιχειρείν– εκδηλώνονται πάντα με καθυστέρηση.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, λοιπόν, πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι μήνυμα αισιοδοξίας για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα της κρίσης έστειλαν δύο καθηγητές του φημισμένου αμερικανικού πανεπιστημίου Stanford, οι οποίοι βρέθηκαν στην Αθήνα και μίλησαν για την προώθηση των νεοφυών επιχειρήσεων (start-ups). «Τώρα είναι μια καλή στιγμή να ξεκινήσετε το δικό σας επιχειρηματικό εγχείρημα στην Ελλάδα. Σε λίγα χρόνια μην εκπλαγείτε αν υπάρχει ανταγωνισμός επιχειρήσεων για επενδύσεις στην χώρα σας», είπε ο Πίτερ Ζίμπελμαν, καθηγητής Μάνατζμεντ στο Stanford Graduate School of Business, από το βήμα της εκδήλωσης με τίτλο: Οι Πραγματικές Δυσκολίες Των Νεοφυών Επιχειρήσεων –επιταγές συμπεριφοράς για την επιτυχία. «Ένα από τα κλειδιά της επιτυχίας είναι να βρείτε τους κατάλληλους πελάτες με το μικρότερο δυνατό κόστος», τόνισε ο Τζιμ Λάτιν, καθηγητής Μάρκετινγκ στο ίδιο πανεπιστήμιο, μιλώντας στην εκδήλωση –την οποία διοργάνωσε η Ένωση Αποφοίτων του Στάνφορντ στη Ελλάδα (Stanford Club of Greece) στο ξενοδοχείο Athens Hilton.
«Στις πιο δύσκολες οικονομικά συνθήκες δημιουργήθηκαν μερικές από τις καλύτερες εταιρείες» ανέφερε ο Πίτερ Ζίμπελμαν, ο οποίος έχει μακρά εμπειρία στα επιχειρηματικά κεφάλαια (venture capitals). «Δεν πρέπει να σταυρώσετε τα χέρια», προέτρεψε τους Έλληνες, και πρόσθεσε: «Η στιγμή είναι κατάλληλη. Πιστέψτε το και –γιατί όχι;– μπορεί να επεκταθείτε και να γίνετε μια εταιρεία με παγκόσμια προβολή». Στην συνέχεια προειδοποίησε, με εύσχημο τρόπο, τους επίδοξους επιχειρηματίες στην Ελλάδα να είναι προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν την γραφειοκρατία και την πολυνομία (όντας, προφανώς, καλά πληροφορημένος για την ελληνική πραγματικότητα). «Δεν λέω να πάρετε τις εταιρείες σας κα να φύγετε. Όμως, όταν βρίσκετε έναν τοίχο, πρέπει να τον γκρεμίζετε ή να τον παρακάμπτετε», σημείωσε.
Το μυστικό της επιτυχίας
Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας; «Μια πολύ καλή ιδέα», κατά τον καθηγητή Ζίμπελμαν. «Εάν δημιουργήσετε κάτι ξεχωριστό, κάτι που έχει αξία για τον πελάτη, τότε οι επενδυτές θα έρθουν από μόνοι τους σε εσάς. Αναρωτηθείτε: ποια ανάγκη προσπαθώ να ικανοποιήσω που δεν ικανοποιείται πλήρως από την αγορά; Και προχωρήστε, αν σάς ικανοποιεί η απάντηση. Με ρωτούν: και πού ξέρω ότι η ιδέα μου αξίζει; Και εγώ με την σειρά μου τους ρωτάω: είναι η ιδέα σου 10 φορές καλύτερη από αυτές που έχουν ήδη υλοποιηθεί στην αγορά; Πρέπει να είστε πάντα μία τάξη μεγέθους πιο πάνω από τον ανταγωνισμό και να απαντάτε στα επόμενα βήματα των ανταγωνιστών σας με νέες, καλύτερες ιδέες», επεσήμανε ο καθηγητής.
Ακολούθως, προειδοποίησε τους επίδοξους επιχειρηματίες ότι ο δρόμος τους δεν θα είναι πάντα εύκολος. «Κάποιοι δεν θα πιστέψουν στην ιδέα σας. Θα σάς πουν ότι έχει ξαναγίνει. Καμμιά φορά είναι καλό να τους ακούτε. Το θέμα είναι να βρείτε τους κατάλληλους επενδυτές».
Λίγο πριν κλείσει την εισήγησή του, ο Πίτερ Ζίμπελμαν αναφέρθηκε στην ευεργετική σημασία της …αποτυχίας. «Πρέπει να είστε έτοιμοι να αποτύχετε. Να έχετε όρεξη για αποτυχία! Οι περισσότερες από τις ιδέες σας θα αποτύχουν. Να είστε έτοιμοι γι αυτό και να μην το βάζετε κάτω. Μαθαίνοντας, θα πάτε μπροστά. Να ακούτε όλες τις συμβουλές, αλλά να εφαρμόζετε μόνον αυτές που λέει η καρδιά σας ότι είναι σωστές», κατέληξε.
Επικοινωνία και πελατεία
«Ως επιχειρηματίας πρέπει να λύνεις ένα πρόβλημα με το προϊόν σου και οι πελάτες, αντίστοιχα, να βρίσκουν την λύση που ζητούν στο προϊόν σου. Με άλλα λόγια, πρέπει να ικανοποιείς τις προσδοκίες τους», είπε από την πλευρά του ο καθηγητής Τζιμ Λάτιν, δίνοντας ιδιαίτερο βάρος στην τεχνική της απόκτησης πελατών (customer acquisition). «Πολλές φορές, μία νεοφυής επιχείρηση δεν έχει κεφάλαια για διαφήμιση και μάρκετινγκ. Όμως, πρέπει να προσελκύσει πελάτες. Αυτό θα το καταφέρει μετατρέποντας τις επαφές της σε πελάτες», τόνισε. «Πρέπει να μάθετε πώς σκέφτονται και πώς αντιδρούν οι άνθρωποι. Τότε μόνον θα μπορέσετε να τους κατακτήσετε και να τους κάνετε πελάτες σας».
Στην συνέχεια αναφέρθηκε στην σημασία του Διαδικτύου στην ανάπτυξη μιας επιχείρησης, καλώντας τους νέους επιχειρηματίες να δουν «κάθε χρήστη του Ίντερνετ ως έναν άνθρωπο που έχει λόγο να μοιραστεί το δίκτυό του με τους φίλους του». Κατέληξε δε λέγοντας: «Θα σάς δώσω ένα παράδειγμα. Η γυναίκα μου και εγώ γιορτάσαμε πρόσφατα 35 χρόνια γάμου και πήγαμε στο βόρειο Σαν Φρανσίσκο. Εκεί ανακαλύψαμε ένα παλιό, μικρό οινοποιείο και ήπιαμε εξαιρετικά κρασιά. Όταν έγραψα για την εμπειρία μου στο Facebook, είδε την ανάρτηση ένας φίλος μου και επισκέφθηκε αυτό το οινοποιείο. Όπως μού είπε, δοκίμασε εκεί το καλύτερο κρασί στον κόσμο και σήμερα ξοδεύει 600 δολλάρια τον χρόνο για να τού στείλουν από εκεί κρασιά. Δεν θα είχε βρει ποτέ αυτή την επιχείρηση αν εγώ δεν είχαν κάνει αυτή την ανάρτηση».
Η εμπειρία της αγοράς
Στην συνέχεια μίλησαν στην εκδήλωση καταξιωμένοι Έλληνες επιχειρηματίες, οι οποίοι μοιράστηκαν τις εμπειρίες τους.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Σάνη ΑΕ και πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) κ.Ανδρέας Ανδρεάδης, αρχικά αναφέρθηκε στην ανοδική πορεία του ελληνικού τουρισμού το τελευταίο έτος. Όπως είπε, η Ελλάδα είναι σήμερα πρώτη στην Ευρώπη και πέμπτη στον κόσμο στην αύξηση των αφίξεων, με τα άμεσα έσοδα από τον τουρισμό να φθάνουν στα 14 δισεκατ. ευρώ και τα συνολικά έσοδα να κυμαίνονται στα 35-36 δισεκατ. ευρώ. Κατόπιν, αναφέρθηκε στην ιδέα να προσελκύσει η Αθήνα μονίμους κατοίκους από το εξωτερικό εξασφαλίζοντας φορολογικές εκπτώσεις για εκτός ΕΕ εισοδήματα. «Η Αθήνα μπορεί να γίνει το Μαϊάμι της Ευρώπης», είπε. Μιλώντας ειδικότερα για τον τομέα του τουρισμού, ο κ.Αν.Ανδρεάδης υποστήριξε ότι «το μέλλον είναι στα εξειδικευμένα προϊόντα του τουρισμού: αφ’ ενός, στον τουρισμό πολυτελείας και, αφ’ ετέρου, στα μικρά αλλά ποιοτικά οικογενειακά ξενοδοχεία». Καταλήγοντας, συμβούλευσε όσους θέλουν να δραστηριοποιηθούν στον κλάδο του τουρισμού να πρωτοτυπήσουν: «Όλοι επιχειρούν να αντιγράψουν τον διπλανό τους. Χρειάζεται δημιουργικότητα και καινοτομία», τόνισε.
Ο αντιπρόεδρος της Aegean Airlines κ. Ευτύχης Βασιλάκης εξήγησε τον λόγο για τον οποίο ιδρύθηκε η εταιρεία του: «Στην Ελλάδα έλλειπε η ποιότητα στις αερομεταφορές. Η Ολυμπιακή Αεροπορία δεν είχε τόσο ποιοτικές υπηρεσίες. Θέσαμε ως στόχους να είμαστε στην ώρα μας και δώσαμε έμφαση στο σέρβις». Αφού έκανε αναδρομή στην πορεία της εταιρείας, αναφέρθηκε στην εξαγορά της Olympic Air από την Aegean λέγοντας ότι, για να πετύχει μία επιχείρηση σήμερα, χρειάζεται να έχει μεγάλο μέγεθος και να δραστηριοποιείται εκτός συνόρων.
Ο διευθύνων σύμβουλος της ΓΑΙΑ Τρόφιμα ΑΒΕΕ, κ. Άρης Κεφαλογιάννης, υποστήριξε ότι για να πετύχει κάποιος στις επιχειρήσεις «πρέπει να βρει το κενό στην αγορά και να έχει διεθνή προσανατολισμό, διότι η ελληνική αγορά δεν μπορεί να στηρίξει επιχειρηματικά εγχειρήματα. Απαιτείται διαρκώς καινοτομία». Απευθυνόμενος στους νέους επιχειρηματίες, ο κ. Κεφαλογιάννης τόνισε: «Εάν έχετε ένα όραμα και το πιστεύετε πολύ, μην το παρατάτε. Λεφτά υπάρχουν –όχι στην πολιτική, αλλά στις επιχειρήσεις».
Ο πρόεδρος της Κορρές Φυσικά Προϊόντα κ. Γιώργος Κορρές μίλησε για τον ανορθόδοξο τρόπο με τον οποίο πορεύτηκε η εταιρεία του στην αγορά. «Η εταιρεία ξεκίνησε χωρίς business plan. Είχα μόνον ένα πάθος: να κάνω πράγματα για τα οποία θα είμαι περήφανος. Δεν έχουμε κάνει ποτέ έρευνα αγοράς. Βασιζόμαστε στο ένστικτο και την πίστη μας. Κάθε φορά που παράγαμε νέα προϊόντα είχα στο μυαλό μου τους φίλους μου και αναρωτιόμουν αν θα ήθελαν να τα χρησιμοποιήσουν», σημείωσε ο κ. Κορρές, προσθέτοντας ότι το κλειδί στην επιτυχία ήταν η επένδυση στην ποιότητα και στην επιστημονική έρευνα.
Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες επίσης στην εκδήλωση υπήρξαν και οι εμπειρίες που αναφέρθηκαν από νέους επιχειρηματίες –οι οποίοι, εν μέσω αρκετών δυσχερειών, προσπαθούν να αναδείξουν ότι το επιχειρείν έχει κάποιο μέλλον στην χώρα μας.
Ο κ. Αλέξης Πανταζής, συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της ασφαλιστικής εταιρείας αυτοκινήτων Hellas Direct, είπε ότι η ομάδα του επέλεξε να δραστηριοποιηθεί στην Ελλάδα παρά την γραφειοκρατία και τα προβλήματα που υπήρχαν.
Ο κ. Νίκος Μωραϊτάκης, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Workable, η οποία δημιουργεί λογισμικό και online υπηρεσίες προσλήψεων, ανέφερε ότι ο ίδιος και ο συνεργάτης του εγκατέλειψαν σημαντικές καριέρες στο εξωτερικό για να δημιουργήσουν μία επιχείρηση στην Ελλάδα και, τελικά, το αποτέλεσμα τούς δικαίωσε.
Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Farmers Republic, ενός online βιολογικού παντοπωλείου, κ. Δημήτρης Κουτσολιούτσος, είπε ότι η εταιρεία του ξεκίνησε ως μία «ρομαντική ιδέα» και σήμερα έχει στόχο να γίνει η πρώτη ιδιωτική αγορά παραγωγών στην Ελλάδα που θέτει νέες αξίες μεταξύ καλλιεργητών και καταναλωτών.
