του
Κώστα Χριστίδη
Η αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος κατά 0,4% στο Β΄ τρίμηνο 2014 και κατά 1,7% στο Γ΄ τρίμηνο 2014, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, μετά από 24 τρίμηνα ύφεσης, είναι μία είδηση ιδιαίτερα σημαντική και ευχάριστη. Αρκεί η τάση αυτή να διατηρηθεί! Όπως είχε ψιθυρίσει η Κορσικανή Λετίσια Βοναπάρτη, μητέρα του Ναπολέοντα, στο αυτί του γιού της, όταν αυτός έβγαινε από την Παναγία των Παρισίων λίγο μετά την στέψη του: ‘’Pourvu que ça dure!’’
Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν για την ελληνική οικονομία είναι πολλοί και ποικίλοι. Ο μεγαλύτερος είναι η πολιτική αβεβαιότητα, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές και σε ενδεχόμενη επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ. Στην περίπτωση αυτή η χώρα θα οδηγηθεί σε πολιτική απομόνωση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στην οποία οι ομοϊδεάτες του κ. Τσίπρα συγκέντρωσαν, στις πρόσφατες Ευρωεκλογές, το 5,5% των ψήφων) σε κατάρρευση των ήδη καχεκτικών ιδιωτικών επενδύσεων και σε παραγωγική οπισθοδρόμηση. Εάν αυτά φαίνονται κινδυνολογικά, ας υπενθυμίσουμε δύο από τις επίσημες αποφάσεις του συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ:
1. ‘’Η παραγωγή που εξειδικεύεται ανά τομέα και κλάδο … θα βασιστεί στον δημόσιο τομέα, σε συνεταιριστικά και αυτό-διαχειριστικά κινήματα, εταιρείες λαϊκής βάσης, εγχειρήματα κοινωνικής οικονομίας, σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, ιδιαίτερα αυτές με καινοτόμες δράσεις’’.
2. ‘’Θέτουμε το τραπεζικό σύστημα υπό την ιδιοκτησία και τον έλεγχο του δημοσίου, με ριζική τροποποίηση του τρόπου λειτουργίας του και των στόχων που σήμερα υπηρετεί, με αναβάθμιση του ρόλου των εργαζομένων και των καταθετών’’.
Εάν αυτά πράγματι συμβούν (σε συνδυασμό και με τον άλλο διακηρυγμένο στρατηγικό στόχο εξόδου από το ΝΑΤΟ), η χώρα κινδυνεύει να γίνει μία νέα Κούβα – χωρίς τα πούρα!
Η Ελλάδα αναμφίβολα βρίσκεται σε μία εξαιρετικά κρίσιμη καμπή. Για να αποφύγει μία νέα εκδοχή του δράματος του Σισύφου, πρέπει ένας επαρκής αριθμός πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων να δείξει την αναγκαία υπευθυνότητα στις κρίσιμες ψηφοφορίες εντός Βουλής αλλά και στις βουλευτικές εκλογές, όποτε αυτές γίνουν. Προς αυτή την κατεύθυνση, είναι αυτονόητον ότι πρέπει, πριν από όλα, κυβέρνηση και τρόϊκα να αποφύγουν τα λάθη και τις ‘’λαθάρες’’!
Τα λάθη δεν περιορίζονται σε εσφαλμένους χειρισμούς μίας καταφανώς αγχωμένης κυβέρνησης σε σχέση με τον ΕΝΦΙΑ ή τις δόσεις των ληξιπρόθεσμων φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων ή μίας τρόϊκα που αυξάνει την πίεση σε δημοσιονομικά θέματα δείχνοντας πλήρη αδιαφορία για τους πολιτικούς συσχετισμούς (μέγα λάθος και αυτό!). Περιλαμβάνουν μία σειρά επιλογών που δημιούργησαν μη αναγκαίο πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό κόστος.
Στην ρίζα του προβλήματος είναι η παραγνώριση του γεγονότος ότι την ουσιαστική χρεοκοπία της χώρας επέφερε το υπερτροφικό και, ταυτόχρονα, αναποτελεσματικό κράτος. Οι προσπάθειες για τον περιορισμό και την βελτίωση της λειτουργίας του θα έπρεπε να είχαν ξεκινήσει από την πρώτη στιγμή εφαρμογής των μνημονίων. Αντ’ αυτού επελέγη η μέθοδος της υπερ-φορολόγησης των πολιτών, της οριζόντιας περικοπής μισθών και συντάξεων και αναμονής της μείωσης του δημόσιου τομέα μέσω συνταξιοδοτήσεων. Όπως ήταν φυσικό, η ύφεση παρατάθηκε και τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης καθυστέρησαν επί πολύ. Δεν πρέπει, πάντως, να ισοπεδώνονται τα πάντα.
Μετά τις εκλογές του Ιουνίου 2012 καταβλήθηκαν αρκετές προσπάθειες προς την σωστή κατεύθυνση που θα είχαν επιφέρει καλύτερα αποτελέσματα αν υπήρχε ευθυγράμμιση μεταξύ των συγκυβερνώντων κομμάτων και όλων των υπουργών.
Εν πάση περιπτώσει, έστω και με καθυστερήσεις ή παλινδρομήσεις, κάποια σωστά πράγματα έχουν υλοποιηθεί και κάποια άλλα εξαγγέλλονται, όπως:
Συνταγματική αναθεώρηση, αναγκαία για την αναβάθμιση και επανα-νομιμοποίηση του πολιτικού συστήματος και την καλύτερη οργάνωση της πολιτείας. Προτείνονται πολλές σωστές αλλαγές, καλό θα ήταν να συμπληρωθούν με θέσπιση κανόνων δημοσιονομικού περιεχομένου.
Στο ‘’επόμενο κύμα μεταρρυθμίσεων’’ (σύμφωνα με πρόσφατη συνέντευξη του Πρωθυπουργού) περιλαμβάνονται: ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης, ανταποδοτικά έσοδα στην τοπική αυτοδιοίκηση με πρώτο τον ΕΝΦΙΑ, αναβάθμιση της δημόσιας παιδείας, απλοποίηση και εξορθολογισμός του φορολογικού συστήματος με σταδιακή μείωση των συντελεστών σε όλες τις κατηγορίες φόρων.
Καλές και άγιες οι εξαγγελίες, αρκεί να υλοποιηθούν! Ιδιαίτερα στον φορολογικό τομέα, η κατάσταση έχει φθάσει στο απροχώρητο, με αποτέλεσμα εκατομμύρια Ελλήνων να έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές στις εφορίες, τα ασφαλιστικά ταμεία, τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και τις τράπεζες, και να εξαρτώνται από μακροχρόνιες ρυθμίσεις των υποχρεώσεών τους για να αναπνεύσουν.
Η φορολογία πρέπει να καταστεί όργανο χρηματοδότησης των θεμιτών αρμοδιοτήτων του κράτους και μέσον προσέλκυσης νέων επενδύσεων, με την καθιέρωση ενός ενιαίου, χαμηλού συντελεστή για όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα (flat-tax rate, π.χ. 20%) και απαλλαγή από την φορολογία κάθε νέας επένδυσης για διάστημα πέντε ετών. Καλό θα ήταν για επενδύσεις ιδιαίτερης σημασίας για την εθνική οικονομία να προβλέπεται σταθερό φορολογικό καθεστώς μεγαλύτερης διάρκειας βάσει ειδικής συνταγματικής εξουσιοδότησης.
Κατά τα λοιπά, το κράτος ας περιορισθεί να βελτιώσει τα του οίκου του, υλοποιώντας τις πρόσφατες πρωθυπουργικές εξαγγελίες. Μόνον έτσι θα διατηρηθεί και θα ενισχυθεί η μετά από πολυετή απουσία εμφανισθείσα εύθραυστη ανάκαμψη.
