Από την «ρήξη» στην κατάρρευση

Αναπόφευκτοι οι τραπεζικοί έλεγχοι κεφαλαίων, υπό τις σημερινές συνθήκες κρίσης ρευστότητας
              

Για τον αμέριμνο ελληνικό λαό, που ο ίδιος επέλεξε να εμπιστευθεί το αεροσκάφος στο οποίο επιβαίνει σε ένα πλήρωμα που δεν είχε καμία απολύτως εμπειρία πλοηγήσεως, η τρέχουσα εβδομάδα θα είναι από τις κρισιμότερες της τελευταίας πενταετίας. 

Στο δεκαήμερο που θα διανύσουμε, το ελληνικό Δημόσιο θα πρέπει να καλύψει πληρωμές χρέους, μισθούς και συντάξεις, καθώς και τρέχουσες δαπάνες της τάξεως των 2 δισεκατ. ευρώ –τα οποία δεν υπάρχουν τα ταμεία του κράτους. 

Έτσι, η κυβέρνηση –στους κόλπους της οποίας ο κάθε υπουργός λέει ό,τι θέλει– αναζητεί έκτακτες «λύσεις» εφ’ άπαξ καλύψεως του ποσού αυτού, ώστε να αποφευχθεί ένα «εσωτερικό χρεοστάσιο», το οποίο θα είναι και η αφετηρία της συνολικής καταρρεύσεως της χώρας. 

Μίας χώρας που θα έχει η ίδια επιλέξει και τους μοιραίους ανθρώπους της αυτοκτονίας της. 

Για την ώρα, η κυβέρνηση καταλήγει στην «λύση» του δανεισμού από τα διαθέσιμα των ασφαλιστικών ταμείων, γεγονός που σημαίνει ότι υπεξαιρεί τις συντάξεις του μέλλοντος, με περισσό κυνισμό. 

Ακόμα χειρότερα, η «λύση» αυτή είναι εφ’ άπαξ και δεν μπορεί να επαναληφθεί τον Απρίλιο. Κατά συνέπεια, ενώ η χώρα στις αρχές του έτους βρισκόταν στον διάδρομο της απογειώσεώς της, δύο μήνες μετά, με επιλογή του «πιο έξυπνου λαού στον κόσμο», οδηγείται σε κατάσταση εσωτερικής πτωχεύσεως εντός της ευρωζώνης. 

Και, σε μία Ελλάδα με ασήμαντες παραγωγικές δυνατότητες και με υπουργούς που συνεχώς ομιλούν για «ρήξεις» και άλλα κουραφέξαλα, η κατάσταση αυτή είναι όντως τραγικά κρίσιμη.

Όπως έχει αναλυθεί αρκετές φορές τα δύο τελευταία χρόνια από οικονομολόγους της συμπολιτεύσεως και της αντιπολιτεύσεως, μια τέτοια κατάσταση οδηγεί σε δύο «πράξεις», για τις οποίες υπάρχει προηγούμενη εμπειρία στην ευρωζώνη, άμεση ή έμμεση: πρόκειται για ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων και στην κυκλοφορία «διπλού νομίσματος». 

Στην ελληνική περίπτωση, όμως, οι πράξεις αυτές θα είναι άνευ αποτελέσματος διότι η χώρα στερείται παραγωγικών δυνάμεων. 

Στην παρούσα φάση είναι ένα οικονομικό και κοινωνικό φυτό. Αυτός είναι και ο λόγος που οι έλεγχοι κεφαλαίων –που ως «κωδικοποιούμενη» διαδικασία έχουν αποφασισθεί μεταξύ Τράπεζας της Ελλάδος και Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) από το… 2012– δεν θα έχουν αποτέλεσμα.

Το γεγονός ότι η Ελλάδα δείχνει να μην θέλει να σεβαστεί την υπογραφή της έναντι των εταίρων-δανειστών της, στην ουσία αχρηστεύει την επιβολή ελέγχων στις κινήσεις κεφαλαίων, γιατί –τουλάχιστον υπό τις παρούσες συνθήκες– δεν υπάρχει η δυνατότητα «ενέσεων» ρευστότητας από την ευρωζώνη, από την στιγμή που η μοναδική πηγή χρηματοδοτήσεως μέσω ELA έχει σταθεροποιηθεί στα 68-69 δισεκατ. ευρώ και δεν πρόκειται να αλλάξει. 

Πίσω από την δυστοκία της ΕΚΤ να αυξήσει την έκθεση του Ευρωσυστήματος μέσω του Target-2 (ευρωπαϊκό σύστημα διακανονισμών μέσω των κεντρικών τραπεζών) σε χρηματοδοτήσεις ELA, βρίσκεται το ενδεχόμενο της αποχωρήσεως της Ελλάδος από το Ευρωσύστημα –γεγονός που θα μετατρέψει το ποσό του ELA σε ζημία του Target-2.

Αυτά επισημαίνουν έγκυροι τραπεζικοί κύκλοι στον ιστότοπο Capital.gr και προσθέτουν ότι το ενδεχόμενο η ΕΚΤ να ανατρέψει κάποια από τα περιθώρια χρηματοδοτήσεως, είτε μέσω της μειώσεως του ορίου χρηματοδοτήσεως ELA είτε μέσω περικοπών στην αποτίμηση των ομολόγων του που αποδέχονται ως εγγύηση στα επίπεδα του Δεκεμβρίου 2012, θα κάνει δυσκολότερη στο άμεσο μέλλον, ακόμα και με ελέγχους κεφαλαίων (capitalcontrols), την κάλυψη πληρωμών από την κυβέρνηση.

Πλανώνται δε πλάνην οικτράν όσοι συγκρίνουν την ελληνική περίπτωση με την αντίστοιχη κυπριακή. Στην Κύπρο, στην οποία αναφέρθηκε προσφάτως και ο πρόεδρος του Eurogroup κ. Ντάϊσελμπλουμ, οι έλεγχοι κεφαλαίων είχαν στόχο να διευκολύνουν την αναδιάρθρωση του τοπικού τραπεζικού συστήματος και όχι την δημοσιονομική φερεγγυότητα. 

Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει στην Ελλάδα, όπου το κράτος έχει πτωχεύσει και παρόλα αυτά η σημερινή κυβέρνηση, για λόγους ιδεοληπτικής αυτοκτονίας, θέλει να το επεκτείνει! 

Για τον απλό λόγο ότι δεν την ενδιαφέρουν το 1.500.000 άνεργοι, αλλά οι τοποθετήσεις ανθρώπων της στους αρμούς της εξουσίας. 

Δεν ενδιαφέρεται για ανάπτυξη και επενδύσεις η παρούσα κυβέρνηση γιατί προέχει η κατάληψη και εδραίωση στην εξουσία.

Επικαλείται δε προς τούτο και την «λαϊκή εντολή», η οποία ουσιαστικά δεν ξεπερνά το 30% του ελληνικού λαού.Μέσα, λοιπόν, σε αυτό το αυτοκτονικό περιβάλλον, η διαρκώς αυξανόμενη σπανιότητα της ρευστότητας και των διαθεσίμων σε ευρώ οδηγεί αναπόφευκτα στην κάλυψη των αναγκών για πληρωμές με εναλλακτικές προσωρινές λύσεις, που σε πολλές περιπτώσεις αποκαλούνται «διπλό νόμισμα».

Για πολλούς έχουν ξεχαστεί κάποια τέτοια ενδεικτικά επεισόδια, αλλά δίνουν μία ιδέα για το πώς διολισθαίνει μία οικονομία στο «διπλό νόμισμα» όταν αρχίσει να γίνεται ολοένα και πιο δυσεύρετο το κανονικό νόμισμα. 

Συνήθως, βέβαια, επανέρχεται όταν ομαλοποιείται η κατάσταση, Πριν από μερικά χρόνια π.χ. το ελληνικό Δημόσιο συμφώνησε και εξέδωσε ένα ειδικό ομόλογο με το οποίο πληρώθηκαν οφειλές στους φαρμακοβιομηχάνους. 

Τέτοια κρατικά «χαρτιά» με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά –όπως, λόγου χάρη, εκείνα που ήταν μετατρέψιμα σε μετοχές ΔΕΚΟ, κλπ.– έχουν χρησιμοποιηθεί και στο παρελθόν για να πληρωθούν υποχρεώσεις του Δημοσίου, αλλά στην συνέχεια έχουν με διάφορους τρόπους απορροφηθεί στην κανονική διαδικασία δανεισμού μέσω των αγορών και έχουν «απονομισματοποιηθεί».

Υπό τις παρούσες συνθήκες και ακριβώς επειδή οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων διασφαλίζουν την «μη απώλεια», αλλά όχι την τροφοδοσία, της ρευστότητας, η ενεργοποίηση τέτοιων χρηματοδοτικών εργαλείων αναδεικνύεται ως αναπόφευκτη. 

Οι μορφές, όμως, που μπορούν να επιλεγούν σε μια τέτοια περίπτωση θα εξαρτηθούν από το είδος και το εύρος της ανάγκης. 

Ένα είναι βέβαιον: όσο το «σκληρό» νόμισμα υποχωρεί, τόσο το «εναλλακτικό» θα παίρνει σταδιακά την θέση του. Η διαφορά είναι ότι το «εναλλακτικό» νόμισμα –με όποια μορφή και αν εκδοθεί και για όποια πληρωμή και αν προορίζεται να καλύπτει– θα υποστεί την «τιμολόγηση» της αγοράς. 

Ήτοι, αναγκαστικά θα υποτιμηθεί έναντι της ονομαστικής του αξίας σε ευρώ. 

Και η «αξία» αυτή θα διολισθαίνει όσο δυσκολότερες γίνονται οι συναλλαγές σε ευρώ…

Όλα αυτά, ωστόσο, είναι «ψιλά γράμματα» για τον «πιο έξυπνο λαό του κόσμου», που σύντομα θα δει και θα καταλάβει πόσο κοστίζει η αποκαλούμενη «ορθολογική άγνοια»…