του Ναπολέοντος Λιναρδάτου*
Μία συνωμοσία του
ψεύδους κυβερνά την Ελλάδα και από τα πολλά ψέμματα που έχει προπαγανδίσει το
πιο επικίνδυνα είναι αυτά που έχουν πιστέψει οι συνωμότες: το ταξίδι μακριά από
την πραγματικότητα που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του ’81 φαίνεται ότι φτάνει σε ένα
νέο σημείο επώδυνης προσαρμογής. Αν ο κ. Τσίπρας δεν είχε εξαντλήσει την
επαγγελματική του εκπαίδευση στις καταλήψεις, θα μπορούσε ευκολότερα να
διακρίνει το είδος της πολιτικής επιτυχίας του ειδώλου του Ανδρέα Παπανδρέου.
Γιατί στην ιστορία της ανθρωπότητας υπάρχουν δύο ειδών αριστερές κυβερνήσεις:
αυτές που αποτυγχάνουν λίαν συντόμως και οι άλλες που αποτυγχάνουν σε βάθος
χρόνου.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου και οι κυβερνήσεις του
ανήκαν στην δεύτερη κατηγορία. Το ’81 η τότε πρώτη-φορά-αριστερά κυβέρνηση είχε
τέσσερα μεγάλα πλεονεκτήματα. Το χρέος της Ελλάδας ήταν πολύ χαμηλό –έτσι
«κατάφερε» σε μία οκταετία να το τριπλασιάσει–, οι πετρελαϊκές κρίσεις ανήκαν
στο παρελθόν, υπήρχε μεγαλύτερος και παραγωγικότερος ιδιωτικός τομέας και
δημογραφικά η Ελλάδα ήταν πολύ νεότερη. Και τότε, στην δεκαετία του ’80, άρχισε
να ρέει για πρώτη φορά το τζάμπα χρήμα της ΕΟΚ. Δηλαδή, οι συνθήκες για την
απόδραση από τους βασικούς κανόνες της οικονομικής πραγματικότητας ήταν
ειδυλλιακές. Όλα αυτά επιβεβαιώνουν τον κανόνα που λέει ότι «πετυχημένες»
αριστερές κυβερνήσεις μπορούν να υπάρξουν μόνο για το χρονικό διάστημα που οι
οικονομικές συνθήκες είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές.
Κλασσικό και πολύ πρόσφατο παράδειγμα είναι
η σοσιαλιστική Βενεζουέλα. Όσο η τιμή του πετρελαίου σημείωνε αύξηση, η κυβέρνηση
του Τσάβες μπορούσε να δημιουργήσει την εντύπωση ότι σοσιαλισμός και ευημερία
πάνε μαζί. Η καταστροφή της οικονομίας της Βενεζουέλας είχε ήδη εμφανιστεί πριν
αρχίσει να πέφτει η τιμή του πετρελαίου –όμως, μετά από την πρόσφατη πτώση της
τιμής, οι συνέπειες της σοσιαλιστικής «ανασυγκρότησης» γίνονται ορατές με πολύ
γρηγορότερους ρυθμούς.
Ο κ. Τσίπρας θα έπρεπε να ξέρει ότι η
αριστερή πολιτική μπορεί να ευδοκιμήσει προσωρινά όταν υπάρχει κάποιος άλλος
για να πληρώνει τον λογαριασμό. Αυτό ο άλλος, για παράδειγμα, μπορεί να είναι
οι μελλοντικές γενιές που αναλαμβάνουν το χρέος που εσύ, στο όνομα της
κοινωνικής δικαιοσύνης, δημιουργείς σήμερα. Ή, αυτός ο άλλος μπορεί να είναι
μία παραγωγική καπιταλιστική χώρα που αγοράζει το πετρέλαιό σου σε υψηλές τιμές.
Κάθε λογικός άνθρωπος μπορεί να καταλάβει ότι αυτές οι συνθήκες δεν μπορούν να
ισχύουν στο διηνεκές. Και, όπως είχε πει η κυρία της επάρατης δεξιάς Μάργκαρετ
Θάτσερ, ο σοσιαλισμός τελειώνει όταν τελειώνουν τα λεφτά των άλλων.
Θα καταργούσε το μνημόνιο με έναν νόμο σε
ένα άρθρο. Δεν ήθελαν χρήμα αλλά χρόνο, η αριστεία είναι ρετσινιά, ο νόμος και
η τάξη ντεμοντέ νοοτροπίες, η τρόϊκα έγινε θεσμοί, οι τροϊκανοί έγιναν Brussels και Athens group, το μνημόνιο-3 θα
το λέμε Συμβόλαιο Ανάπτυξης και την καταστροφή εναλλακτική ευημερία. Για να
συντηρηθεί κάθε ψέμμα του χθες, ένα καινούργιο πρέπει να δημιουργηθεί σήμερα
και όλα μαζί συνθέτουν την αντεστραμμένη πυραμίδα που στηρίζεται στο πρώτο
μεγάλο ψέμμα που πιστέψαμε πριν από 34 χρόνια: μπορούμε να καταναλώνουμε όλο
και περισσότερο, παράγοντας όλο και λιγότερα.
Ο κ. Τσίπρας θα συμπεριφερόταν πολύ
διαφορετικά αν μπορούσε να καταλάβει σε ποιο σημείο της σοσιαλιστικής τραγωδίας
τον έχει στριμώξει η Ιστορία. Δεν το έχει καταλάβει, γι αυτό πιστεύει ότι με τα
πολλά και πολλαπλασιαζόμενα ψέμματα θα μπορέσει να αποφύγει τις συνέπειες της
πραγματικότητας. Έτσι γράφονται οι τραγωδίες –το παιδί που μεγάλωσε στον
παροξυσμό της δεκαετίας του ’80 έρχεται τώρα να αναμετρηθεί με τα τέρατα που το
είδωλό του δημιούργησε.
* Οικονομολόγος
