Η σκληρή αντι-μεταρρυθμιστική μάχη

Το ερώτημα είναι γιατί «εκαταντήσαμεν μπαίγνιον», παρά τους τόσους και αλλεπάλληλους «διαπραγματευτές» και η χώρα βρίσκεται διεθνώς, όχι για καλό, ξανά στα πρωτοσέλιδα. Μα για τον ίδιο λόγο που οδηγήθηκε στην χρεοκοπία: πληρώνει την μετεμφυλιακή και μεταπολιτευτική κλεισούρα της, επιβιώνοντας μεν, διολισθαίνοντας δε, αργά αλλά σταθερά, σε κατάσταση έθνους σε παρακμή, στερούμενη επί σειρά δεκαετιών και ηγεσίας και θεσμών. Η αδυναμία και η έλλειψη του ενός εξ αυτών θα μπορούσε να υποκαθίσταται / συμπληρώνεται από την λειτουργία του άλλου, αλλά εν προκειμένω η έλλειψη και των δύο απεδείχθη και αποδεικνύεται καταστροφική.

Για τους θεσμούς, δηλαδή το νομικό πλαίσιο, ο βαθμός γραφειοκρατίας, το ρυθμιστικό πλαίσιο, η διαφθορά, η λογοδοσία και η πολιτική εξάρτηση/ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, όπως είχαμε επισημάνει προ ετών στην Ημερησία της Κυριακής, η Ελλάδα και οι περιφέρειές της κατατάσσονταν, σύμφωνα με στοιχεία του 2008 και 2009 στην τελευταία 27η θέση των τότε κρατών μελών της ΕΕ. Αυτό συνδεόταν κυρίως με την χείριστη (27η) θέση της χώρας στην διαφθορά, την συχνότητα της διαφθοράς και τις καταχρήσεις του δημόσιου προϋπολογισμού. Σημειωτέον δε ότι εάν η Εξεταστική για το δημόσιο χρέος, την χρεοκοπία και τα μνημόνια χρειάζεται πρωτογενές υλικό για τα αίτια και την πορεία προς την καταστροφή, δεν έχει παρά να επαναπροβάλει και να παρακολουθήσει καμμιά σαρανταριά κοινοβουλευτικές συζητήσεις/ψηφοφορίες για τον ετήσιο προϋπολογισμό του κράτους, καθώς και τις αντίστοιχες συζητήσεις/ψηφοφορίες εγκρίσεων του ετήσιου απολογισμού του κράτους.

Έκτοτε εγχωρίως ως προς την λειτουργία και την αξιοπιστία των θεσμών τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει. Σημειολογικώς είναι άξιον λόγου ότι κρίθηκε σκόπιμο να αποδοθεί η έννοια των θεσμών στην γνωστή τρόϊκα (τριμερή ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ), οι οποίοι, καλώς ή κακώς, ως θεσμοί είναι αυτοί που είναι. Και οι οποίοι, αντί να έχουν ως συνομιλητές τους σοβαρούς εγχώριους θεσμούς, απλά συνάντησαν απέναντί τους μία μνημονιο-αντιμνημονιακή αθεσμία, η οποία απλά εξυπηρετεί τον διαρκέστερο θεσμό του πελατειακού κράτους.

Για την ηγεσία τα πράγματα δεν ήταν και δεν είναι καλύτερα. Όπως έχουμε αναλύσει, η ηγεσία δεν είναι η κατοχή της θέσης αλλά δραστηριότητα που κινητοποιεί τις δυνάμεις της προσαρμογής και της αλλαγής. Στις σημερινές (τότε) συνθήκες, η αποτελεσματική ηγεσία προϋποθέτει πολιτική-πολιτισμική σύγκρουση με την μεταπολιτευτική ιδεολογική και πολιτική κλεισούρα που εμποδίζει την ορατότητα σε προβλήματα, δυνατότητες και ευκαιρίες, ώστε να συναντηθεί με την απαιτητική διάθεση των πολιτών για ριζικές τομές σε ό,τι ευθύνεται για την κρίση. Και δυστυχώς τέτοια ηγεσία δεν υπήρξε.

* Αναπληρωτής Συνήγορος του Πολίτη