των
Αντώνη Ζαΐρη και
Γιώργου Σταμάτη*
Ποια είναι λοιπόν η ουσία μιας υγειούς και βιώσιμης ανάπτυξης που θα μας απαλλάξει από αυτά τα προβλήματα , ενώ παράλληλα θα αποτελέσει τον καταλύτη για κοινωνική ανάπτυξη και κοινωνική φροντίδα ;
Η ανάπτυξη δεν αρκεί να είναι απλά και μόνον η αύξηση του Α.Ε.Π., αλλά και η ισόρροπη αύξηση και των τριών πυλώνων της:
1.-
Επενδύσεις
2.-
Εξαγωγές
3.-
Κατανάλωση
Για να έχουμε όμως υγιή και βιώσιμη ανάπτυξη, απαιτείται το «περιεχόμενο» των τριών αυτών πυλώνων να στηρίζεται στο μέγιστο βαθμό στην εθνική παραγωγή. Δηλαδή:
1.-
Επενδύσεις όχι μόνον κεφαλαιουχικές (χρηματαγορά), αλλά και τέτοιες που να στηρίζουν την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών.
2.-
Εξαγωγές που θα στηρίζονται όχι μόνον σε μεταποιητικές δραστηριότητες εισαγόμενων προϊόντων με μεγάλη προστιθέμενη αξία, αλλά τέτοιες που θα στηρίζουν την εντόπια παραγωγή, με σημαντική επιπλέον εθνική προστιθέμενη αξία.
3.-
Κατανάλωση που θα προέρχεται όχι μόνον από εισαγωγές, αλλά τέτοια που θα στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην εθνική παραγωγή.
Ας δούμε τώρα τι χρειάζεται ο κάθε πυλώνας για μία υγιή και βιώσιμη ανάπτυξη:
(α)
Επενδύσεις
Οι επενδύσεις διακρίνονται σε δημόσιες (που μόνον ένα πλεονασματικό κράτος μπορεί να τις υλοποιεί σε σημαντικό βαθμό), σε ξένες άμεσες και σε ιδιωτικές παγίου κεφαλαίου.
Οι ξένες άμεσες επενδύσεις είναι πολύ σημαντικές, καθώς συνήθως αφορούν δραστηριότητες μεγάλου μεγέθους (κάτι που ενισχύει την απασχόληση), δημιουργούν σημαντικές υποδομές, προσφέρουν τεχνογνωσία, αλλά και κεφάλαιο στην εθνική οικονομία.
Οι προϋποθέσεις, πάντως, είναι κοινές, αλλά και καθοριστικές και για τις ξένες όσο και για τις ελληνικές επενδύσεις:
(α)
Ρευστότητα (ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης)
(β)
Ευνοϊκό νομοθετικό καθεστώς
(γ)
Ελαχιστοποίηση γραφειοκρατίας
(δ)
Ευελιξία στην αγορά εργασίας
(ε)
Ισότιμο ανταγωνιστικό περιβάλλον
(στ)
Χαμηλό ασφαλιστικό κόστος
(ζ)
Χαμηλού κόστους, σταθερό και απλό φορολογικό καθεστώς
(θ)
Καταρτισμένο εργατικό προσωπικό
(ι)
Ταχεία απονομή δικαιοσύνης
(ια)
Ικανοποιητικές υποδομές
Με άλλα λόγια, αυτό που επί τόσα χρόνια ονομάζουμε «μεταρρυθμίσεις».
(β)
Εξαγωγές
Οι εξαγωγές με τη σειρά τους απαιτούν:
•
Παραγωγή διεθνώς εξαγώγιμων προϊόντων
•
Τυποποίηση
•
Ποιότητα και καινοτομία
•
Marketing και Branding
•
Ευνοϊκό γραφειοκρατικό και φορολογικό περιβάλλον
•
Ρευστότητα
(γ)
Κατανάλωση
Το πρώτο που απαιτείται είναι διαθέσιμο εισόδημα. Έπονται, αλλά χωρίς να είναι υποδεέστερης σημασίας, η θετική ψυχολογία, η προσδοκία για βελτίωση του οικονομικού επιπέδου, αλλά και το ευνοϊκό περιβάλλον, που προδιαθέτει τους καταναλωτές (π.χ., ζωντανές εμπορικές περιοχές, άνοιγμα καταστημάτων τις Κυριακές στα εμπορικά κέντρα των πόλεων κ.λπ.). Και όπως αναφέρθηκε πριν, τεράστια σημασία έχει η κατανάλωση να προωθεί κατά το δυνατόν προϊόντα εθνικής παραγωγής ή με μεγάλη εθνική προστιθέμενη αξία.
Τελικά, μια υγιής, διαχρονική και βιώσιμη ανάπτυξη βασίζεται στον συνδυασμό των 8 κυρίαρχων προϋποθέσεων:
1.-
Δημοσιονομική υγεία: δηλαδή ένα κράτος χωρίς υψηλό δανεισμό, υψηλό χρέος και υψηλά ελλείμματα. ( κάτι που γίνεται ιδανικό αν συνδυαστεί με πολιτική σταθερότητα και γεωπολιτική ασφάλεια )
2.-
Φορολογική σταθερότητα, αποτελεσματικό φοροεισπρακτικό μηχανισμό, δίκαια και χαμηλή (αλλά αποτελεσματική) φορολογία. Να μην στραγγίζεται, δηλαδή, η κοινωνία και η οικονομία από υψηλούς φόρους, προκειμένου να συντηρείται ένα πελατειακό, προσοδοθηρικό, αντιπαραγωγικό μέρος της κοινωνίας και ένα αντιλειτουργικό, σπάταλο κράτος.
3.-
Ανοιχτή και μη προστατευμένη οικονομία, κάτι που ενισχύει τον υγιή ανταγωνισμό.
4.-
Λειτουργική και αποτελεσματική δημόσια διοίκηση.
5.-
Λειτουργικό και ασφαλές σύστημα παροχής ρευστότητας.
6.-
Σταθερό και ευνοϊκό θεσμικό περιβάλλον, που ευνοεί την επιχειρηματικότητα, προστατεύει τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας, το περιβάλλον και φυσικά τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών (στη βάση του: «η ελευθερία του ατόμου σταματά εκεί που εμποδίζει την ελευθερία του άλλου ατόμου», π.χ.: παράνομες απεργίες, πορείες, καταλήψεις, καταπάτηση εργασιακών δικαιωμάτων, φοροδιαφυγή, εισφοροδιαφυγή, πελατειακές πρακτικές, αναξιοκρατία κ.α.), όσο και τη δίκαιη κοινωνική προστασία των περισσότερο αδύναμων
7.-
Θετική εικόνα χώρας και εθνικό Μarketing.
8.-
Κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον με κυρίαρχα χαρακτηριστικά:
•
Την πολιτική σταθερότητα
•
Το υψηλό επίπεδο παιδείας
•
Την κοινωνική προστασία
•
Την κουλτούρα επιχειρηματικότητας
•
Την υποστήριξη των αξιών της δικαιοσύνης και αξιοκρατίας που θα στηρίζεται σε μία κοινή αίσθηση εμπιστοσύνης.
Ζητάμε πολλά;
Ελπίζουμε -και όχι αβάσιμα -ότι αρκετά από τα παραπάνω μπορεί να γίνουν πραγματικότητα…
Γι’ αυτό και στο βιβλίο μας «Ποια Ανάπτυξη;», ο υπότιτλος του «Σχεδιασμένη Δημιουργική Αναρχία» υποδηλώνει με συμβολικό τρόπο ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο, που μας ταιριάζει. Και να γιατί:
Σχεδιασμένη, γιατί 7 χρόνια ύφεσης, αποπληθωρισμού, παραγωγικής αποδυνάμωσης, κοινωνικής υποβάθμισης, φτώχειας και ανεργίας, δεν μας επιτρέπουν την έλλειψη σχεδίου. Ενός σχεδίου που θα στηρίζεται στη δημιουργία του περιβάλλοντος και των ικανών προϋποθέσεων για ανάπτυξη. Κάτι που σημαίνει σημαντικές θεσμικές αλλαγές και συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις στην αγορά και την οικονομία.
Δημιουργική, μέσω κινήτρων (φορολογικών, ασφαλιστικών, διοικητικών, εμπορικών , χρηματοδοτικών , υποστηρικτικών κ.α. ) σε τομείς εξωστρεφείς, με ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και μεγάλες ευκαιρίες ανάπτυξης. Αλλά και μέσω κινήτρων που θα προωθούν τη συνεργασία (μέσω κοινών υποδομών, εμπορικών και υποστηρικτικών δράσεων, κοινοπραξιών, συνεταιρισμών κ.α.).
Υπόδειγμα αντίστοιχων δράσεων είναι το «ιταλικό» (ακόμα και γαλλικό ή δανέζικο ή ολλανδικό ) μοντέλο, όπου πολλοί μικροί παραγωγοί υποστηρίζονται από κοινού σε θέματα νομικά, φορολογικά, φοροτεχνικά, ασφαλιστικά, marketing, branding, logistics κ.α. ‘Έτσι αξιοποιούν δυνατότητες που αλλιώτικα δεν θα είχαν και ωφελούνται σε οικονομίες κλίμακας, καθώς και εξειδικευμένης τεχνογνωσίας.
Αναρχία, (με τη συμβολική έννοια φυσικά) τέλος, αν αφήσουμε ελεύθερο, χωρίς περιττούς παρεμβατισμούς, αλλά και προστατευτισμούς , τον Έλληνα επιχειρηματία , για να αποκαλυφθεί ο δυναμισμός, η ευελιξία, η φαντασία, και η ευφυΐα του! Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της ναυτιλίας, η οποία μεγαλουργεί διεθνώς, ακριβώς επειδή έχει γλυτώσει από τον θανάσιμο εναγκαλισμό της γραφειοκρατίας, των αγκυλώσεων του κρατικού παρεμβατισμού και του αθέμιτου ανταγωνισμού των προστατευόμενων από το πολιτικό σύστημα.
Δεν παραγνωρίζουμε φυσικά την ανάγκη και για μεγαλύτερες μονάδες. Αυτό, όμως, θέλει χρόνο και άμεσες ξένες επενδύσεις. Οι μεγάλες μονάδες θα συντελέσουν καθοριστικά στην απορρόφηση της ανεργίας, την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, στην εξωστρέφεια και στην ανταγωνιστικότητα. Όμως ο κύριος όγκος της οικονομίας μας αποτελείται από μικρές μονάδες. Τις αφήνουμε ελεύθερες να αναπτυχθούν δημιουργικά, όπως μόνον αυτές ξέρουν, όμως τα κίνητρα και το «σπρώξιμο» θα τις ωθήσει προς διεθνώς εξαγώγιμες παραγωγικές δραστηριότητες και στην σχεδόν «αναγκαστική» συνεργασία μέσω συνεργειών και συνεταιρισμών.
Πιστεύουμε ακράδαντα ότι:
-
Δεν υπάρχει πλούτος χωρίς παραγωγή
-
Δεν υπάρχει κοινωνική φροντίδα χωρίς πλούτο
-
Δεν υπάρχει δικαιοσύνη χωρίς ισότητα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων
-
Δεν υπάρχει ισότητα χωρίς ελευθερία
- Δεν υπάρχει πλούτος χωρίς ελευθερία
-
Δεν υπάρχουν όλα αυτά μέσα σε ένα πελατειακό πολιτικό σύστημα
Γι’ αυτό, το μεγάλο στοίχημα για τη χώρα μας, ιδιαίτερα σήμερα, προσπαθώντας να βγούμε από την εθνική καταστροφή των τελευταίων χρόνων, είναι η δημιουργία των προϋποθέσεων και του περιβάλλοντος για μια υγιή, δημιουργική και διαχρονική ανάπτυξη, για το καλό όλης της ελληνικής κοινωνίας.
Είμαστε αισιόδοξοι για το μέλλον. Η Ελλάδα έχει αποδείξει ότι μέσα από καταστροφές, αλλά και μεγάλες υπερβάσεις τα καταφέρνει να προχωράει… Ίσως τώρα να κλείνει ένας κύκλος και να αρχίζει ένας καινούργιος. Φτάνει να προχωρήσουν οι απαραίτητες θεσμικές αλλαγές, ώστε να απελευθερωθεί ο δυναμισμός, η ευελιξία και η ευφυΐα μας!
Πώς μπορεί να γίνει αυτό;
Μα με ένα αναπτυξιακό πλαίσιο που μας ταιριάζει:
Με «Σχεδιασμένη Δημιουργική Αναρχία»!
*Ο Αντώνης Ζαΐρης, Αντιπρόεδρος του ΣΕΛΠΕ (Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Λιανικής Πωλήσεως Ελλάδος) και ο Γιώργος Σταμάτης, Σύμβουλος Ανάπτυξης Επιχειρήσεων, είναι συγγραφείς του βιβλίου «Ποια Ανάπτυξη; Σχεδιασμένη Δημιουργική Αναρχία» ( Εκδόσεις Ι.ΣΙΔΕΡΗΣ )
