της Αλεξάνδρας Κτίστη
Οι πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις στη Γαλλία, η τεταμένη κατάσταση στη γειτονική Τουρκία, το Brexit και το πάγιο πρόβλημα του προσφυγικού, είναι παράγοντες οι οποίοι θα επηρεάσουν άμεσα την ελληνική τουριστική βιομηχανία τόσο το φετινό καλοκαίρι όσο και μεσοπρόθεσμα για τα προσεχή έτη.
Δεδομένων των συνθηκών λοιπόν, βλέπουμε να αλλάζουν οι προτιμήσεις των τουριστικών προορισμών του κοινού, από το Παρίσι και τη Νότια Γαλλία, κυρίως προς τη Ρώμη και το Μιλάνο, οι Γερμανοί που θα ταξιδέψουν φέτος είναι μειωμένοι κατά 5 με 6 εκατομμύρια λόγω της ανασφάλειας ενώ όσοι θα ταξίδευαν προς την Τουρκία φαίνεται να κάνουν στροφή προς την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Κροατία.
Παράλληλα, αναμένεται σημαντική μείωση των Tούρκων επισκεπτών, έως και 70%, λόγω της εσωτερικής πολιτικής αστάθειας που επικρατεί στην χώρα.
Το Brexit από την άλλη πλευρά και η συνεπαγόμενη πτώση της τιμής της στερλίνας έχει κάνει τους Βρετανούς πιο διστακτικούς στο να οργανώσουν τις διακοπές τους, ωστόσο μέχρι στιγμής στην Ελλάδα έχει παρατηρηθεί μια μικρή ανοδική τάση τόσο των κρατήσεων «της τελευταίας στιγμής» (last minute bookings) όσο και των έγκαιρων κρατήσεων (early bookings).
Αναφορικά με τους Ρώσους τουρίστες, εκείνοι που θα ταξίδευαν προς την Τουρκία συγκεκριμένα, είναι αναμενόμενο να επηρεαστούν από την ανασφάλεια στην γειτονική χώρα. Ωστόσο, η Ελλάδα δυστυχώς δεν θα απορροφήσει μεγάλο μερίδιο, διότι δεν μπορεί να προσφέρει τις εξαιρετικά χαμηλές τιμές των εκεί προσφερόμενων πακέτων για μια σειρά από λόγους όπως η νομισματική ισοτιμία αλλά και η περιορισμένη οικονομική κατάσταση των συγκεκριμένων τουριστών. Με λίγα λόγια, πρόκειται για ένα διαφορετικό κοινό για το οποίο η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εναλλακτική επιλογή. Έτσι, αυτού του είδους οι κρατήσεις μάλλον θα χαθούν εντελώς και σύμφωνα με την εκτίμηση του ΣΕΤΕ, γενικά οι Ρώσοι τουρίστες δεν θα ξεπεράσουν φέτος τις 700 με 800 χιλιάδες.
Αναλυτικότερα, τα γενικά στοιχεία δείχνουν για το φετινό καλοκαίρι ότι θα υπάρξει σχετική αύξηση της ροής εισερχόμενων τουριστών. Ο ΣΕΤΕ προβλέπει οι αεροπορικές αφίξεις να κλείσουν στο +5% με 6% από το +4,9% που βρίσκονται μέχρι στιγμής, ενώ η οδική κίνηση θα κινηθεί στα ήδη χαμηλά επίπεδα του -7% με -8%.
Αθροιστικά, αναμένεται να σημειωθεί οριακή αύξηση των τουριστικών εσόδων κατά 1% - 2%, ποσοστό που μεταφράζεται σε 140 με 180 εκατομμύρια ευρώ.
Οι τουριστικές ροές παρατηρούνται άνισα κατανεμημένες στην ελληνική επικράτεια, με ευνοημένες και μη ευνοημένες ελληνικές περιφέρειες. Στις πρώτες ανήκουν η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, το Ιόνιο, οι Κυκλάδες, η Ρόδος και η Κρήτη ενώ στη δεύτερη κατηγορία, τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου (Χίος, Λέσβος, Σάμος, Κως) και η Βόρεια Ελλάδα. Τα μεν νησιά του Α. Αιγαίου υφίστανται τις συνέπειες της προσφυγικής κρίσης μιας και οι πτήσεις μέχρι τον Ιούνιο έκλεισαν με μειώσεις από -17,9% έως και -63,1%, η δε Β. Ελλάδα θα επηρεαστεί σημαντικά ως πύλη για τις οδικές αφίξεις από την Τουρκία.
Επίσης, σχετικά με τον εσωτερικό τουρισμό, αναμένεται να παρουσιαστεί βελτιωμένος συγκριτικά με πέρυσι κι αυτό όχι επειδή αυξήθηκε η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων αλλά επειδή το φετινό καλοκαίρι είναι πιο ήρεμο πολιτικά από το προηγούμενο, που το συνόδευαν πολιτική ανισορροπία, capital controls, δημοψήφισμα, μνημονιακά μέτρα και ο πυρετός της προεκλογικής περιόδου. Σε καμία περίπτωση πάντως δεν θα διαπιστώσουμε την έντονη εσωτερική τουριστική κινητικότητα του οικονομικά και πολιτικά σταθερότερου καλοκαιριού του 2014.
Κατά την άποψη του αντιπροέδρου του ΣΕΤΕ, κ. Γιάννη Ρέτσου, διαπιστώνεται ότι φέτος η Ελλάδα διατηρεί παθητική στάση στον τομέα του τουρισμού. Αυτό εξηγείται αφενός από το γεγονός ότι δεν μπορεί ούτε να ελέγξει ούτε να επηρεάσει, φυσικά, τις διεθνείς ελίξεις και αφετέρου λόγω εγγενών προβλημάτων με προεξέχον αυτό της υψηλής φορολογίας των επιχειρήσεων.
Από τα συνολικά ετήσια τουριστικά έσοδα που αναμένονται για φέτος, το κράτος θα λάβει 800 εκατομμύρια μέσω των νέων φόρων, δηλαδή την αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ στη διαμονή, την εστίαση, τις μεταφορές, το τέλος διανυκτέρευσης και την κατάργηση του ειδικού συντελεστή για τα νησιά.
Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου δήλωσε ότι αυτή επιβάρυνση είναι τόσο ανορθόδοξη
«σαν ένα κράτος να φορολογεί τις εξαγωγές του», ενώ παράλληλα το κράτος χάνει 500 εκατομμύρια ευρώ από τη μη έκδοση αποδείξεων και τις γκρίζες μισθώσεις. Χαρακτηριστική ήταν επίσης η δήλωσή του:
«θα κλαίμε όλοι μαζί του χρόνου» εξηγώντας ότι οι συνέπειες της αύξησης των φορολογικών συντελεστών θα γίνουν εντονότερα αισθητές μέσα στα επόμενα 2 χρόνια.
Προβλήματα επίσης εντοπίζονται τόσο στην απορρόφηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, όσο και στην εικόνα της χώρας είτε λόγω κακού μάρκετινγκ, είτε λόγω γραφειοκρατίας και κακοδιαχείρισης που επικρατεί στις πρεσβείες μας, οι οποίες για παράδειγμα ακόμη δεν κατάφεραν να παρέχουν βιομετρική βίζα. Όλα τα παραπάνω, μαζί με το σημαντικό πρόβλημα των κόκκινων δανείων των ξενοδοχείων, είναι παράγοντες που εμποδίζουν την προσέλκυση των επενδυτών και μαζί τους, την ανάπτυξη.
Όπως συμπέραναν αμφότεροι οι επικεφαλής του ΣΕΤΕ, ο ελληνικός τουρισμός θα πάρει την επιθυμητή ώθηση μόνο μέσω μιας καλοσχεδιασμένης μεσοπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης στρατηγικής. Ο κ. Ανδρεάδης πρότεινε να εξομοιωθούν οι συντελεστές με τον μέσο όρο των συντελεστών των ανταγωνιστών μας, να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της Κύπρου - που είναι η μεγάλη νικήτρια της φετινής τουριστικής περιόδου, με αποτελεσματικό μάρκετινγκ και να κυνηγήσουμε άμεσα τα early bookings από τη Βρετανία προσφέροντας σταθερές τιμές.
