Τι σημαίνουν οι γαλλικές εκλογές για την Ευρώπη;

της Δήμητρας Κυρανούδη και Νίνα Νίμπεργκαλ* 

Ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος της Γαλλίας; Ο νεαρός, πρόθυμος μεταρρυθμιστής ή η « Madame Frexit»; Στον β' γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών θα αναμετρηθούν τελικά ο Εμανουέλ Μακρόν με την Μαρίν Λε Πεν. Στις Βρυξέλλες τα σενάρια είναι δύο: είτε η Γαλλία θα συνεχίσει στο δρόμο των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων υπό τον φιλελεύθερο – σοσιαλιστή Mακρόν είτε θα πορευθεί στην οδό του απομονωτισμού, σύμφωνα με το όραμα της Λε Πεν, η οποία τάσσεται υπέρ των κλειστών συνόρων αλλά και του τέλους του ευρώ. Μια τέτοια όμως εξέλιξη θα οδηγούσε την ΕΕ σε ακόμη πιο επικίνδυνα μονοπάτια από ό,τι το Brexit.

Πρόκειται τελικά «για μια επιλογή κατεύθυνσης» ανέφερε στη DW η Έβελιν Γκέμπχαρντ, αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Πράγμα που σημαίνει: «Αλληλεγγύη και δικαιoσύνη ή εθνικισμός και διαίρεση». Η Γαλλία απαιτεί αλλαγή, γράφει επίσης στο σημερινό της φύλλο η ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera. H ίδια εφημερίδα διακρίνει δύο τάσεις: τον λαϊκισμό της Λε Πεν και την ευρωπαϊκή προοπτική του Μακρόν. Για το λόγο αυτό ο Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, η Φεντερίκα Μογκερίνι και πολλοί ευρωβουλευτές έσπευσαν να εκφράσουν την ικανοποίησή τους για το γεγονός ότι πρώτος σε ψήφους κατά τον α´ γύρο των προεδρικών εκλογών αναδείχθηκε ο Μακρόν. Σε μια πρώτη φάση, αυτό που φάνηκε από το χθεσινό αποτέλεσμα είναι ότι ο λαϊκισμός στη Γαλλία δεν είναι τελικά τόσο ισχυρός όσο πολλοί ευρωπαίοι αξιωματούχοι φοβούνταν.

«Οι εκλογές δεν έχουν τελειώσει»

Ωστόσο στην πραγματικότητα το θρίλερ των γαλλικών εκλογών δεν έχει ακόμη τελειώσει. Τυπικά τουλάχιστον η Μαρίν Λε Πεν διεκδικεί τη γαλλική προεδρία. Έλαβε το 21,4% των ψήφων. Αυτό σημαίνει ότι την ψήφισαν σχεδόν 7,6 εκατομ. Γάλλων ψηφοφόρων. Και ο υποψήφιος της γαλλικής Αριστεράς Ζαν Λυν Μελανσόν, που απέσπασε ποσοστό 19,6%, έθεσε επί τα τάπητος το θέμα της εξόδου της χώρας από την ΕΕ, σε περίπτωση που αυτή δεν αλλάξει ριζικά φυσιογνωμία και κατεύθυνση. Πάντως σε αντίθεση με τους άλλους δύο υποψηφίους, τον Φρανσουά Φιγιόν και τον Μπενουά Αμόν, ο Ζαν Λυκ Μελανσόν δεν έσπευσε να καλέσει τους ψηφοφόρους του να υποστηρίξουν τον Εμανουέλ Μακρόν στον β´ γύρο. Ούτε όμως και την Λε Πεν. Αντ´ αυτού τους καλεί να βγουν στους δρόμους και να διαδηλώσουν.

Υπό αυτό το πρίσμα η τελική νίκη Μακρόν δεν μπορεί να θεωρείται ακόμη 100% εξασφαλισμένη. Σημαντικό ρόλο θα παίξει η ψήφος των οπαδών του Μελανσόν αλλά και των όποιων αναποφάσιστων. Αυτό φαίνεται να υποστηρίζει και ο επίτροπος Νομισματικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί. «Οι εκλογές δεν έχουν τελειώσει», υπογράμμισε, αν και θεωρεί μάλλον απίθανη την τελική επικράτηση της Λε Πεν. «Φοβάμαι όμως ότι μπορεί να πάρει ένα ποσοστό της τάξης του 40%», τόνισε ο Π. Μοσκοβισί. Εάν επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη Μοσκοβισί, ο Εμανουέλ Μακρόν θα πρέπει να διαχειριστεί το γεγονός ότι ένα τόσο μεγάλο κομμάτι της γαλλικής κοινωνίας επικροτεί τις ακραίες θέσεις της Λε Πεν.

Ο Μακρόν, η ΕΕ και η ευρωζώνη

Σε κάθε περίπτωση, αν εκλεγεί πρόεδρος ο Μακρόν, θα έχει να αντιμετωπίσει τον Ιούνιο στις βουλευτικές εκλογές έναν ακόμη σκόπελο. Όπως σημειώνει ο Ντάνιελ Γκρος, διευθυντής του Κέντρου Ερευνών για την Ευρωπαϊκή Πολιτική με έδρα τις Βρυξέλλες, είναι πιθανό το κίνημα «Εn Marche» να μην καταφέρει να σχηματίσει ισχυρή πλειοψηφία στη γαλλική Βουλή, κάτι που δεν αρέσει ιδιαίτερα στις Βρυξέλλες. «Για τις Βρυξέλλες είναι αποφασιστικής σημασίας εάν ένας πολιτικός έχει ισχυρή λαϊκή εντολή σε εθνικό επίπεδο. Αλλά κάτα πάσα πιθανότητα κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί στη Γαλλία», επισημαίνει ο Ντ. Γκρος.

Στην πραγματικότητα, αν δει κανείς με προσοχή τις προεκλογικές θέσεις του Μακρόν για την ΕΕ και ειδικότερα την ευρωζώνη, o ανεξάρτητος υποψήφιος τάχθηκε ανοιχτά υπέρ ενός κοινού προϋπολογισμού αλλά κι ενός κοινού υπ. Οικονομικών. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια η συντηρητική κυβέρνηση του Βερολίνου κλείνει τα αυτιά σε τέτοιες προτάσεις. Ο γερμανός υπ. Οικονομικών έχει άλλωστε επανειλημμένα απορρίψει την ιδέα της «κοινοτικοποίησης» των χρεών. 

Από την άλλη πλευρά και σε πολλούς σοσιαλδημοκράτες ανά την Ευρώπη οι οικονομικές θέσεις του Μακρόν ακούγονται πολύ φιλελεύθερες. «Υπάρχουν θέσεις του Μακρόν με τις οποίες δεν συμφωνώ» ανέφερε χαρακτηριστικά η Έβελιν Γκέμπχαρντ, που προέρχεται από το γερμανικό SPD. Από την πλευρά του ο Ντ. Γκρος θεωρεί ότι ναι μεν η συζήτηση περί ΕΕ πρέπει να εστιάζει σε οικονομικά και τεχνικά θέματα αλλά παράλληλα θα πρέπει να απευθύνεται «και στις καρδιές των ανθρώπων». Εκεί όμως ο Μακρόν μοιάζει να υστερεί.

Πολλοί χαρακτηρίζουν τις γαλλικές εκλογές καθοριστικές για το μέλλον της Ευρώπης, 60 χρόνια μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης, στην οποία η γαλλική σφραγίδα ήταν έντονη. Υπό αυτό το πρίσμα ο Εμανουέλ Μακρόν, εάν τελικά εκλεγεί», φέρει ένα μεγάλο βάρος στις πλάτες του.

*πρωτοδημοσιεύτηκε στο DW με skai.gr