Θερμίδες στα μενού εστιατορίων

του Νίκου Κατσαρού*

Αυτή η Διάταξη του Αμερικανικού Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (Food and Drug Administration, FDA) θα εφαρμόζεται σε όλες τις πολιτείες των ΗΠΑ, όχι μόνο στα εστιατόρια αλλά και στις αυτόματες μηχανές οπου δίπλα στο τρόφιμο θα αναγράφεται είτε τυπομένο είτε ηλεκτρονικά ο αριθμός των θερμίδων. Επίσης θα εφαρμόζεται σε όλες τις αλυσίδες γρήγορου φαγητού που διαθέτουν πάνω από 20 υποκαταστήματα. 

Πρόβλεψη υπάρχει και για συνδιασμούς δύο, τριών ή και τεσσάρων εδεσμάτων π.χ. σαντουίτς με πατατάκια ή με σαλάτα αναγράφεται 170/350 θερμίδες, εάν ο συνδιασμός είναι πάνω από 3 εδέσματα τότε αναγράφεται από  π.χ. 170 -410 θερμίδες. Τέλος από τις 8  Ιουλίου 2018 θα εφαρμόζεται και στα καταστήματα έτοιμου φαγητού που τα εδέσματα   προσφέρονται με αυτοεξυπηρέτηση (σέλφ σέρβις, shelf service) από  γιάλινη βιτρίνα.

Αυτός ο Κανονισμός του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων, προήλθε μετά την διαπίστωση ότι το 1/3 των αμερικανών καταναλώνουν τρόφιμα έξω από το σπίτι και από το γεγονός ότι το 1/3 των αμερικανών είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι και ο διαβήτης τύπου ΙΙ. Τα καρδιαγγειακά νοσήματα και η υπέρταση βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα. Πράγματι έχουν μελετηθεί δεκάδες δίαιτες με στόχο την ελάττωση του βάρους, δίαιτες μόνο με νερό (crash diets), δίαιτες με μέλι, δίαιτες χωρίς γλουτένη, δίαιτες με πρωτεϊνες, δίαιτες κετονικές, δίαιτες με φρούτα, δίαιτες με λαχανικά, δίαιτες με ζυμαρικά, δίαιτες με οιονδήποτε συνδυασμό των παραπάνω, δίαιτες με δύο, τρία, τέσσερα ή και έξι γεύματα την ημέρα, όλα όμως έχουν ως απαραίτητο συστατικό τον χαμηλό αριθμό των θερμίδων. Κανείς δεν αδυνάτησε ποτέ εάν το διαιτολόγιο του δεν περιείχε και μικρό αριθμό θερμίδων. Συγχρόνως δεν νοείται υγιεινή διατροφή ακόμα και η Μεσογειακή Διατροφή χωρίς τον περιορισμένο αριθμό θερμίδων.

Η Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργείων Παιδείας και Υγείας για τα κυλικεία των σχολείων αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγήν αφού ούτε τις γευστικές προτιμήσεις των μαθητών ικανοποιεί, ούτε τους ιδιοκτήτες των κυλικείων με τα περιορισμένα εδέσματα που προσφέρουν. Κύρια όμως είναι το γεγονός ότι η διατροφή των μαθητών/τριών είναι εντελώς ξένη στην εκπαιδευτική διαδικασία. Από το νηπιαγωγείο, το δημοτικό, το Γυμνάσιο και το Λύκειο η διατροφή θα πρέπει οριζόντια να περιλαμβάνεται σε όλα τα μαθήματα.

Μερικά παραδείγματα στο μάθημα της ιστορίας οι διατροφικές συνήθειες δια μέσου των αιώνων και οι επιπτώσεις στην εξέλιξη των διαφόρων λαών, στην γεωγραφία οι διατροφικές συνήθειες των λαών διαφόρων, νησιωτικών, ορεινών κ.λ.π. και οι επιπτώσεις τους στην υγεία, στο μάθημα των θρησκευτικών η σημασία και η προέλευση των νηστειών, κ.ο.κ. Η ανακάλυψη της Αμερικής, οι εξερευνήσεις και η αποικιοκρατία ξεκίνησαν από τα μπαχαρικά, την ζάχαρη, τον καφέ κ.λ.π.

Σε μία χώρα οπου σύμφωνα με την Πανελλήνια Ιατρική Εταιρεία κατά της Παχυσαρκίας το 50% περίπου  των εφήβων είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, σίγουρα υπάρχει πρόβλημα και πρέπει να αντιμετωπισθεί κύρια με μέτρα από την πολιτεία και όχι με επιτροπές, μελέτες, διαγγέλματα και εξαγγελίες που ποτέ δεν εφαρμόζονται. Τα μέτρα θα πρέπει οπωσδήποτε να ξεκινήσουν από τα σχολεία διότι εκεί διαμορφώνονται οι διατροφικές συνήθειες των νέων και εκεί υπάρχει το πρόβλημα. Να επισημανθεί ότι παρόλο που δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία στα χρόνια της οικονομικής κρίσης η παχυσαρκία των νέων έχει αυξηθεί και αυτό οφείλεται στο ότι καταναλώνουν τρόφιμα, φθηνά, μη υγειϊνά λιπαρά ή και ζυμαρικά με σάλτσες κάθε είδους. 

Κάποιες χώρες απαγόρευσαν την λειτουργία περιπτέρων σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από το σχολείο,άλλες περιόρισαν τις διαφημίσεις στα ΜΜΕ προϊόντων με πολλές θερμίδες στις παιδικές ζώνες π.χ.

σοκολάτες, αναψυκτικά, άλλες περιόρισαν το μέγεθος (giant foods) σοκολάτες, ποπ κόρν κ.λ.π. Άλλες χώρες έβαλαν κόκκινο σήμα σε προϊόντα πολλών θερμίδων και πράσινο χρώμα σε τρόφιμα με λίγες θερμίδες, πολλές χώρες προσφέρουν γεύματα το μεσημέρι όπου εκεί η παρέμβαση είναι πιο άμεση. Η Ε.Ε. ξεκίνησε μια εκστρατεία για τον περιορισμό του αλατιού στα τρόφιμα. Iδιαίτερα στο ψωμί χωρίς κάποια σχετική επιτυχία για την Ελλάδα. Ο Γ.Παπανδρέου στην διάρκεια της πρωθυπουργίας του ίδρυσε την Εθνική Επιτροπή Μεσογειακής Διατροφής με πρόεδρο την καθηγήτρια προληπτικής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο  Αθηνών κ. Αθηνά Λινού, τέσσερις Γενικούς Διευθυντές Υπουργείων και εκπροσώπους φορέων που ποτέ δεν κατέληξε σε κάτι.

Όλες οι χώρες, οι τουλάχιστον οι πιο πολλές έχουν αναγνωρίσει ότι υπάρχει πρόβλημα παχυσαρκίας και  προσπαθούν να το αντιμετωπίσουν. Οι ΗΠΑ με την αναγραφή των θερμίδων στα εστιατόρια κ.λ.π., ελπίζουν να συμβάλουν κατά κάποιο τρόπο στην συνειδητοποίηση των καταναλωτών ότι η παχυσαρκία είναι νόσος με επιπτώσεις καρδιοπάθειες, διαβήτη τύπου ΙΙ, υπέρταση, ορμονικές διαταραχές κ.λ.π. Όλες οι χώρες κάνουν κάτι ή τουλάχιστον προσπαθούν να κάνουν κάτι. Στην Ελλάδα βαδίζουμε χωρίς σχέδιο με άλλα λόγια αγνοούμε το πρόβλημα.

 *πρώην Πρόεδρος ΕΦΕΤ, Διευθυντής Τμήματος Διατροφολογίας NEW YORK COLLEGE