Ο ασταθής πολυπολισμός του κεφαλαίου

του Ηλία Καραβόλια

Ο Π. Φαγκάν χρησιμοποιεί τον όρο ''ασταθής πολυπολισμός'' (βλ. προδημοσίευση βιβλίου του στο φ.415 www.edromos.gr, 7/7) για να περιγράψει το δυναμικό των γεωπολιτικών σχέσεων μεταξύ μεγάλων και μεσαίων δυνάμεων στον σύγχρονο πολυπολικό κόσμο. Το σκηνικό όμως έχει μια παράλληλη ανάγνωση: μετάλλαξη της έννοιας ''οικονομία'', του πιστωτικού συστήματος, των βαθμών ελευθερίας των αγορών. Συντελείται διεθνώς μια ανασύνθεση του Κεφαλαίου την οποία εσκεμμένα αρνούνται να αναλύσουν τα συστημικά ΜΜΕ.

Οι κοινωνίες στην πλειοψηφία τους θα παραμένουν καθυποταγμένες στην οριακή επιβίωση και στην λιτότητα, ιστορικά πλέον ''κατευθυνόμενες'' ως προς τον ρυθμό μεγέθυνσης του πλούτου και κυρίως ως προς την δίκαιη διάχυση του στα πληθυσμιακά στρώματα. Και αναρωτιέσαι φίλε αναγνώστη ποιος κινεί τα νήματα, ποιο κέντρο διευθύνει και συντονίζει την υπερσυσσώρευση. 

Οι απαντήσεις δεν είναι εύκολες αφού το κέντρο αυτό δεν υπάρχει. Δεν υφίσταται πυρηνική εστία οργάνωσης και διαχείρισης της παγκόσμιας οικονομικής πραγματικότητας. Υπάρχει ένας πολυπολικός ασυντόνιστος καπιταλιστικός κόσμος με ισχυρά ''κέντρα'' και ισχυρές ''περιφέρειες''. Οι ροές του κεφαλαίου και η απεδαφικοποίηση του (βλ. Ντελέζ-Γκουατταρί) δομούν ένα περιβάλλον ''σταθερής ανισορροπίας'' μέσα στο οποίο θα πορεύεται ο υπερδικτυωμένος πλανήτης. 

Το μείζον κρύβεται όμως αλλού: στην μικροοικονομική της Εργασίας που εξαρτάται από την μικροφυσική του Κεφαλαίου και τον ασταθή πολυπολισμό του διεθνώς. Η τεχνολογική πρόοδος αντικαθιστά όλο και περισσότερο το ανθρώπινο μυαλό και το ανθρώπινο χέρι. Πλέον το 12ωρο γίνεται πραγματικότητα ώστε να καλυφθούν τα περίφημα κενά παραγωγικότητας, ανταγωνιστικότητας, αποδοτικότητας (στην ουσία για να αυξηθεί η κερδοφορία του κεφαλαίου). 

Οι ανισότητες παγκοσμίως θα υποδαυλίζονται απο τις εσωτερικές διαφορές του συστήματος: Το μοναδιαίο κόστος παραγωγής ανά ώρα κρατάει καθηλωμένο το ημερομίσθιο και ταυτόχρονα ποικίλλει από χώρα σε χώρα, από περιοχή σε περιοχή, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται εισοδηματικές τάξεις χωρίς πορεία σύγκλισης σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον ισότητας (υποτίθεται) των ευκαιριών.