ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΠΟΡΤΕΣ ΤΟΥ ΝΤΑΒΟΣ

του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

Ο Γερμανός καθηγητής Οικονομίας δρ. Κλάους Σβαμπ, 74 ετών, είναι ο άνθρωπος που το 1971 δημιούργησε το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ με σκοπό να φέρει κοντά νέους ηγέτες επιχειρήσεων και να τούς δώσει την ευκαιρία να ανταλλάξουν απόψεις σχετικές με το παγκόσμιο γίγνεσθαι. Έτσι, εκείνη την χρονιά για πρώτη φορά 400 νέοι επιχειρηματίες, μάνατζερς και πολιτικοί βρέθηκαν στο Νταβός και συζήτησαν για το μέλλον της καταναλωτικής κοινωνίας, η οποία, με αφετηρία τον Μάη του 1968 στο Παρίσι, είχε αρχίσει να αμφισβητείται σοβαρά.

Λίγο καιρό αργότερα, σε ένα πρώτο βιβλίο του, ο δρ. Κλάους Σβαμπ αναφέρθηκε στην ανάγκη του κοινωνικού διαλόγου ανάμεσα σε όλους τους παράγοντες που υπεισέρχονται και επηρεάζουν την ζωή και την πορεία μιας επιχείρησης και πάνω σε αυτή την σκέψη εκπόνησε την θεωρία των stakeholders και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, που τον έκανε ευρύτερα γνωστό.

Από το 2009 και μετά ο δρ. Κλάους Σβαμπ ανησυχεί σοβαρά για το μέλλον της Ευρώπης και τον απασχολεί η έλλειψη ηγεσίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ανομολόγητος έτσι στόχος του στην φετινή συνάντηση του Νταβός ήταν να ριχθούν οι βάσεις για την ανάδυση νέων ηγετών, προσαρμοσμένων στις απαιτήσεις ενός πολύπλοκου και γρήγορα μεταβαλλόμενου κόσμου. Ενός κόσμου που έχει άμεση και ζωτική ανάγκη από ταλέντα, καθ’ όσον πολλές βιομηχανίες παγκοσμιοποιούνται ταχύτατα, ιδιαίτερα προς τις αναδυόμενες αγορές, και παραπονούνται ότι δεν βρίσκουν πάντα τους ανθρώπους που θέλουν.

Στην Ευρώπη, από την άλλη πλευρά, παρατηρείται μία οδυνηρή δημογραφική κάμψη η οποία είναι δώρον εξ ουρανού για τους πολιτικούς και οικονομικούς ανταγωνιστές της, αλλά και σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης για την ίδια. Δυστυχώς δε, αυτή η δημογραφική κάμψη καταγράφεται στο επίπεδο της καινοτομίας και του νέου επιχειρείν, όπου η Γηραιά Ήπειρος χάνει έδαφος χρόνο με τον χρόνο. Σε τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Τεχνολογίας και Καινοτομίας, υπογραμμίζεται ξεκάθαρα η ευρωπαϊκή καθυστέρηση, την ίδια στιγμή που στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) υποχωρεί και το επιχειρηματικό πνεύμα. Σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, στην Ευρώπη δημιουργούνται δύο φορές λιγότερες start-up επιχειρήσεις και πολλοί νέοι προτιμούν να δοκιμάσουν την επιχειρηματική τους τύχη στην Αμερική ή στην Ασία.

Το σοβαρό αυτό πρόβλημα απασχόλησε στα παρασκήνια του Νταβός τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) κ. Μάριο Ντράγκι, τον Βρεταννό πρώην πρωθυπουργό κ. Γκόρντον Μπράουν, την αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κυρία Βιβιάν Ρέντινγκ, τον νομπελίστα Μωχάμεντ Γιουνούς, καθώς και 200 νέους επιχειρηματίες τους οποίους είχε προσκαλέσει στην ελβετική πόλη ο δρ. Κλάους Σβαμπ για να ανταλλάξουν απόψεις και εμπειρίες με ευρωπαϊκές και διεθνείς προσωπικότητες της πολιτικής και των επιχειρήσεων. Ένα από τα θέματα που κατατέθηκαν στο τραπέζι στις ανεπίσημες συζητήσεις τους ήταν αυτό της κακής εικόνας που έχουν αποκτήσει τα τελευταία χρόνια το επιχειρείν και ο επιχειρηματίας, κυρίως από ένα μέγεθος και πάνω. Δημοσκόπηση που έγινε στην Ευρώπη από την εταιρεία δημοσίων σχέσεων Edelman, έφερε στο προσκήνιο ότι μόνον το 18% του κόσμου εμπιστεύεται επιχειρηματίες και ηγετικά στελέχη επιχειρήσεων, ποσοστό που ήταν σχεδόν τριπλάσιο το 2005. Ας σημειωθεί ακόμα ότι το αντίστοιχο ποσοστό για τους πολιτικούς ηγέτες είναι 13%, πράγμα το οποίο βεβαίως κάθε άλλο παρά παρήγορο είναι.

Ένα άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι νέοι που θέλουν να αναπτύξουν πρωτοβουλίες και να καινοτομήσουν είναι αυτό του ρήγματος αντιλήψεων που τους χωρίζει από ηγέτες που είναι μακρυά από την τεχνολογική πραγματικότητα. «Αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό θέμα», επεσήμανε ο δρ. Κλάους Σβαμπ, τονίζοντας ότι «κάποτε οι νέοι μάθαιναν από τους γονείς τους και τους μεγαλύτερους, ενώ σήμερα όχι λίγες φορές συμβαίνει το αντίθετο».

Στο πλαίσιο αυτής της νέας πραγματικότητας, ο κ.Γκόρντον Μπράουν πρότεινε να καλλιεργείται στις επιχειρήσεις ο θεσμός του «εσωτερικού επιχειρηματία» (intrapreneur), μέσω του οποίου οι καινοτόμοι και ταλαντούχοι νέοι θα μπορούν να δημιουργούν αλλά και να εργάζονται ωσάν να ήσαν επιχειρηματίες του εαυτού τους.

Υπενθυμίζουμε ότι πριν 20 χρόνια την έννοια αυτή είχε διατυπώσει ο αείμνηστος γκουρού του μάνατζμεντ, καθηγητής Πήτερ Ντράκερ, ο οποίος σε βαρυσήμαντο άρθρο του είχε εντελώς προφητικά γράψει πόσο ζωτικό είναι για την Ευρώπη και το μέλλον της να μπορέσει να γίνει μια «επιχειρούσα κοινωνία». Όπως υποστήριξε η κυρία Β.Ρέντινγκ, βασική προϋπόθεση για κάτι τέτοιο είναι η είσοδος της έννοιας του επιχειρείν στα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα από τα πρώτα χρόνια που ένα παιδί πάει σχολείο, με ταυτόχρονη καλλιέργεια της αίσθησης ανάληψης κινδύνου.

Με την τοποθέτηση αυτή συμφώνησε και ο κ.Μ.Ντράγκι, προσθέτοντας ότι η ανάληψη κινδύνων απαιτεί και χρηματοδοτικά εργαλεία τα οποία σήμερα λείπουν στην ΕΕ. Εξάλλου, στο πλαίσιο των επαφών που είχε στο Νταβός με γνωστούς τραπεζίτες από Ευρώπη και Αμερική, ο πρόεδρος της ΕΚΤ συζήτησε τις διάφορες πτυχές του νομισματικού πολέμου που κερδίζει έδαφος στην παγκόσμια οικονομία και των επιπτώσεων που η εξέλιξη αυτή θα έχει τόσο στην στρατηγική της ΕΚΤ όσο και στην πορεία των μεγάλων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.

Στην συνέχεια, ο κ.Μ.Ντράγκι συναντήθηκε με τον Ιάπωνα υπουργό Οικονομικών κ.Ακίρα Αμάρι κα τον Γάλλο ομόλογό του κ. Πιερ Μοσκοβισί, οι οποίοι το Σάββατο 25 Ιανουαρίου είχαν πάρει τον λόγο στο 43ο Παγκόσμιο Φόρουμ της Οικονομίας του Νταβός. Οι δύο Ευρωπαίοι αξιωματούχοι επεσήμαναν στον Ιάπωνα υπουργό τους κινδύνους που εγκυμονεί μία χειραγώγηση του γιέν. Από την πλευρά του, ο κ.Ακίρα Αμάρι αναφέρθηκε στην συμφωνία που η νέα κυβέρνηση του πρωθυπουργού κ. Σίνζο Άμπε υπέγραψε με την Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας και στην οποία προβλέπεται, αφ’ ενός, να κρατηθεί ο πληθωρισμός στα επίπεδα του 2% για το 2013 και, αφ’ ετέρου, να ενισχυθεί η ρευστότητα στην ιαπωνική αγορά με νέες αγορές χρηματοοικονομικών ενεργητικών στοιχείων.

Εξάλλου, στην επίσημη ομιλία του στο Φόρουμ, ο Ιάπωνας υπουργός διέψευσε κατηγορηματικά τις πληροφορίες ότι η χώρα του θα δημιουργήσει συνθήκες διεθνούς νομισματικού πολέμου. Ο κ.Πιερ Μοσκοβισί είχε και μία κατ’ ιδίαν μακρά συζήτηση με τον Ιάπωνα ομόλογό του και επίσης συναντήθηκε και με τον Ινδό επιχειρηματία κ. Α. Μιττάλ, ο όμιλος του οποίου βρίσκεται στο επίκεντρο σοβαρών κοινωνικών αναταραχών σε Γαλλία και Βέλγιο.

Κατά τα λοιπά, στο 43ο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ πήραν μέρος 40 δισεκατομμυριούχοι επιχειρηματίες, με πρώτον τον Μπιλ Γκαίητς. Εντυπωσιακή υπήρξε επίσης η παρουσία του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ κ. Μπάνκι Μουν, ο οποίος αφιέρωσε την ομιλία του στην εκπαίδευση και τον ρόλο της στις κοινωνίες της γνώσης που αναδύονται σταθερά αυτά τα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα.

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι στο φετινό Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ ρίχθηκαν οι βάσεις για μια ευρύτερη και πιο συγκροτημένη διεθνή οικονομική, νομισματική και χρηματοοικονομική συνεργασία. Στο επίπεδο αυτό οι αναγνώστες μας ας συγκρατήσουν τον ρόλο που θα παίξει ο Βρεταννός πρώην πρωθυπουργός κ. Γκόρντον Μπράουν. Τους μήνες που έρχονται, κατά πάσα πιθανότητα θα είναι ο άνθρωπος-κλειδί στις άτυπες ευρω-αμερικανικές συνομιλίες για την δημιουργία μιας ατλαντικής ζώνης ελεύθερων συναλλαγών, η οποία ίσως αποτελέσει και κορυφαίο γεωπολιτικό γεγονός της προσεχούς εικοσαετίας.