ΠΟΙΟΥΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΕΙ Ο ΑΝΤΙΕΥΡΩΠΑΪΣΜΟΣ

του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

Δεν υπάρχει ούτε μία ημέρα που κάποιο ευρωπαϊκό μέσο, είτε είναι τηλεοπτικό είτε διαδικτυακό, δεν αναφέρεται με γκρίζα χρώματα στην ευρωπαϊκή κρίση και στις προεκτάσεις της αναφορικά με τις ευρωεκλογές του 2014. Κατά κύριο δε λόγο, η κρίση αποδίδεται στην υπαγορευόμενη από την Γερμανίδα καγκελάριο Α.Μέρκελ λιτότητα και αυτό είναι όλο. Ακολουθεί ένα ακατάσχετο μοιρολόϊ για την λιτότητα και την ανεργία, ως αν αυτά τα δύο οδυνηρά φαινόμενα να οφείλονται στον γερμανικό σαδισμό. Με τον τρόπο αυτόν εκτελωνίζονται αδαπάνως τα πραγματικά αίτια της ευρωπαϊκής κρίσης και, αντί να αναζητούνται εφικτές λύσεις, δαιμονοποιούνται πρόσωπα και χώρες –που, επιπροσθέτως, πληρώνουν για να υβρίζονται!

Την ίδια ώρα, οι δυνάμεις του λαϊκισμού επενδύουν πολιτικά και οικονομικά στον αντιευρωπαϊσμό και κάποιοι επιδιώκουν να πάρουν και ιστορικές ρεβάνς. Ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι οι φαιοκόκκινες δυνάμεις συνετρίβησαν τον 20ο αιώνα σε όλα τα επίπεδα και αυτό δεν το ξεχνούν. Εξάλλου, είναι γνωστό ότι ο δυνάμεις αυτές επιβιώνουν ως μορφές εξουσίας μόνον μέσω συγκρούσεων και πολέμων. Αυτό θέλουν να προκαλέσουν και σήμερα. Με την βοήθεια του Διαδικτύου, καλλιεργούν το μίσος και την παραπληροφόρηση. Διαδίδουν το ψέμμα και την συκοφαντία με μοναδική ταχύτητα και διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα για να την προσαρμόσουν στα δικά τους πρότυπα.

Απέναντι στο ρεύμα αυτό και τις θλιβερές πολιτικές του αποτυπώσεις στην Ιταλία, στην Ελλάδα, στο Ηνωμένο Βασίλειο και αλλού, η επίσημη Ευρώπη σιωπά με αμηχανία. Και η σιωπή της αυτή είναι περίεργη. Θα λέγαμε δε ότι σε αρκετές περιπτώσεις είναι επιβεβαιωτική μιας οργανωμένης ψευδολογίας, η οποία έχει και σαφέστατο αποσταθεροποιητικό χαρακτήρα για τους ίδιους τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι γιατί σιωπά η Ευρώπη.

Την απάντηση μάς είχε δώσει πριν μία δεκαπενταετία ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Ντελόρ. Σε δημόσια εκδήλωση της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων στις Βρυξέλλες είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε μαζί του το θέμα της επικοινωνίας των ευρωπαϊκών ελίτ με τους λαούς προς την κατεύθυνση του οράματος μιας ενωμένης όχι μόνον οικονομικά αλλά και πολιτικά Ευρώπης, ικανής να παίξει ρόλο «παραδείγματος» στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο του σκληρού ανταγωνισμού και της κυνικής πολιτικής.

Στην πρώτη παρατήρησή μας, ο Ζακ Ντελόρ μάς είχε απαντήσει τα ακόλουθα: «Με την ερώτηση-παρατήρησή σας θέτετε ένα κλασσικό δίλημμα της πολιτικής εν δημοκρατία. Η οικοδόμηση μιας ενωμένης Ευρώπης ανάγεται σε μία ιστορική ανάλυση και σε ένα μακροπρόθεσμο όραμα. Ποιος, όμως, στον σημερινό κόσμου του φαστ-φουντ έχει ακόμη την θέληση, το κουράγιο και την ικανότητα να παρασύρει τον λαό του προς αυτόν τον ορίζοντα, παρά τις δυσκολίες της στιγμής και τις θυσίες που σε κάθε περίπτωση πρέπει να γίνουν για να εξασφαλιστεί η επιβίωση; Η πρόκληση είναι μεγάλη, αλλά σχεδόν κανείς δεν την αγγίζει. Οι πολίτες αγνοούν τα πάντα γύρω από την Ευρώπη, τους στόχους της, τα μέσα της και την ιστορική της οντότητα. Οι νέοι μας δεν μαθαίνουν σχεδόν τίποτε για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή οντότητα και με ποια λειτουργικά εργαλεία τις αντιμετωπίζει. Αντί να εφεύρουν την απλότητα στην εξήγηση, κάποιοι αναζητούν αποδιοπομπαίους τράγους. Θέλουν βολικά άλλοθι για να δικαιολογήσουν τις δικές τους ανεπάρκειες ή την δική τους έλλειψη θέλησης να προχωρήσουν προς νέες πραγματικότητες. Συνήθως δε οι Βρυξέλλες, ως νεφέλωμα που κρύβει τους θεσμούς και τους υπεύθυνους, είναι το βολικό άλλοθι για να χωνευτούν τα πιο πικρά χάπια. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο καθένας μπορεί να καταλάβει ότι η φερεγγυότητα του ευρωπαϊκού σχεδίου καταποντίζεται σε κάθε πτώση της οικονομικής συγκυρίας…».

Από τον Φεβρουάριο του 1998, που ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μάς έδωσε την παραπάνω απάντηση, έως σήμερα, η κατάσταση που περιγράφει έχει υποστεί δραματική επιδείνωση. Πολλές από τις ευρωπαϊκές εθνικές δημοκρατίες, αντί να ακολουθήσουν τον ευρωπαϊκό υπερεθνικό δρόμο –που είναι και ο μόνος που μπορεί να εξασφαλίσει μία στοιχειώδη πολιτική ένωση–, ενέδωσαν στις σειρήνες του εθνικισμού, αφήνοντας να γίνει πιστευτό ότι στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της ταχύτητας, τα προβλήματα μιας χώρας μπορούν να λυθούν σε εθνικό επίπεδο.

Στο πλαίσιο αυτό, έχουμε λοιπόν κάποια ερωτήματα στα οποία οι πιθανές απαντήσεις θα βοηθούσαν πολύ την βελτίωση των πνευματικών μας ικανοτήτων:

1.Οι κατά της Γερμανίας και της βόρειας Ευρώπης ρητορικές ποια προβλήματα λύνουν στον υπερχρεωμένο ευρωπαϊκό νότο; Από πότε οι ύβρεις και τα ξόρκια αποτελούν ατού για έξοδο στις διεθνείς αγορές;
2.Στην σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), ποιες είναι οι χώρες με τις περισσότερες απάτες εις βάρος του προϋπολογισμού της και ποιες με την χαμηλότερη εισαγωγή του κοινοτικού δικαίου στην εσωτερική τους έννομη τάξη;
3.Αν οι αναπτυσσόμενοι εθνικισμοί τελικά διαλύσουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, ποια θα είναι τα οφέλη για τις μικρές κυρίως χώρες της ΕΕ; Θα γίνουν πλουσιότερες και ισχυρότερες;
4.Στον έντονα ανταγωνιστικό κόσμο, με τις αναδυόμενες χώρες να κερδίζουν σημαντικά μερίδια αγοράς στον νέο διεθνή καταμερισμό της εργασίας, ποιοι έχουν κάθε λόγο να «οραματίζονται» την διάλυση της Ευρώπης;

Μια Ευρώπη που, παρά την κρίση της, παραμένει πρώτη εμπορική δύναμη στον κόσμο. Εν τέλει δε, μήπως αυτό είναι που δεν βολεύει στα σχέδια και τα «οράματα» των αντιευρωπαίων;