του Νότη Παπαδόπουλου
«Θέλω να μου πεις χώρες που βρέχονται από τη Μαύρη Θάλασσα», ήταν η ερώτηση της παρουσιάστριας του τηλεπαιχνιδιού γνώσεων.
Οι απαντήσεις από τις διαφορετικές παίκτριες… εκτός πραγματικότητας: η Αφρική, η Νέα Ζηλανδία, το Βερολίνο, η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Γερμανία…
Προσέξτε, μιλάμε για τη Μαύρη Θάλασσα. Για την περιοχή όπου γίνεται ο πρώτος ευρωπαϊκός πόλεμος του 21ου αιώνα, εκεί όπου τις τελευταίες 55 μέρες είναι καρφωμένα τα μάτια όλου του κόσμου και τα ΜΜΕ του πλανήτη! Κι όμως, στις απαντήσεις δεν υπάρχει ούτε η Ουκρανία ούτε η Ρωσία. Δηλαδή όχι μόνο άγνοια στοιχειώδους γεωγραφίας, αλλά και απόλυτη αδιαφορία για το τι συμβαίνει στον κόσμο.
Ανάλογες είναι οι απαντήσεις και σε άλλα τηλεπαιχνίδια γενικών γνώσεων. Θα αρχίσετε να τσιμπιέστε από τις απαντήσεις ανθρώπων της διπλανής πόρτας που δεν ξέρουν τι θα πει η λέξη «σθένος», τι είναι η λειψυδρία, τι μετράει η κλίμακα μποφόρ και τι σημαίνει στα ελληνικά η λέξη «ρεκλάμα».
Για να μην αναφερθούμε στα απίστευτα «μαργαριτάρια» που ακούγονται κατά καιρούς όταν τα κανάλια ρωτούν, παραμονές εθνικών επετείων, νέους ανθρώπους στον δρόμο ποιο σημαντικό ιστορικό γεγονός γιορτάζει η χώρα την 25η Μαρτίου, ποιο την 28η Οκτωβρίου και γιατί είναι σχολική αργία η 17η Νοεμβρίου.
Η εικόνα αυτή δημιουργεί μεγάλα ερωτήματα για τις γνώσεις που προσφέρει το ελληνικό σχολείο αλλά και για το γενικότερο πνευματικό επίπεδο της ελληνικής κοινωνίας. Και εξηγεί γιατί κάθε χρόνο τα Ελληνόπουλα έχουν τόσο χαμηλές βαθμολογίες σε σχέση με άλλα παιδιά από ανεπτυγμένες χώρες στις εξετάσεις της PISA. Ιδιαίτερα μάλιστα στην εξέταση κατανόησης κειμένου.
Εξηγεί επίσης σε μεγάλο βαθμό και γιατί το 25% των πολιτών θεωρούσε ότι μας «ψεκάζουν», γιατί υπήρχαν τόσες χιλιάδες υποστηρικτές του ανεκδιήγητου Σώρρα, γιατί οι συνωμοσίες και οι ανορθολογισμοί έχουν τόσο μεγάλη πέραση στην ελληνική κοινή γνώμη.
Όλα αυτά δείχνουν ότι η ενίσχυση της παιδείας θα πρέπει να γίνει πρώτη προτεραιότητα κάθε κυβέρνησης και να αρχίσει μια ευρεία συζήτηση στην ελληνική κοινωνία για τον τρόπο αναβάθμισης του ελληνικού σχολείου. Για το πώς θα πρέπει να ανασχεδιαστεί το σχολικό πρόγραμμα ώστε να δίνει τουλάχιστον ένα επίπεδο βασικών γνώσεων, πώς θα πρέπει να αλλάξει το μάθημα ώστε να προκαλεί το ενδιαφέρον των μαθητών, πώς η παρεχόμενη γνώση θα είναι πιο ουσιαστική και πιο χρήσιμη. Ήθελα να ήξερα, σε πόσα σχολεία της χώρας τις τελευταίες εβδομάδες οι δάσκαλοι άνοιξαν τον παγκόσμιο χάρτη για να δείξουν στα παιδιά πού γίνεται αυτός ο πόλεμος;
Φυσικά, δεν είναι μόνο το σχολείο. Φταίει και το σπίτι για το γενικό επίπεδο ημιμάθειας που υπάρχει στη χώρα. Το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει το παιδί είναι καθοριστικό. Στη δημοσκόπηση της Marc για την έρευνα της διαΝΕΟσις «Τι πιστεύουν οι Έλληνες» υπάρχει η ερώτηση: «πόσα βιβλία διαβάζετε τον χρόνο;». Το ένα τρίτο των ερωτηθέντων είπε ότι δεν έχει διαβάσει ούτε ένα βιβλίο τους τελευταίους 12 μήνες, ενώ σχεδόν ένας στους δέκα λέει ότι διάβασε περισσότερα από 10 βιβλία (συμπεριλαμβανομένων και των σχολικών).
Πώς, λοιπόν, θέλουμε τα παιδιά μας να αποκτήσουν την ικανότητα κατανόησης κειμένου αν δεν διαβάζουν βιβλία; Κι από την άλλη πλευρά, πώς θα διαβάσουν τα παιδιά μας βιβλία αν δεν καλλιεργηθεί η ανάγκη αυτή από το σπίτι; Αν τα παιδιά δεν έχουν την εικόνα των γονιών τους να διαβάζουν κάποιο βιβλίο, αν δεν βλέπουν ένα βιβλίο δίπλα στο κομοδίνο, στην τσάντα της εκδρομής, πώς τα ίδια θα αποκτήσουν μια τέτοια συνήθεια;
Κι εδώ νομίζω πως το υπουργείο Παιδείας κι όλοι οι φορείς που έχουν σχέση με τη διδασκαλία και το βιβλίο θα πρέπει να σημάνουν συναγερμό. Και να προχωρήσουν σε μια εκστρατεία για το βιβλίο. Να το ξαναβάλουν στη ζωή όλων μας. Που σημαίνει περισσότερες εκπομπές στην τηλεόραση για το βιβλίο, πιο πολλοί συγγραφείς καλεσμένοι στα σχολεία, συχνή συζήτηση μέσα στην τάξη για τις νέες κυκλοφορίες ελληνικής λογοτεχνίας, εξωσχολικό διάβασμα ενός λογοτεχνικού βιβλίου από κάθε μαθητή στις διακοπές του Πάσχα, των Χριστουγέννων, του καλοκαιριού.
Τα παιδιά μας έχουν εγκαταλείψει τα βιβλία, αλλά ζουν με μια οθόνη στο χέρι. Κι από εκεί θα μπορούσαν να διαβάσουν ένα e-book. Μόνο μέσα από τα βιβλία μπορούμε να κερδίσουμε το στοίχημα της γλώσσας. Για να μη μιλούν τα παιδιά όπως γράφουν στα κινητά τους. Με Greeklish.
