Του
Δρ. Αντώνη Ζαΐρη*
Ο κλάδος της λιανικής από τους κατ εξοχήν δυναμικούς κλάδους - πυλώνες της ελληνικής Οικονομίας με σημαντική συνεισφορά στο ΑΕΠ της χώρας (συμμετοχή της τάξης του 16%) και στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης , κάτι που επιβεβαιώνεται εξάλλου και από την πτωτική πορεία του δείκτη ανεργίας στο 21,7%.
Ωστόσο στην εποχή μας η σχέση εργασίας και ευημερίας έχει κλονισθεί καθώς είναι δεδομένη η δραματική υποβάθμιση της εργασίας και η υποκατάστασή του κεφαλαίου από τις πληροφορίες (data) , πράγμα που οδηγεί στην επανεξέταση των εργαλείων αξιολόγησης της κατάστασης και υιοθέτηση νέων εργαλείων και Πολιτικών ερμηνείας της πραγματικής οικονομίας.
Ένα από τα ενθαρρυντικά στοιχεία που αξίζει να αναφερθεί είναι ότι παρά τη σκληρή και βίαιη δημοσιονομική προσαρμογή της τελευταίας οκταετίας η ανθεκτικότητα και προσαρμογή των Ελληνικών Λιανεμπορικών Επιχειρήσεων υπήρξε αξιοθαύμαστη.
Από την άλλη , ήταν αναπόφευκτη η μετάλλαξη του αγοραστικού ενδιαφέροντος από μικρότερα σε μεγαλύτερα πολυκαταστήματα- αλυσίδες που συνδυάζουν την ικανοποίηση αναγκών ή προσδοκιών αναγκών με τη συνολική αγοραστική εμπειρία που απολαμβάνουν οι καταναλωτές (experiential customer service).
Οι σύγχρονες μάρκες- σύμβολα δημιουργούν πλέον αξία, υπερβαίνοντας την στενή αντίληψη κάλυψης της λειτουργικής ανάγκης των πελατών, αποκτώντας ενεργό ρόλο στην έκφραση της προσωπικότητας των πελατών που απευθύνονται.
Έννοιες όπως εμπειρία, ατμόσφαιρα, διασκέδαση, ψυχαγωγία, φωτισμός « γεννούν » καθημερινά ολοένα και περισσότερες εμπειρίες και αναμετρώνται με τις αισθήσεις του σύγχρονου καταναλωτή.
Αν θελήσουμε επιπρόσθετα να εκτιμήσουμε τα μικροσκοπικά στοιχεία του οικονομικού περιβάλλοντος θα δούμε για τα τέλη του 2018 και τις αρχές του 2019 την υποχώρηση της αβεβαιότητας, τη βελτίωση του όγκου λιανικών πωλήσεων κατά 1,6%, την πενιχρή αλλά αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 0,8% ,την μεγάλη ώθηση στον τουρισμό και την μικρή ανάκαμψη των εξαγωγών που συνεχίζουν βεβαίως να υποσκελίζονται από τις εισαγωγές.
Όλα αυτά με τον ένα η τον άλλον τρόπο δημιούργησαν συνθήκες απασχόλησης, στήριξαν την κερδοφορία ανταγωνιστικών επιχειρήσεων, συνέδραμαν στα εισοδήματα και τόνωσαν την εγχώρια ζήτηση.
Το ζητούμενο ωστόσο στην Οικονομία του 2019 παραμένει και σχετίζεται με την επιλογή και στρατηγική προώθηση προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας που θα ευεργετήσουν με πολλαπλασιαστικά οφέλη τη χώρα. Με άλλα λόγια εννοούμε τα εμπορεύσιμα εκείνα προϊόντα ,που πολύς λόγος έχει γίνει , και που είναι ικανά να συμμετάσχουν στο διεθνή καταμερισμό εργασίας και να αναμετρηθούν με αντίστοιχα ανταγωνιστικά προιόντα.
Ενώ λοιπόν η εγχώρια ζήτηση είναι πιθανό να κυμανθεί με θετικό πρόσημο λόγω των νομοθετημένων μέτρων δημοσιονομικής επέκτασης +0,5% του ΑΕΠ που θα ενισχύσουν το αποπληθωρισμένο διαθέσιμο εισόδημα κατά 1,9% από 1,1% το 2018, μεγάλη πληγή συνεχίζουν να υφίστανται οι επενδύσεις που στην παρούσα φάση του οικονομικού κύκλου υπολείπονται κατά πολύ των προσδοκιών.
Οι διεθνείς επενδυτές αναμένουν τους εγχώριους επενδυτές να δείξουν κινητικότητα και οι εγχώριοι εμφανίζουν πρωτοφανή, αλλά ως ένα βαθμό δικαιολογημένη, επιφυλακτικότητα.
Ανεξαρτήτως ωστόσο των οποίων επιχειρημάτων που παρατίθενται από την οποία πλευρά η αλήθεια είναι ότι το αποτύπωμα της πραγματικής εξόδου από τα μνημόνια και την κρίση , αντανακλά στις πολυπόθητες αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής αξιοπιστίας της χώρας από τους Διεθνείς Οίκους Αξιολόγησης.
Η απόδοση κατά 3,6% του 5ετούς Ελληνικού ομολόγου είναι αναντίστοιχη αποδόσεων των ομολόγων της Ισπανίας, Πορτογαλίας και Ιρλανδίας που είναι κοντά στο μηδέν, έπειτα από επίσης πολύχρονες περιόδους κρίσεων που βίωσαν. Η πραγματικότητα είναι μία και αδιάψευστη : ότι η χώρα τελεί εκτός επενδυτικών βαθμίδων ( investment grades ) και προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης.
Κάτι λοιπόν δεν πάει καλά σε αυτή τη χώρα , κάτι σάπιο υπάρχει στο « βασίλειο της Δανιμαρκίας », κάτι προφανώς δεν κάνουμε καλά !!
Και αυτό το κάτι το ψάχνουμε 40 χρόνια και θα αποτελέσει βεβαίως πρώτο μέλημα και βαθύ προβληματισμό και της επόμενης Κυβέρνησης …
*Αντιπρόεδρος ΣΕΛΠΕ, Μέλος Ενωσης Αμερικάνων Οικονομολόγων
