Η Ευρωζώνη και η ανάγκη για ρευστότητα στο σύστημα

Του Ηλία Καραβόλια

O αντιπρόεδρος της Morgan Stanley, Reza Moghadam, έγραψε πρόσφατα άρθρο στους Financial Times τονίζοντας ότι η Ευρωζώνη χρειάζεται πάλι πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.

Συγκεκριμένα λέει: ''H πιο αποτελεσματική μορφή δημοσιονομικής τόνωσης – ένας ενιαίος προϋπολογισμός της Ευρωζώνης – είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί πολιτικά. Αλλά μια συντονισμένη δημοσιονομική χαλάρωση σε όλη την Ευρωζώνη, που το ΔΝΤ έχει δείξει πως αποδίδει περισσότερα από αυτά που κοστίζει, βρίσκεται στη σφαίρα του εφικτού’’.

Ο συντάκτης του άρθρου επισημαίνει μια καινοτομία: να μην ισχύσει  το παλιό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης-που επικεντρώθηκε κυρίως στις αγορές κρατικών ομολόγων- αλλά ένα νέο πρόγραμμα που θα δίνει έμφαση σε στοιχεία ενεργητικού του ιδιωτικού τομέα. 

Τι προτείνει στην ουσία; Να αγοράζει η ΕΚΤ και τις μετοχές, τα εταιρικά ομόλογα και το τραπεζικό χρέος αυξημένης εξασφάλισης. Και ορθώς, κατά την γνώμη μου, το τεκμηριώνει λέγοντας ότι η αγορά στοιχείων ενεργητικού του ιδιωτικού τομέα (αντί για κρατικά ομόλογα) μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη τόνωση, καθώς τα spreads στα κρατικά ομόλογα είναι ήδη συμπιεσμένα. 

Πρέπει να κατανοήσουν οι πάντες ότι είναι αναγκαία μια εστίαση στα ιδιωτικά στοιχεία ενεργητικού που θα παράκαμπτε και το όριο στα ομόλογα ενός κράτους που μπορεί να κατέχει η ΕΚΤ (ώστε να μην γίνει ο κύριος πιστωτής σε περίπτωση αναδιάρθρωσης).

Πρόκειται κατ’ αρχήν για μια πρόταση δημιουργίας «νέας αγοράς»: οι θεσμικοί επενδυτές (όπως η τράπεζα στην οποία είναι αντιπρόεδρος ο συντάκτης) θα μπορέσουν να «ξεφορτωθούν» χρεόγραφα, σε μια εποχή όπου όλοι ψάχνουν να ρευστοποιούν κέρδη και να μπαίνουν σε φάση απομόχλευσης, στα υψηλά σημερινά επίπεδα τιμών των χρηματιστηρίων αξιών. 

Είναι όμως μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να λειτουργήσει στην Ευρωζώνη ότι συμβαίνει και στις ΗΠΑ : η Κεντρική Τράπεζα να επεμβαίνει ώστε να προλαμβάνει ανισορροπίες στον χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό. Όπως λέει και ο συντάκτης του άρθρου «Η Ευρώπη πρέπει να ξεκαθαρίσει ότι δεν θεωρεί την τόνωση κάτι κακό».

Έρχονται ευρωεκλογές. Και αυτό το ουσιώδες ζήτημα που περιέγραψα για την κυκλοφορία του χρήματος στην καθημερινότητα μας- γιατί περί αυτού πρόκειται- δεν αποτελεί αντικείμενο συζήτησης σε κανένα ελληνικό ΜΜΕ.

Οι πολιτικοί μας δεν γνωρίζουν καν τον αναγκαίο αυτό μηχανισμό τόνωσης της ζήτησης στις οικονομίες των κρατών-μελών. Η νομισματική και δημοσιονομική πολιτική έχει ''ξεχαστεί'' πίσω από το φετίχ για τις μεταρρυθμίσεις-που στην ουσία πρόκειται για την απορρύθμιση των αγορών, κυρίως για την αγορά εργασίας.