Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Νάτοι οι νέοι εχθροί –και μην νομίσετε ότι είναι οι μετανάστες. Όχι, αυτοί ήλθαν για να μείνουν και θέλουν άλλου είδους προσέγγιση. Οι νέοι εχθροί είναι η σύγχρονη τεχνολογία σε όλες τις εκφράσεις, οι βιταμίνες, το κρέας, τα εμβόλια, οι ελίτ, ο ορθολογισμός και κυρίως η κριτική σκέψη.
Αυτή κι αν πρέπει να ισοπεδωθεί, γιατί στην εποχή της ψηφιακής διάχυσης πληροφοριών μπορεί να εμπλουτίσει την γνώση και αλίμονο μας! Όταν το μέλλον βελτιώνεται, ποια τύχη έχουν οι κήρυκες της απαισιοδοξίας και της καταστροφής; Ακόμα χειρότερα, τί γίνονται οι διάφοροι «σωτήρες» και οι έμποροι εικονικής ευτυχίας;
Σήμερα, λοιπόν, οι διάφοροι προμηθευτές «ονείρων», «παραδείσων», ειρήνης, «ευτυχίας», έχουν σοβαρό πρόβλημα. Όλες οι ονειρικές κοινωνίες, οι οποίες κατά κόρον προσφέρονταν στο παρελθόν, τελικά απεδείχθησαν μία τραγική σε βαρβαρότητα απάτη.
Η φιλελεύθερη κοινοβουλευτική δημοκρατία και η μεικτή οικονομία της αγοράς είναι πλέον οι μοναδικές πηγές προόδου και ευημερίας –γεγονός που καθημερινά επιβεβαιώνεται από τα εκατομμύρια ανθρώπων που προσπαθούν να μεταναστεύσουν στις αναπτυγμένες χώρες της Δύσης. Μία Δύση που ποτέ δεν διεκδίκησε το αλάθητο, ενώ πάντα αναζητεί το καλύτερο, όπως αυτό υπαγορεύεται από τις ελληνορωμαϊκές φιλοσοφικές πηγές της.
Όλα δείχνουν ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία και το οικονομικό σύστημα που την συνοδεύει έχουν τεράστιες προοπτικές μπροστά τους, μη αρεστές σε όλους. Οι εχθροί της ελευθερίας και της δημοκρατίας έχουν σοβαρό πρόβλημα, έτσι. Βλέπουν ότι το σύστημα της φιλελεύθερης δημοκρατίας, ακριβώς επειδή είναι ανοικτό, έχει τεράστιες δυνατότητες μεταλλαγής του. Ανοίγει νέες προοπτικές μέλλοντος που, μπορεί να δημιουργούν πρόσκαιρα προβλήματα, πλην όμως έχουν κάθε δυνατότητα να οδηγήσουν σε νέους δρόμους οικονομικής ανόδου και κοινωνικής ευημερίας.
Στο βιβλίο του Ορθολογική Αισιοδοξία, ο συγγραφέας Ματ Ρίντλεϋ (Matt Ridley), επιστημονικός συνεργάτης του περιοδικού Εκόνομιστ, προσφέρει μία διεισδυτική και εντυπωσιακή περιγραφή των λόγων που η ανθρώπινη ζωή βελτιώνεται αδιάκοπα στο διάβα της Ιστορίας και προσφέρει μία υπέροχη ανασκόπηση των τρόπων με τους οποίους προοδεύουν οι ανθρώπινοι πολιτισμοί.
«Εδώ και διακόσια χρόνια», γράφει ο συγγραφέας, που αρθρογραφεί και στους Τάϊμς της Νέας Υόρκης, «οι πεσιμιστές έχουν κυριαρχήσει στο δημόσιο διάλογο, επιμένοντας ότι τα πράγματα θα γίνουν σύντομα πολύ χειροτέρα. Στην πραγματικότητα όμως η ζωή βελτιώνεται και μάλιστα με επιταχυνόμενο ρυθμό. Η πρόσβαση στην τροφή, το εισόδημα και το προσδόκιμο ζωής βρίσκονται σε άνοδο παντού.
Την ίδια στιγμή παιδική θνησιμότητα και αρρώστιες μειώνονται σε ολόκληρη την υφήλιο όπως και η βία. Η δε Αφρική βγαίνει και αυτή από τη φτώχεια ακολουθώντας την Ασία. Ο συλλογικός μας εγκέφαλος μας έχει προσφέρει τεράστιες δυνατότητες και φαίνεται να μας επιφυλάσσει ασύλληπτες εξελίξεις για το μέλλον».
Έτσι, η ορθολογική αισιοδοξία ,κατά τον Μ. Ρίντλει, μπορεί να αλλάξει την αντίληψη μας για το μέλλον του κόσμου και μας προσφέρει απίθανα εργαλεία για τη διερεύνηση του. Συνεπώς, ανοίγει νέους ορίζοντες, αλλά παράλληλα μάς παρέχει κάθε δυνατότητα να δούμε με απόλυτη διαύγεια γιατί κάποιοι θέλουν να κλείσουν τους ορίζοντες αυτούς. Αυτό συμβαίνει γιατί, στην πραγματικότητα, τους ανθρώπους αυτούς και τις δυνάμεις που εκπροσωπούν τούς ενδιαφέρει πρωτίστως η καταστροφή κάθε φιλελεύθερης αρχής, αντίληψης και ιδέας για τον άνθρωπο.
Κατά κανόνα, οι φιλελεύθερων αντιλήψεων άνθρωποι είναι αντίθετοι στην ακινησία, στην αμορφωσιά, στην πατερναλισμό και στην περιχαράκωση. Θέλουν ελευθερία, δημιουργία και άνοιγμα στον κόσμο, γιατί αυτά φέρνουν πρόοδο και ευ ζην. Για τους φιλελεύθερους, το πρωτείο του ατόμου, όπως έγραψε ο αείμνηστος Μάρκος Δραγούμης στο ογκώδες και κορυφαίο βιβλίο του.
Η Πορεία προς τον Φιλελευθερισμό, αποτελεί την πεμπτουσία της φιλελεύθερης αντιλήψεως για την ζωή. Μία αντίληψη που αρνείται ότι η προσπάθεια του ιστορικού ανθρώπου για την εδραίωση μίας ενιαίας οντολογίας απ’ όπου θα απέρρεαν οι απαραίτητοι ορισμοί ιεραρχήσεως των αξιών του κοινωνικού και του ατομικού όντος, πρέπει να καταλήγει απαραιτήτως στην άνευ ορίου υποταγή του ατομικού στο κοινωνικό ον. Εξάλλου, η αντίληψη αυτή εμπεριέχεται σε μεγάλο βαθμό και στην αρχαία ελληνική σκέψη, η οποία ρητώς θεωρεί την ατομική ύπαρξη ως δυνατότητα δημιουργικής ελευθερίας.
Στο πλαίσιο αυτό, σήμερα, μετά την κατάρρευση των ολοκληρωτικών φαιοκόκκινων ιδεολογιών, η νέα αντιπαράθεση φέρνει αντιμέτωπες την ακινησία με την κίνηση προς το μέλλον και προς τα πάνω. Τεχνοφοβία, ξενοφοβία, κλειστοί ορίζοντες, προστασία, φόβος, ψευδολογία, παραπλάνηση και κινδυνολογία είναι τα πολιτικά και ιδεολογικά όπλα των εσωτερικών εχθρών στις ανοικτές κοινωνίες.
Στις οποίες, όμως, έχει κηρύξει και έναν νέου τύπου πόλεμο, με παγκόσμιο χαρακτήρα, ο ισλαμοφασισμός. Αυτός κι αν μισεί θανάσιμα την κίνηση και την ελευθερία.
Παρά τους κινδύνους λοιπόν, έρχονται συναρπαστικές ημέρες και όσοι τολμούν να είναι αισιόδοξοι θα νικήσουν.
