του Κωνσταντίνου Ζοπουνίδη*
Η οικονομία είναι η ίδια όπως και ο στρατός. Μπορούν και οι δύο να θρηνήσουν θύματα κατά τη διάρκεια αντιπαραθέσεων ή συγκρούσεων μέσα στις οποίες εμπλέκονται.
Στην οικονομία, τα θύματα είναι πτωχεύσεις ή εξαφανίσεις επιχειρήσεων, απώλειες θέσεων εργασίας και δεξιοτήτων, καταστροφή του ανθρώπινου κεφαλαίου, φυσικού ή ψυχικού. Τα εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιήσουν στην παρούσα επέλαση του ιού είναι: εξασφαλισμένες πιστωτικές διευκολύνσεις, μερική απασχόληση, επέκταση των φορολογικών και κοινωνικών προθεσμιών.
Το ερώτημα που τίθεται είναι: ποιά οικονομική ανάκαμψη ελπίζουμε ότι θα έχουμε μετά την κρίση του Covid 19; Θα είναι αργή, γρήγορη, ταραχώδης ή ανύπαρκτη; Θα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εξέλιξη της κατάστασης υγείας σε όλο τον κόσμο. Επί του παρόντος τα διάφορα Κράτη έχουν αναλάβει τα βάρη της οικονομικής δραστηριότητας εξ’αιτίας της παράλυσης που δημιουργήθηκε από την απαγόρευση της κυκλοφορίας: πληρωμή μισθών σε εργαζόμενους, υποστήριξη της φερεγγυότητας των επιχειρήσεων, ... Χωρίς την κρατική συνδρομή, η κατάρρευση είναι δεδομένη. Μερικές εκτιμήσεις οικονομικών επιστημόνων αναφέρουν υποχώρηση 5% του ΑΕΠ στην ευρωζώνη, άλλοι πιο απαισιόδοξοι προβλέπουν 10% ή και περισσότερο. Αυτή η υπόθεση εργασίας προϋποθέτει τον αποκλεισμό των χωρών της Ευρώπης για δύο μήνες περίπου και μια ισχυρή ανάκαμψη το τέταρτο τρίμηνο του έτους.
Το μάνατζμεντ της πανδημίας
Η πρόκληση για τις επιχειρήσεις είναι να δημιουργήσουν εκ νέου άμεσες επιχειρηματικές διαδικασίες οργάνωσης όπου η διευθυντική ομάδα είναι ο άρχων του παιχνιδιού: εξακρίβωση θέσεων-κλειδιών για τη δραστηριότητα, ευέλικτους εργαζόμενους, εγκαθίδρυση μιας αλυσίδας αποφάσεων που προβλέπει την πιθανή αλλαγή κάποιου μάνατζερ που αρρωσταίνει, με στόχο να εξασφαλίσει τη συνέχεια της παραγωγικής διαδικασίας και ταυτόχρονα την υγεία των υπόλοιπων εργαζομένων. Βέβαια η επέκταση του αποκλεισμού καθιστά πιο σκληρή την κατάσταση και θέτει νέες προκλήσεις για τις επιχειρήσεις. Η περιορισμένη φυσική αλληλεπίδραση του αποκλεισμένου, η επικοινωνία από απόσταση εκθέτει τον εργαζόμενο σε μια γνωστική υπερφόρτωση και η κρίση υγείας δημιουργεί ένα αγχωτικό περιβάλλον. Το θέμα που δημιουργείται είναι πολύ μεγάλο, διότι οι συνέπειες πρόκειται να πολλαπλασιάσουν τις εθιστικές πρακτικές σε λανθασμένες αποφάσεις. Ακόμη, οι εμπειρίες της NASA έδειξαν ότι το άγχος που προκαλείται από τον αποκλεισμό, οδηγεί πολλές φορές τα άτομα τα οποία έχουν προετοιμαστεί καλύτερα να λάβουν κακές αποφάσεις. Άρα, για να πάρουν ορθολογικές αποφάσεις οι μάνατζερ, οφείλουν αυτές να είναι συντονισμένες και ώριμες. Οι διαδοχικές ανακοινώσεις αποσταθεροποιούν τα άτομα που έχουν επιτελικό έργο να πράξουν.
Συμπερασματικά, όπως αναφέρει το Μουσείο του Μάνατζμεντ του Κύκλoυ Καινοτομίας του Πανεπιστημίου Paris-Dauphine, το “Μάνατζμεντ είναι ταυτόχρονα τεχνολογία και ανθρωπότητα, συνδυάζει ορθολογισμό και υπευθυνότητα”. Η υπευθυνότητα του μάνατζερ να εξασφαλίσει την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων, τον υποχρεώνει να προβλέψει τους παράγοντες του ρίσκου, να εξηγήσει τις καλές πρακτικές της τηλεργασίας και να ενδυναμώσει την επικοινωνία στους συνεργάτες του. Αλλά με ποιό τρόπο μπορεί να αναγνωρίσει τους επικίνδυνους-ακατάλληλους εργαζόμενους από απόσταση; Μερικές συμπεριφορές που πρέπει να ληφθούν υπόψη είναι:
· Λεκτική ανησυχία
· Ασυνήθης σιωπή
· Διάφορες χειρονομίες ρουτίνας χωρίς χρησιμότητα.
*Καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης, Ακαδημαϊκός στη Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών της Ισπανίας, Ακαδημαϊκός στη Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων και Distinguished Research Professor, Audencia Business School
