Ψυχροπολεμικό κλίμα μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας

της Μαριλένας Γεραντώνη

Εντείνεται η ένταση στις σχέσεις μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών μετά και την υποστολή της αμερικανικής σημαίας στο κτίριο που έδρευε μέχρι τώρα το προξενείο στην κινεζική πόλη Τσενγκτού, η οποία αποτελεί κόμβο για την εμπορική επέκταση της Κίνας σε όλη την κεντρική Ασία. Είχε προηγηθεί το κλείσιμο του κινεζικού προξενείου στο Χιούστον έπειτα από διαταγή της διοίκησης Τραμπ, υπό τον φόβο της οικονομικής κατασκοπείας.

Για τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι η πρώτη φορά που παύουν τη διπλωματική τους αντιπροσωπεία στο εξωτερικό, πλην όμως πρόκειται για ένα δραματικό βήμα εξαιρετικά δύσκολο να εκτονωθεί. Για όποιον παρακολουθεί από κοντά τα σινο-αμερικανικά, γνωρίζει καλά ότι οι σχέσεις των δυο χωρών βρίσκονται στην πιο σκοτεινή τους ώρα, έχοντας περάσει «από τη χρυσή εποχή, στην εποχή των παγετώνων» όπως σημειώνει πρόσφατο άρθρο γνώμης των Financial Times.

Πρόκειται για μια δραματική αλλαγή στις σχέσεις των δυο χωρών οι οποίες εδώ και δεκαετίες έμοιαζαν να είχαν ξεπεράσει βασικές διαφορές όχι μόνο για λόγους αρμονικής συνύπαρξης, ή σταθεροποίησης της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά χάριν της συνεργασίας σε κρίσιμα ζητήματα, μεταξύ των οποίων η κλιματική αλλαγή και η πρόληψη έναντι του κορωνοϊού.

Η εποχή αυτή έχει παρέλθει και η συγκυρία σε επίπεδο ηγεσιών έχει τη σημασία της. Την ώρα που η διεκδικητική και στιβαρή στο εξωτερικό Κίνα του Σι Τζινπίνγκ, συνεπάγεται μεγαλύτερο αυταρχισμό εντός συνόρων, οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό τη διοίκηση του Ντόναλτ Τραμπ, προτάσσουν ως κύρια πολιτική τους στρατηγική το μοντέλο της εθνικής αναδίπλωσης.

Η αλλοπρόσαλλη πολιτική του Τραμπ

Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Η πολιτική του προέδρου Τραμπ για την Κίνα είναι ασυνεπής με τον ίδιο μέχρι πριν λίγους μήνες να «ικετεύει» -όπως αναφέρει ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας Τζον Μπόλτον- τον Κινέζο πρόεδρο για βοήθεια στην επανεκλογή του, κάνοντας τα στραβά μάτια για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ουιγούρων και αποκαλώντας τον Σι Τζινπίνγκ «καλό φίλο» για μήνες στη διάρκεια της πανδημίας.

Πλέον καθώς στις Ηνωμένες Πολιτείες πλησιάζουν οι προεδρικές εκλογές εν μέσω κοινωνικού αναβρασμού για τα φαινόμενα ρατσισμού και την αστυνομική βία, αλλά και πλήρους αποτυχίας στη διαχείριση του κορωνοϊού με πάνω από 150.000 νεκρούς, ο Τραμπ κάνει στροφή 180 μοιρών. Κατηγορεί την Κίνα συχνά με ρατσιστικούς όρους για την διασπορά του Covid-19 κι επιχειρεί να αυξήσει την πίεση προς το Πεκίνο για να αποσπάσει την προσοχή των ψηφοφόρων του.

«Αυτή τη στιγμή η Αμερική είναι πολύ χαοτική και κατακερματισμένη. Χρειάζεται απεγνωσμένα ένα στρατηγικό εχθρό, όπως τους Σοβιετικούς ή τους Ιάπωνες κατά το παρελθόν για να συνασπίσει το εσωτερικό ακροατήριο. Η Κίνα είναι ο πιο βολικός εχθρός», αναφέρει στους Los Angeles Times, ο Γουανγκ Γιονγκ, καθηγητής διεθνών σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η διοίκηση Τραμπ έχει επιβάλει κυρώσεις σε Κινέζους αξιωματούχους για τις πολιτικές του κυβερνώντος Κομμουνιστικού Κόμματος στο Χονγκ Κονγκ, απαγόρευσε την πρόσβαση κινεζικών εταιρειών στην αμερικανική τεχνολογία και κάλεσε τον ελεύθερο κόσμο -διά στόματος του υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο- να θριαμβεύσει επί της «νέας τυρρανίας».

«Σταυροφορία εναντίον της Κίνας»

Το Πεκίνο από την πλευρά του ισχυρίζεται ότι δέχεται επίθεση. Η εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών επέκρινε τον Πομπέο για την «έναρξη μιας νέας σταυροφορίας εναντίον της Κίνας σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο» ενώ το editorial του επίσημου κινεζικού πρακτορείου ειδήσεων Xinhua σημειώνει ότι η Ουάσιγκτον προκαλεί προβλήματα στις σχέσεις με την Κίνα «σε σημείο υστερίας»:

«Το απρόβλεπτο κλείσιμο του κινεζικού προξενείου στο Χιούστον από τις Ηνωμένες Πολιτείες όχι μόνο προκάλεσε την αγανάκτηση του κινεζικού λαού, αλλά επέτρεψε στη διεθνή κοινότητα να δει το αληθινό πρόσωπο του αμερικανικού εκφοβισμού».

«Η ομιλία του Πομπέο είναι η νέα διακήρυξη του Ψυχρού Πολέμου των Ηνωμένων Πολιτειών», σχολιάζει στους New York Times ο Σι Γινχόνγκ, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Renmin στο Πεκίνο, που επισημαίνει την ανησυχία του ότι η ζημιά που θα προκληθεί από αυτό το ψυχροπολεμικό κλίμα θα είναι δύσκολο να αναστραφεί.

Ανώτεροι αξιωματούχοι της διοίκησης Τραμπ χαρακτήρισαν το κινεζικό προξενείο του Χιούστον ως «έναν από τους χειρότερους παραβάτες» σε ό, τι αφορά την οικονομική κατασκοπεία και τους χειρισμούς επιρροής. Από την πλευρά του το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών κατηγορεί τους Αμερικανούς διπλωμάτες στην Τσενγκντού για παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις της Κίνας η οποία βλάπτει τα συμφέροντα της εθνικής της ασφάλειας.

*πρώτη δημοσίευση: www.tovima.gr