του Frederic Simon
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε πρόσφατα μια ριζική αναθεώρηση των νόμων της Ε.Ε. για την ενέργεια και το κλίμα, με στόχο τη μείωση των εκπομπών άνθρακα κατά 55% πριν από το τέλος της δεκαετίας και την αποφασιστική εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων.
Στο επίκεντρο των μεταρρυθμίσεων βρίσκεται η αναθεώρηση των λειτουργιών της αγοράς άνθρακα της ένωσης, του συστήματος εμπορίας εκπομπών (EU ETS), το οποίο επιβάλει τιμή σε κάθε τόνο CO2 που θα εκπέμπεται από 10.000 περίπου εγκαταστάσεις στον τομέα της ενέργειας, τη μεταποιητική βιομηχανία, τα πλοία, καθώς και τις πτήσεις εντός Ε.Ε.
Στο πλαίσιο μιας γενικής υιοθέτησης πολιτικών για το κλίμα, η Επιτροπή πρότεινε επίσης την αύξηση του μεριδίου των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας σε ποσοστό 40% της τελικής κατανάλωσης της Ε.Ε. μέχρι το 2030, σε σύγκριση με το ποσοστό του 20% για το 2019.
Μια νέα προσέγγιση δίνεται επίσης και στις μεταφορές, με την Επιτροπή να σχεδιάζει μια de facto απαγόρευση των αυτοκινήτων και των φορτηγών που κινούνται αποκλειστικά από κινητήρες εσωτερικής καύσης μέχρι το 2035, καθώς και μέτρα για αύξηση των φόρων στα καύσιμα ναυτιλίας και αεροπορίας.
«Γνωρίζουμε ότι η τρέχουσα οικονομία ορυκτών καυσίμων έχει φτάσει στα όριά της», δήλωσε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, κατά την παρουσίαση του πακέτου.
«Γνωρίζουμε ότι πρέπει να προχωρήσουμε σε ένα νέο μοντέλο - ένα μοντέλο που θα βασίζεται στην καινοτομία, με βάση την καθαρή ενέργεια και προς μια κυκλική οικονομία», δήλωσε.
Μεταρρύθμιση της αγοράς άνθρακα
Το ETS σχεδιάστηκε για να επιτρέψει τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 40% έως το 2030. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοχεύει τώρα να προσαρμόσει το ανώτατο όριο στον νέο στόχο της Ε.Ε. για μείωση των εκπομπών κατά 55%, και να επεκτείνει το ETS ώστε να καλύπτει τον τομέα της ναυτιλίας, δημιουργώντας ένα χωριστό σύστημα για την αντιμετώπιση των εκπομπών από καύσιμα μεταφοράς και θέρμανσης.
Η Επιτροπή προτείνει οι εκπομπές CO2 που παράγουν οι κλάδοι τους οποίους καλύπτει το σημερινό ETS να μειωθούν κατά 61% έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005, έναντι του προηγούμενου στόχου μείωσης 43%.- σύμφωνα με τον εκτελεστικό διευθυντή της Ε.Ε.
Ο ετήσιος στόχος μείωσης για τομείς που καλύπτονται από το ETS θα είναι επίσης πιο αυστηρός- φθάνοντας το 4,2% σε ετήσια βάση, σε σύγκριση με το ισχύον 2,2%. Θα καθιερωθεί, επίσης, εφάπαξ μείωση στο συνολικό όριο επιτρεπόμενων εκπομπών- όπως δήλωσε η Επιτροπή.
Οι συνολικές συνέπειες της μεταρρύθμισης «θα είναι δραματικές», όπως δήλωσε ο Georg Zachmann- senior fellow στο οικονομικό think tank Bruegel στις Βρυξέλλες.
«Τα περισσότερα από τα αυτοκίνητα, τα αεροπλάνα και τα συστήματα θέρμανσης που χρησιμοποιούνται στην Ε.Ε. θα πρέπει να καταργηθούν, ενώ σημαντικές βιομηχανίες θα πρέπει να αλλάξουν τις παλιές παραγωγικές τους διαδικασίες και θα χρειαστεί να παραχθούν τεράστιες ποσότητες καθαρής ενέργειας».
Μια άλλη συνέπεια, σύμφωνα με τον Zachmann, είναι ότι «η καύση ορυκτών καυσίμων θα γίνει πολύ πιο ακριβή σε όλους τους τομείς»- συμπεριλαμβάνοντας τους τομείς της θέρμανσης και των μεταφορών, καθώς η βενζίνη και το ντίζελ θα υποστούν πίεση από την άνοδο των τιμών του άνθρακα και πιθανότατα αύξηση της φορολογίας.
Αυτό προκαλεί ανησυχία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου ο Pascal Canfin- ανώτερος νομοθέτης και σύμμαχος του Γάλλου Προέδρου Emmanuel Macron, προειδοποίησε για τον κίνδυνο πρόκλησης κοινωνικής αναταραχής παρόμοια με το κίνημα «Κίτρινο γιλέκο» στην Γαλλία το 2018.
Διασυνοριακός Φόρος Άνθρακα (CBAM)
Για να αποφευχθούν οι φθηνότερες και πιο ρυπογόνες εισαγωγές στην Ε.Ε., η Επιτροπή προτείνει επίσης την καθιέρωση δασμού άνθρακα που θα εφαρμόζεται σταδιακά σε έξι τομείς: ηλεκτρική ενέργεια, σίδηρος και χάλυβας, αλουμίνιο, λιπάσματα και τσιμέντο.
Η εισφορά, που ονομάζεται Συνοριακός Μηχανισμός Προσαρμογής Άνθρακα (Carbon Border Adjustment Mechanism ή CBAM), «θα ευθυγραμμίσει την τιμή του άνθρακα στις εισαγωγές με εκείνη που ισχύει στην Ε.Ε.», όπως δήλωσε ο Επίτροπος της Ε.Ε. αρμόδιος για θέματα Οικονομίας, κ. Paolo Gentiloni.
«Αυτό θα διασφαλίσει ότι οι φιλοδοξίες μας για το κλίμα δεν θα υπονομεύονται από ξένες εταιρίες που υπόκεινται σε πιο χαλαρές περιβαλλοντικές απαιτήσεις. Θα ενθαρρύνει επίσης την υιοθέτηση πιο οικολογικών προτύπων εκτός των συνόρων μας.», πρόσθεσε ο Gentiloni.
Η εισφορά θα εφαρμοστεί σταδιακά στους έξι σχετικούς βιομηχανικούς τομείς, οι οποίοι επωφελούνται ήδη από δωρεάν κατανομές στο πλαίσιο του ETS. Αυτά θα καταργηθούν πλήρως έως το 2036, αφήνοντας στις επιχειρήσεις των παραπάνω τομέων τον κατάλληλο χρόνο για να προσαρμοστούν.
«Φυσικά, αυτή η μετάβαση θα μπορούσε να είναι επώδυνη για τις βιομηχανίες έντασης ενέργειας, και γι’ αυτό η Επιτροπή εισάγει τώρα το CBAM», δήλωσε ο Haege Fjellheim, διευθυντής έρευνας άνθρακα στο Refinitiv, εταιρία ανάλυσης δεδομένων που επικεντρώνεται στις αγορές άνθρακα σε όλο τον κόσμο.
«Και ο τρόπος με τον οποίο η ευρωπαϊκή βιομηχανία θα παραμένει ανταγωνιστική κατά την πράσινη μετάβαση θα είναι από τις βασικές μάχες των επόμενων χρόνων», δήλωσε.
Ένα σύστημα καταγραφής θα εφαρμοστεί από το 2023 για τα προϊόντα αυτά με στόχο τη διευκόλυνση της ομαλής διάθεσης και του διαλόγου με τρίτες χώρες, ενώ οι εισαγωγείς θα αρχίσουν να πληρώνουν ειδικό φόρο από το 2026, ανέφερε η Επιτροπή.
Μέρος των εσόδων θα μπορούσαν να έχουν σημαντική συνεισφορά στον προϋπολογισμό της Ε.Ε., αλλά δεν έχει ληφθεί ακόμη οριστική απόφαση.
*πρώτη δημοσίευση: www.euractiv.com
Από: Athanase Papandropoulos
