του Gideon Rachman
Το σύμφωνο ασφάλειας Αυστραλίας-Ηνωμένου Βασιλείου-ΗΠΑ, AUKUS, έτυχε οργισμένης υποδοχής στην Κίνα και τη Γαλλία. Αλλά πιο σημαντικό από τον επιδεικτικό θυμό του Πεκίνου και του Παρισιού είναι οι χώρες που σιωπηρά επιδοκιμάζουν τη συμφωνία.
Τα πολλά κράτη του Ινδο-Ειρηνικού που ανησυχούν για την αυξανόμενη επιθετικότητα της Κίνας κοιτάζουν προς την Αμερική και όχι προς τη Γαλλία για να ισορροπήσει την κινεζική δύναμη. Η Ιαπωνία και η Ινδία, οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες στην περιοχή εκτός Κίνας, έχουν χαιρετίσει την AUKUS. Αργότερα αυτή την εβδομάδα, ο Λευκός Οίκος θα φιλοξενήσει σύνοδο των ηγετών της Quad -των ΗΠΑ, της Ινδίας, της Ιαπωνίας και της Αυστραλίας. Βδομάδα τη βδομάδα, οι ΗΠΑ ενισχύουν ορατά το δίκτυο των σχέσεων ασφαλείας τους στον Ινδο-Ειρηνικό.
Η θετική αντίδραση στην περιοχή θα έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία για την Ουάσινγκτον απ’ ό,τι ο θυμός του Παρισιού -όσο και αν αυτός δεν είναι καλοδεχούμενος. Ο περιορισμός της δύναμης και των φιλοδοξιών της Κίνας είναι τώρα η μέγιστη στρατηγική προτεραιότητα των ΗΠΑ, μια δέσμευση που εκτείνεται τόσο στην κυβέρνηση Biden όσο και στην κυβέρνηση Trump. Ένας τσακωμός με τη Γαλλία θεωρείται ένα τίμημα που αξίζει να πληρωθεί, προκειμένου να ενισχυθούν οι συμμαχίες στην Ασία. Μια σκλήρυνση της προηγουμένως αμφιταλαντευόμενης στάσης της Βρετανίας έναντι της Κίνας είναι επίσης καλοδεχούμενη στην Ουάσινγκτον και εξισορροπεί τη ζημιά με τη Γαλλία.
Ο Antoine Bondaz, αναλυτής θεμάτων ασφάλειας (κάποτε η κινεζική κυβέρνηση τον χαρακτήριζε «τρελαμένη ύαινα»), γράφει πως για την Κίνα, η συμφωνία μεταξύ της Ουάσινγκτον, της Καμπέρα και του Λονδίνου είναι «η υλοποίηση ενός μακραίωνου φόβου: της μετατροπής σε πολυμερείς των αμερικανικών συμμαχιών στην περιοχή. Σήμερα, είναι η Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αύριο, μπορεί να συμμετέχει και η Ιαπωνία».
Ο υπουργός Εξωτερικών της Ιαπωνίας Toshimitsu Motegi έσπευσε να χαιρετίσει την AUKUS. Οι Times of India σημείωσαν την αλληλεπικαλυπτόμενη συμμετοχή στην Quad και στην AUKUS και εκτίμησαν πως «στο μέλλον, οι δύο μπορεί να συγχωνευθούν». Ο Raja Mohan, Ινδός αναλυτής θεμάτων ασφαλείας, υποστηρίζει πως για το Δελχί η συμφωνία AUKUS είναι καλοδεχούμενη για μια σειρά λόγων -περιλαμβανομένου του σήματος που στέλνει αναφορικά με την προθυμία της Αμερικής να μεταφέρει βασικές στρατιωτικές τεχνολογίες όπως η πυρηνική προώθηση.
Η Ινδία και η Ιαπωνία δεν είναι οι μόνες περιφερειακές δυνάμεις που αντιδρούν θετικά στην AUKUS. Η Σιγκαπούρη, που πάντα ισορροπούσε προσεκτικά τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και την Κίνα, χαιρέτισε τη συμφωνία. Στον Καναδά, όπου γίνονται εκλογές, οι ηγέτες τόσο της συντηρητικής όσο και της αριστερής αντιπολίτευσης επέκριναν την κυβέρνηση Trudeau, διότι ακόμα δεν έχει εμπλακεί στη συμφωνία.
Η ενίσχυση των διακανονισμών συλλογικής ασφάλειας στην Ασία έχει τελικά στόχο να αποτρέψει την κινεζική δύναμη, όπως το ΝΑΤΟ αποτρέπει τη Ρωσία στην Ευρώπη. Η δομή της συμμαχίας του Ινδο-Ειρηνικού είναι απίθανο να αντικατοπτρίζει ακριβώς αυτή του ΝΑΤΟ. Αντί για μια ενιαία συμμαχία, βλέπουμε μια μίξη και ενίσχυση υφιστάμενων δεσμών που δημιουργούν ένα δίκτυο δυνάμεων προσηλωμένων στο να αποτρέψουν το ενδεχόμενο η περιοχή να περάσει στην κυριαρχία του Πεκίνου.
Η δυνητική συμμετοχή του δικτύου αυτού μπορεί να φανεί από τις χώρες που έχουν διεξάγει πρόσφατα ναυτικές ασκήσεις με τις ΗΠΑ και την Αυστραλία. Στις χώρες αυτές περιλαμβάνονται το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιαπωνία, ο Καναδάς, η Νότια Κορέα και η Ινδία. Αν και όταν οι σχέσεις με το Παρίσι διορθωθούν, μπορεί να επανενταχθούν και οι Γάλλοι.
Η σημασία αυτής της συνεργασίας πάει πέραν των ναυτικών ασκήσεων και των πωλήσεων υποβρυχίων. Οι τρεις χώρες που εμπλέκονται στην AUKUS θα συνεργαστούν σε θέματα στρατηγικών τεχνολογιών όπως το quantum computing και η τεχνητή νοημοσύνη. Η Ινδία και η Ιαπωνία έχουν επίσης πολλά να συνεισφέρουν στους τομείς αυτούς.
Η Κίνα αποκηρύσσει όλες αυτές τις κινήσεις ως προκλητικές. Αλλά οι ενέργειες του Πεκίνου στην περιοχή έχουν προκαλέσει τις προσπάθειες για εξισορρόπηση της δύναμής του. Για την Αυστραλία, η επιβολή εμπορικών κυρώσεων από την Κίνα, μετά το αίτημα της Καμπέρα για διεθνή έρευνα για την Covid-19, ήταν το «καμπανάκι». Το ίδιο και οι 14 απαιτήσεις της Κίνας για αλλαγές στην πολιτική της Αυστραλίας. Για την Ινδία, το σημείο καμπής ήταν οι στρατιωτικές συγκρούσεις στα Ιμαλάια το περασμένο καλοκαίρι. Η Ιαπωνία, που έχει εδαφική διαμάχη με την Κίνα στην Ανατολική Σινική Θάλασσα, επίσης ανησυχεί όλο και περισσότερο για τον στρατό του Πεκίνου.
Η απόφαση της Κίνας να χτίσει στρατιωτικές βάσεις στη Νότια Σινική Θάλασσα έχει θέσει σε συναγερμό περιφερειακές δυνάμεις όπως το Βιετνάμ και οι Φιλιππίνες. Τον Ιούλιο, το Βιετνάμ φιλοξένησε τον υπουργό Άμυνας των ΗΠΑ Lloyd Austin. Η Νότια Κορέα, ένας άλλος σύμμαχος των ΗΠΑ, δεν έχει ξεχάσει τις οικονομικές πιέσεις από το Πεκίνο μετά τη συμφωνία της Σεούλ να φιλοξενήσει μια αμερικανική αντιπυραυλική ασπίδα.
Όλα αυτά τα κράτη του Ινδο-Ειρηνικού γνωρίζουν πως η Κίνα έχει αναπτύξει την τελευταία γενιά ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο τον στρατό της. Και όλα ανησυχούν για τις απειλές του Πεκίνου να εισβάλει στην Ταϊβάν.
Γιατί έχει κάνει αυτά τα διπλωματικά λάθη η Κίνα; Ίσως διότι εμπιστεύθηκε υπερβολικά την οικονομική δύναμη. Το γεγονός πως η Κίνα είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας και της Αυστραλίας δίνει στους Κινέζους ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Αλλά οι πιέσεις από το Πεκίνο συχνά γύρισαν μπούμερανγκ.
Η αποτυχία της κινεζικής στρατηγικής μέχρι στιγμής δεν σημαίνει απαραίτητα πως θα πετύχει η δημιουργία συμμαχιών της Αμερικής στην Ασία. Δεν είναι εύκολο να ενώσεις μια περίπλοκη ομάδα συμμάχων, όπως δείχνει και η τωρινή αντίδραση του Παρισιού.
Η προσπάθεια να περιοριστεί η κινεζική δύναμη θα κλιμακώσει επίσης τις εντάσεις με το Πεκίνο. Αλλά η εναλλακτική θα ήταν να γίνει αποδεκτή χωρίς διαμαρτυρίες η προσπάθεια της Κίνας να κυριαρχήσει στην περιοχή Ινδο-Ειρηνικού.
Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έχουν αποφασίσει να βάλουν όριο.
