Αιολική ενέργεια: Οικονομία, περιβάλλον και ανακύκλωση

του Παναγιώτη Γ. Παπασταματίου*

Τα ορυκτά καύσιμα, εκτός από ρυπογόνα είναι ακριβά. Το τελευταίο διάστημα το κόστος τους έχει αυξηθεί σημαντικά. Στον αντίποδα, ένα σύγχρονο σύστημα με πάρα πολλή αιολική ενέργεια και γενικά ανανεώσιμες πηγές εξασφαλίζει φθηνή ενέργεια στον καταναλωτή. Χρειαζόμαστε λοιπόν περισσότερες ανεμογεννήτριες για οικονομικούς λόγους. Αλλά, όχι μόνο.

Οι ανεμογεννήτριες συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και των συνεπειών της: ακραία καιρικά φαινόμενα, πλημμύρες, παρατεταμένοι καύσωνες και ξηρασίες, δασικές πυρκαγιές, αλλά και νέου τύπου παγκόσμια προβλήματα στο μέλλον όπως οι κλιματικοί μετανάστες ή η έλλειψη τροφίμων. Στην ανάσχεση αυτών των απειλών, συμβάλουν οι ανεμογεννήτριες.

Όλα αυτά τα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη, οι ανεμογεννήτριες τα προσφέρουν με απολύτως βιώσιμο τρόπο. Ανακυκλώνονται σε μέγιστο βαθμό και παράγουν πολλές φορές πολλαπλάσια ενέργεια από όση χρησιμοποιείται για την κατασκευή και την απεγκατάστασή τους. Πιο αναλυτικά:

Οικονομία

Η αιολική ενέργεια είναι μαζί με τα νέα φωτοβολταϊκά πάρκα, η πιο φθηνή μορφή παραγωγής ηλεκτρισμού. Σύμφωνα με την πλέον πρόσφατη, 14n, έκδοση του διεθνούς οίκου Lazard το μέσο κόστος παραγωγής είναι 40 S/MWh και 37 $/MWh αντίστοιχα. Στον αντίποδα, οι ακριβότερες τεχνολογίες είναι οι σταθμοί άνθρακα με 112 S/MWh, τα πυρηνικά με 163 S/MWh και οι σταθμοί αιχμής φυσικού αερίου με 175 $/MWh. Ενδιαμέσως έχουμε τους σταθμούς φυσικού αερίου συνδυασμένου κύκλου με 59 S/MWh, τα φωτοβολταϊκά κοινοτήτων με 80 S/MWh και τη γεωθερμία με 80 $/MWh. Τα νούμερα αυτά δεν έχουν ενσωματώσει ακόμα τις πρόσφατες αυξήσεις του φυσικού αερίου και των τιμών CO2, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση του κόστους παραγωγής από ορυκτά καύσιμα.

Η αύξηση αυτή του κόστους των ορυκτών καυσίμων θα οδηγήσει σε επιβάρυνση των καταναλωτών. Δύο είναι οι πολιτικές που συνδυαστικά απαντούν μέσο μακροπρόθεσμα σε αυτό το πρόβλημα:

(1) Η μεγάλη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που όπως αναφέρθηκε είναι πάρα πολύ φθηνές, και η ταχεία απεξάρτηση από τα ακριβά και ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα.
(2) Η ουσιαστική απελευθέρωση της αγοράς ώστε να υπάρχει τίμιος και ισότιμος ανταγωνισμός μεταξύ μορφών ενέργειας και επιχειρήσεων, χωρίς στρεβλώσεις και κρυφές επιδοτήσεις.

Περιβάλλον

Εκτός από φθηνή, η αιολική ενέργεια είναι φιλική στο περιβάλλον. Οι ανεμογεννήτριες είναι βασικό μέρος της λύσης ενάντια στην κλιματική κρίση, διότι παράγουν καθαρή ενέργεια χωρίς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Μια σύγχρονη ανεμογεννήτρια 3MW εξοικονομεί ετησίως τόσο διοξείδιο του άνθρακα (CO2) όσο εκπέμπουν περισσότερα από 2.300 αυτοκίνητα. Συνολικά, αιολικά πάρκα στην Ελλάδα (4374MW, Ιούνιος 2021) εξοικονομούν τόσες εκπομπές CO2 όσες εκπέμπουν τα 2/3 των επιβατικών αυτοκινήτων που κυκλοφορούν δηλαδή σχεδόν 3,5 εκατ. αυτοκίνητα. Σε χρηματικούς όρους, εξοικονομούν κάθε έτος πάνω από 400.000. ευρώ (με τιμή άνθρακα 60 ευρώ τον τόνο).

Επιπλέον μία ανεμογεννήτρια 3MW, εξοικονομεί τόση ποσότητα CO2 όση δεσμεύεται από 320.000 δέντρα Πέραν αυτού, τα αιολικά πάρκα στην Ελλάδα υποχρεούνται και εκτελούν αναδασώσεις ή δασοτεχνικά έργα σε περιοχές που υποδεικνύουν οι δασικές αρχές. Συνολικά, οι αναδασώσεις ή τα ισοδύναμα δασοτεχνικά έργα αντιστοιχούν σε περίπου 26.000 στρέμματα. Τα έργα αυτά, είναι επιπλέον των αποκαστάσεων που γίνονται εντός των χώρων των αιολικών πάρκων.

Κυκλική οικονομία

Το 85-90% των υλικών μιας ανεμογεννήτριας ανακυκλώνεται με οικονομικό και αποτελεσματικό τρόπο. Το υπόλοιπο ποσοστό αποτελεί τα σύνθετα υλικά που υπάρχουν σε διάφορα μέρη της και κυρίως στα πτερύγια. Πρόκειται για υλικά σαν αυτά που χρησιμοποιούνται στα σκάφη και που μέχρι σήμερα μπορούν να τύχουν κατάλληλης διαχείρισης ή να διατεθούν για δευτερογενείς χρήσεις. Ήδη, για αυτά τα υλικά υπάρχουν διάφορες τεχνικές ανακύκλωσης ή διαχείρισης που είναι κοστοβόρες και απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή στην εκτίμηση των επιπτώσεων από τις εκπομπές των σχετικών διαδικασιών.

Ο αιολικός κλάδος έχει διεθνώς δεσμευθεί και κινείται για 100% ανακυκλώσιμες ανεμογεννήτριες με οικονομικό τρόπο. Οι μεγαλύτερες βιομηχανίες του κλάδου, όπως η Vestas και η Siemens Gamesa, σε συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα, έχουν ανακοινώσει την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών. Η τεχνολογία αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει λύση και σε άλλους κλάδους της βιομηχανίας όπου χρησιμοποιούνται αντίστοιχα υλικά, όπως στη ναυσιπλοϊα, την αεροπλοΐα κ.ά.

Περαιτέρω, οι ανεμογεννήτριες έχουν απολύτως θετικό περιβαλλοντικό και ενεργειακό ισοζύγιο. Μια ανεμογεννήτρια προκαλεί εκπομπές 10-11 γραμμάρια ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα (gr CO2eq) για κάθε κιλοβατώρα ηλεκτρισμού που παράγει σε αντίθεση με τα 1000 gr CO2eq/kWh που εκπέμπει ένας ανθρακικός σταθμός. Η ανεμογεννήτρια αποσοβεί τις εκπομπές αυτές μέσα στους πρώτους 5-12 μήνες λειτουργίας της, ανάλογα με τον τύπο και την ισχύ της.

Η πρωτοβουλία ask4wind

Στην ΕΛΕΤΑΕΝ προσπαθούμε να ενημερώσουμε και να επικοινωνήσουμε τις αλήθειες για την αιολική ενέργεια με απλότητα και επιστημονική τεκμηρίωση. Έχουμε αναλάβει την πρωτοβουλία www.ask4wind.gr που απαντά σε 22 μύθους που διασπείρονται ενάντια στην αιολικά ενέργεια. Μερικοί από αυτούς αφορούν το κόστος παραγωγής, την κλιματική αλλαγή, την ανακύκλωση και την κυκλική οικονομία. Μπορείτε να επισκοπήσετε και να μελετήσετε όλες τις πηγές που έχουν αναρτηθεί εκεί.

*γενικός διευθυντής Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας ΕΛΕΤΑΕΝ
**πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα, «ΤΑ ΝΕΑ»