των Αντόνιο Αντρεόνι και Ράινερ Κουίτζοου*
Eνώ η κρίση της COVID-19 έφερε πολλά δεινά και πολλά κοινωνικοοικονομικά βάρη, έδειξε επίσης πώς η στοχευμένη συνεργασία μεταξύ κράτους και επιχειρήσεων μπορεί να επιταχύνει την καινοτομία. Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης απαιτεί παρόμοια δημιουργική συνεργασία. Και στις δύο περιπτώσεις, η επιτάχυνση της καινοτομίας και ο πειραματισμός με τοπικές λύσεις είναι απαραίτητα αλλά όχι επαρκή. Οι βασικές τεχνολογίες – είτε εμβόλια είτε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – πρέπει να διαδοθούν παγκοσμίως.
Ο συνδυασμός χρηματοδότησης Ερευνας και Ανάπτυξης και δημόσιων προμηθειών ήταν κεντρικός στην επιτυχία των φορέων καινοτομίας των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των εμβολίων για την COVID-19, και αυτό το μοντέλο θα πρέπει επίσης να ενσωματωθεί τα επόμενα χρόνια στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και στα σχετικά προγράμματα βιώσιμης ανάκαμψης.
Ωστόσο, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να αναπτύξουν νέες προσεγγίσεις για την επίτευξη κατάλληλης κατανομής κόστους και οφελών μεταξύ ιδιωτικών και δημόσιων φορέων. Δεδομένων των μεγάλων επενδύσεων της γερμανικής κυβέρνησης στην ανάπτυξη του εμβολίου BioNTech/Pfizer, θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί γιατί δεν ήταν δυνατό να επηρεαστεί η μετέπειτα διανομή του, η χρήση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ή ακόμη και η εξασφάλιση μεριδίου από τα προκύπτοντα κέρδη.
Οπως και με τα εμβόλια κατά της COVID-19, η διάδοση νέων τεχνολογιών για το κλίμα και καινοτομίες που βασίζονται σε τόπους δεν είναι ακόμα επαρκείς και παραμένουν συγκεντρωμένες σε λίγες χώρες. Ο πλούσιος κόσμος ζητά από τις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος να διαδραματίσουν ρόλο στον μετριασμό και την προσαρμογή, αλλά οι μεταφορές τεχνολογίας και οικονομικών πόρων – συμπεριλαμβανομένων της ελάφρυνσης του χρέους και της αναδιάρθρωσης – προς το παρόν υπολείπονται πολύ από αυτό που χρειάζεται.
Ταυτόχρονα, η πανδημία έχει επιταχύνει την αύξηση των επιπέδων χρέους στις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες οικονομίες που ξεκίνησε με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Το ιδιωτικό χρέος σε αυτές τις χώρες υπερβαίνει πλέον το 140% του ΑΕΠ τους, κατά μέσο όρο, το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 50 ετών και υπερδιπλάσιο από το ποσοστό πριν από το 2008.
Η αντιμετώπιση των σημερινών αυξανόμενων κλιματικών προκλήσεων – όπως η ανάπτυξη ασφαλών και αποτελεσματικών εμβολίων COVID-19 – απαιτεί καινοτόμες μορφές συνεργασίας μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, καθώς και μεταξύ χωρών, σχεδιασμένων να διοχετεύουν πόρους προς ένα νέο βιώσιμο τεχνολογικό και οικονομικό παράδειγμα. Η διαμόρφωση αγορών και βιομηχανιών μέσω του σωστού μείγματος πολιτικών στοχευμένης κρατικής χρηματοδότησης και προμηθειών υπόσχεται να ανοίξει νέα παράθυρα ευκαιριών και να επιταχύνει την πράσινη μετάβαση.
*καθηγητής οικονομικών& επικεφαλής έρευνας στο UCL Institute for Innovation& Public Purpose, επισκέπτης καθηγητής στο South African Research Chairs Initiative του University of Johannesburg και επικεφαλής ομάδας έρευνας στο Institute for Advanced Sustainability Studies
**πρώτη δημοσίευση: www.ot.gr
