του Γιάννη Μαρίνου
Για να αντιληφθούμε καλύτερα τη βαρύτητα της Τουρκίας ως περιφερειακής δύναμης, η οποία αντιμετωπίζεται με δέος τόσο από τους συμμάχους της εντός του ΝΑΤΟ όσο και ως συνορεύουσα με τη Ρωσία και γενικότερα την ασιατική ήπειρο, είναι προδήλως αναγκαίο να τη συνυπολογίζουμε και ως μείζονα παράγοντα και στην αφρικανική ήπειρο. Η σχετική αναφορά με την οποία είμαστε εξοικειωμένοι, είναι με τη Λιβύη, όπου η Τουρκία όχι μόνο έχει στείλει εκστρατευτικό σώμα, αλλά συνεργάζεται ακόμα και σε επίπεδο επιρροής στα της διακυβέρνησης της χώρας, εξ ου και οι εκάστοτε πρωθυπουργοί της σπεύδουν στην Άγκυρα για να υποβάλουν τα σέβη τους και να πάρουν κατευθύνσεις. Είναι όμως εντελώς άγνωστος ο ρόλος της Τουρκίας στην υπόλοιπη Αφρική, η διείσδυση στην οποία τείνει να ανταγωνιστεί την από χρόνια εκεί εδραιωμένη οικονομική παρουσία και επιρροή της Κίνας.
Το ισχυρό ατού της Τουρκίας, το οποίο αξιοποιεί εκεί μεθοδικά, είναι το Ισλάμ. Ξεκίνησε από τη βαθιά ισλαμική Σομαλία, όπου βαθμιαία έχει κυριαρχήσει. Σύμφωνα με σχετικό άρθρο στην «Οικονομική Επιθεώρηση» του Ιουνίου, στο Μογκαντίσου, πρωτεύουσα της Σομαλίας, το μεγαλύτερο εκεί νοσοκομείο φέρει το όνομα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προς τιμήν του τούρκου προέδρου. Τουρκική εταιρεία έχει αναλάβει τη διαχείριση του λιμανιού και του διεθνούς αερολιμένα της πρωτεύουσας. Η Turkish Airlines έχει καθημερινές πτήσεις με την Κωνσταντινούπολη. Τουρκικές επιχειρήσεις έχουν επισκευάσει τους κυριότερους δρόμους του Μογκαντίσου καθώς και το κτίριο του κοινοβουλίου με χρηματοδότηση από την Αναπτυξιακή Εταιρεία της Τουρκίας. Επιπλέον, τούρκοι αξιωματικοί εκπαιδεύουν τους σομαλούς στρατιώτες.
Η Σομαλία είναι ένα εντυπωσιακό παράδειγμα της συνεχώς επεκτεινόμενης παρουσίας της Τουρκίας στην Αφρική σε αναζήτηση αγορών, φυσικών πόρων και διπλωματικής επιρροής. Η εκκίνηση έγινε το 2011 στη Σομαλία από τον πρόεδρο Ερντογάν, για να επεκταθεί σε όλη την αφρικανική ήπειρο. Ηδη η Τουρκία έχει διπλωματική παρουσία σε 43 αφρικανικές χώρες και οι τουρκικές αερογραμμές πραγματοποιούν τακτικές πτήσεις σε 40 χώρες.
Οι εμπορικές συναλλαγές της Τουρκίας με αφρικανικές χώρες έφθασαν το 2021 τα 29 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες επεκτείνονται με ραγδαίους ρυθμούς υπονομεύοντας την κυριαρχία των κινεζικών. Υπολογίζεται ότι τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες έχουν ολοκληρώσει έργα αξίας 79 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Αφρική, από αεροδρόμια μέχρι αθλητικά στάδια και τζαμιά. Μέσω της θρησκείας η διείσδυση της Τουρκίας στις μουσουλμανικές χώρες της Αφρικής γίνεται ευκολότερη. Σημειωτέον ότι τουρκικές σημαίες καλύπτουν τα δέματα τροφίμων που μοιράζονται στα αφρικανικά σχολεία.
Ας προστεθεί ότι με πολλές αφρικανικές χώρες (πιο πρόσφατα με τη Νιγηρία, τη Σενεγάλη και το Τόγκο) η Τουρκία έχει συνάψει στρατιωτικές συμφωνίες. Είναι γνωστή άλλωστε η έντονη στρατιωτική παρουσία της στη Λιβύη.
Περιζήτητο τουρκικό προϊόν τα περίφημα drones bayraktar, τα οποία συναντά κανείς στην Αιθιοπία, στη Λιβύη, στο Μαρόκο και στην Τυνησία.
Με δεδομένα τα ανωτέρω εξηγείται καλύτερα η σημασία την οποία αποδίδουν στην Τουρκία ακόμα και οι υπερδυνάμεις Δύσεως και Ανατολής και για το πόσο δυσκολότερη είναι η θέση της μικρής Ελλάδας απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις και αξιώσεις.
*πρώτη δημοσίευση: www.ot.gr
