των Γιώργου Ζαΐρη και Τζουλιάννας Λεβέντη*
Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, Βιώσιμη Ανάπτυξη, Κλιματική ουδετερότητα, “ESG”, “Sustainability”. Έννοιες που γράφονται και ακούγονται όλο και πιο συχνά στον ευρύτερο χρηματοοικονομικό και επενδυτικό κλάδο και που στελέχη πολυεθνικών και πολιτικοί παράγοντες ενέταξαν στο λεξιλόγιο τους είτε συμφωνούν είτε όχι.
Αξίζει να αναλογιστούμε πόσες αλλαγές έχουν μεσολαβήσει από το “μακρινό” 2015 στο θέμα του πράσινου μετασχηματισμού όπου ο ΟΗΕ δημοσιοποίησε την Ατζέντα για την Βιώσιμη Ανάπτυξη 2030 θέτοντας 17 βασικούς στόχους ως μέσον επίτευξης της αειφορίας. Οι στόχοι αυτοί αφορούν πληθώρα θεμάτων όπως την μείωση της φτώχιας, την δημόσια υγεία και ευημερία, την υπεύθυνη κατανάλωση και την προσβάσιμη πράσινη ενέργεια. Όσο ουτοπικοί και μη ρεαλιστικοί και ας έχουν χαρακτηριστεί από κάποιους ηγέτες αυτοί οι στόχοι, η βασική αρχή για την επίλυση κάθε προβλήματος είναι η αναγνώριση του , και το πρώτο και θεμελίωδες βήμα ,έχει γίνει !
Αξίζει να επισημάνουμε ότι ιδιαίτερα τη τελευταία δεκαετία, έχει χτιστεί μια πλούσια βιβλιογραφία όπου σε συνδυασμό με σχετικές έρευνες , επιβεβαιώνει πως η θετική διαχείριση των ESG (Environmental, Social, Governance) παραγόντων ενισχύουν τις οικονομικές επιδόσεις συμπεριλαμβανομένης της αξίας των μετοχών των εταιριών και τις γενικότερες οικονομικές τους αποδώσεις, με μόλις μία στις δέκα έρευνες να δείχνει αρνητική συσχέτιση.
Με την αύξηση λοιπόν του ενδιαφέροντος για την βιώσιμη ανάπτυξη και την ανάγκη προσαρμογών που στοχεύουν τον σεβασμό του περιβάλλοντος, της κοινωνίας και την αειφορία σε κρατικό αλλά και εταιρικό επίπεδο είναι η μεγάλη ευκαιρία να αποδειχθεί ότι -ακόμη και για τις χώρες που υπέφεραν εν μέσω κρίσης και είχαν άλλες δημοσιονομικές προτεραιότητες – η πράσινη ανάπτυξη είναι η απάντηση στη περιβαλλοντικλη κρίση. Ωστόσο ουδέν κακόν αμιγές καλού , καθώς μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα θα λάβει συνολικούς πόρους από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. ύψους €72 δισ. κατά την επόμενη δεκαετία, εκ των οποίων τα €32 δισ. από το Ταμείο Ανάκαμψης. Η αξιοποίηση των πόρων αυτών αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία για την χώρα ώστε να χτιστεί η γέφυρα της μετάβασης από την ύφεση της πανδημίας προς την ανάπτυξη. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τα €32 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης, περίπου τα €12 δισ. θα διατεθούν για την πράσινη ανάπτυξη.
Ένα ζήτημα που τίθεται στο σημείο αυτό και θα μας απασχολήσει όλο και περισσότερο μελλοντικά είναι του λεγόμενου Greenwashing και των απαιτούμενων δικλείδων ασφαλείας. Το Greenwashing είναι η μεταμφίεση και η «πρασινοποίηση» πρακτικών με σκοπό την παρουσίασή τους ως περιβαλλοντικά φιλικών ή βιώσιμων θέλοντας να προσελκύσουν κεφάλαια. Αυτές λοιπόν οι πηγές παραπληροφόρησης είτε ηθελημένες είτε όχι, έχουν ως αποτέλεσμα την αμφισβήτηση τόσο της προσπάθειας φερέγγυων εταιριών και πρακτικών όσο και την μείωση της εμπιστοσύνης στον τομέα των επενδύσεων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση με κανονισμούς όπως το TCFD και το SFDR προσπαθεί να καταπολεμήσει αυτή τη πρακτική και να διασφαλίσει την αντικειμενικότητα και την ποιότητα των Περιβαλλοντικών, Κοινωνικών και Διακυβερνητικών πρακτικών των Εταιριών και Επενδυτικών Οργανισμών της Ένωσης.
Παρόλα αυτά και έχοντας πάντα την τάση ως κοινωνία να κρίνουμε γρήγορα και να βιαζόμαστε να υποβαθμίσουμε τη χώρα μας, η πρόοδος της Ελλάδας ως προς την βιωσιμότητα έχει αποτυπωθεί με διαφόρους τρόπους εκ των οποίων ένας είναι η δημιουργία του “ESG Athex Index” που περιλαμβάνει Ελληνικές Εταιρίες με δυνατές επιδόσεις σε θέματα περιβαλλοντικής, κοινωνικής ευθύνης και Εταιρικής διακυβέρνησης. Βασικός στόχος είναι η βελτίωση των Εταιριών, η αναγνώριση αυτών που είναι πρωτοπόρες και η συμπερίληψη όλο και περισσότερων στο δείκτη αυτό. Είναι κρίσιμο, λοιπόν,αυτά τα πρώτα βήματα να αποτελέσουν το κανόνα και όχι την εξαίρεση και να συνεχιστούν με δραστικό ρυθμό ώστε να προλάβουν οι Ελληνικές Εταιρίες τις απαιτήσεις των διεθνών κεφαλαιαγορών που αυξάνουν όλο και περισσότερο τις κριτιριακές προϋπόθεσες τόσο για τις παρούσες όσο και τις μελλοντικές επενδύσεις.
*σύμβουλος σε θέματα αποτίμησης χαρτοφυλακίων & δανείων των Ευρωπαικων Θεσμών στη Grant Thornton Λουξεμβούργου & υποψήφιος διδάκτωρ Οικονομικών στο Πανεπίστημιο Πελοποννήσο και επενδυτική αναλύτρια για μετοχές μικρομεσαίας κεφαλαιοποίησης & θέματα ESG στην abrdn με έδρα το Εδιμβoύργο
