του Θεόδωρου Μπενάκη
Ενώ ο Τζόρνταν Μπέλφορτ και ο Μπέρνι Μάντοφ φαίνονται ελκυστικοί χαρακτήρες του Χόλιγουντ, πολύ συχνά εμφανίζονται ντροπιασμένοι στα πραγματικά δικαστήρια. Οι υποθέσεις απάτης και υπεξαίρεσης υψηλού προφίλ δεν είναι απλώς μια ιστορία κινηματογράφου, αλλά ένα πραγματικό φαινόμενο που δεν περιορίζεται από το χρόνο ή τα σύνορα. Τα τελευταία χρόνια πολλοί τραπεζίτες και επιχειρηματίες από όλο τον κόσμο έχουν πέσει από τη φήμη στη ντροπή. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η δίκη συνεχίζεται, και ας υπάρχουν απατεώνες που τρέπονται σε φυγή, ενώ σε άλλες, ακόμη και μια απόφαση ενοχής δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι οι απατεώνες θα πληρώσουν εγκαίρως αυτά που οφείλουν. Το κοινό χαρακτηριστικό όλων των υποθέσεων είναι η υποτιθέμενη ή αποδεδειγμένη απάτη και ο κατάλογος των θυμάτων που αποτελείται από επενδυτές της ελίτ έως και απλούς πολίτες.
Αυτά είναι τα πιο σκανδαλοθηρικά ονόματα που έγιναν πρωτοσέλιδα τα τελευταία χρόνια.
1. Γερμανία - Μάρκους Μπράουν, Όλιβερ Μπέλενχαους και Στέφαν φον Έρφα - Οικονομική ζημιά ύψους 32 δισ. Ευρώ
Το σκάνδαλο της Wirecard, το «tech sector darling» της Γερμανίας, θεωρείται η μεγαλύτερη υπόθεση απάτης και υπεξαίρεσης στην πρόσφατη ιστορία της χώρας. Η Wirecard ήταν μία από τις μεγαλύτερες γερμανικές εταιρείες fintech, αλλά κατέρρευσε το 2020 αφού ανακαλύφθηκε ότι η εταιρεία είχε εμπλακεί σε λογιστική απάτη και επαναλαμβανόμενες ανατροπές. Το 2019, τα μέσα ενημέρωσης άρχισαν να αναφέρουν παρατυπίες στις οικονομικές καταστάσεις της Wirecard. Η διοίκηση της Wirecard αρχικά αρνήθηκε οποιαδήποτε αδικοπραξία, αλλά η εταιρεία αναγκάστηκε τελικά να παραδεχτεί την απάτη και να υποβάλει αίτηση πτώχευσης. Σχεδόν 2 δισ. λείπανε από τους ισολογισμούς. Η οικονομική ζημιά εκτιμάται σε 30 δισ. ευρώ.
Ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της Wirecard, Μάρκους Μπράουν, κατηγορείται για απάτη, χειραγώγηση της αγοράς και ψευδή λογιστική, ενώ τα πρώην στελέχη Όλιβερ Μπέλενχαους και Στέφαν φον Έρφα δικάζονται επί του παρόντος. Ο Γιαν Μαρσάλεκ , πρώην οικονομικός διευθυντής της Wirecard, είναι σε φυγή από το 2020 και αυτή τη στιγμή βρίσκεται στη λίστα με τους πιο καταζητούμενους φυγάδες της Ευρώπης. Το σκάνδαλο έχει ευρείες επιπτώσεις, αποκαλύπτοντας τον εφησυχασμό των αρχών. Η δίκη βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να συνεχιστεί και το 2024.
2. Ρωσία - Ιλια Γιούροφ, Σεργκέι Μπελιάεφ και Νικολάι Φέτισοv - 900 εκατομμύρια δολάρια οφείλουν στην τράπεζα
Με αμφιλεγόμενες προσωπικότητες σαν τους αδελφούς Ανάνιεφ και τον Μπόρις Μιντς, η Ρωσία σίγουρα δεν έχει έλλειψη φυγόδικων τραπεζιτών. Για ένα μεγάλο διάστημα, τα πρώην στελέχη της National Bank Trust (NBT), Ιλια Γιούροφ, Σεργκέι Μπελιάεφ και Νικολάι Φέτισοv , έδιναν δάνεια τεραστίων χρηματικών ποσών, χρηματοδοτούμενα από καταθέσεις πελατών της τράπεζας, σε υπεράκτιες εταιρείες που τους ανήκαν κρυφά. Με αυτόν τον τρόπο κατάφεραν να κρύψουν την χρηματοπιστωτική θέση της NBT από τη Κεντρική τράπεζα της Ρωσίας, το οποίο οδήγησε στην κατάρρευσή της. Χιλιάδες Ρώσοι φορολογούμενοι έπεσαν θύματα του σκανδάλου και έχασαν τα χρήματα τους λόγω της κλοπής της τριάδας Γιούροφ, Μπελιάεφ και Φέτισοv.
Η NBT μηνύει τους Γιούροφ, Μπελιάεφ και Φετίσοv από το 2016. Το 2020, το Ανώτατο Δικαστήριο Λονδίνου αποφάσισε ότι η τριάδα θα πρέπει να επιστρέψει τα 900 εκατομμύρια δολάρια που οφείλει στην τράπεζα, αλλά ο Γιούροφ, ο οποίος τώρα ζει στο Λονδίνο, και οι συνεργάτες του, άρχισαν να χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σε μια προσπάθεια να επηρεάσουν την κοινή γνώμη και να ανατρέψουν την απόφαση του δικαστηρίου. Το Ανώτατο Δικαστήριο έχει επίσης παγώσει περιουσιακά στοιχεία των Γιούροφ, Μπελιάεφ και Φετίσοv και των συζύγων τους, συμπεριλαμβανομένων ακινήτων στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Κύπρο, την Ελβετία και τη Ρωσία. Ενώ οι δικαστικές ακροάσεις τελείωσαν, η υπόθεση έχει εισέλθει στη πιο ενδιαφέρουσα φάση της, αφού η NBT κάνει προσπάθεια να ανακτήσει τα κλεμμένα περιουσιακά στοιχεία, μια διαδικασία που οι κατηγορούμενοι προσπαθούν να αποφύγουν. Η υπόθεση αποτελεί δοκιμασία για το βρετανικό δίκαιο έναντι πολιτικών πιέσεων.
3. Ηνωμένο Βασίλειο - Λίντεν Σκούρφιλντ, Ντέιβιντ Μιλς, Μάικλ Μπάνκροφτ – περίπου 1 δισεκατομμύριο λίρες σε ζημίες
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ο Λίντεν Σκούρφιλντ ήταν επικεφαλής των Τμημάτων Απομειωμένων Περιουσιακών Στοιχείων της Τράπεζας της Σκωτίας (HBOS). Ως προϋπόθεση για υποστήριξη από τη τράπεζα, ο Σκούρφιλντ ανάγκαζε ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων, οι οποίοι ήταν πελάτες της τράπεζας, να διορίσουν την Quayside Corporate Services ως το σύμβουλο επιλογής τους, μια εταιρεία που διοικούνταν από τους Ντέιβιντ Μιλς και Μάικλ Μπάνκροφτ. Μέσω αυτού του σχεδίου, η διεφθαρμένη ομάδα έκλεβε χρήματα πελατών για να χρηματοδοτήσει πολυτελή αγαθά, κρουαζιέρες και σεξουαλικά όργια.
Το μεγαλύτερο μέρος της δόλιας δραστηριότητας πραγματοποιήθηκε μεταξύ 2002 και 2007, αλλά η αστυνομική έρευνα ξεκίνησε το 2010 . Επιτέλους το 2017 ο Σκούρφιλντ καταδικάστηκε σε φυλάκιση 11 ετών και τριών μηνών, ο Μιλς για 15 χρόνια και ο Μπάνκροφτ για 10. Η τράπεζα έχασε 245 εκατομμύρια λίρες εξαιτίας του σκανδάλου με απώλειες που υπολογίζονται σε 1 δις. λίρες. Το κόστος και τη ζημιά του σκανδάλου το σήκωσαν στους ώμους τους οι απλοί φορολογούμενοι αφού έπρεπε να διασωθεί η τράπεζα. Αλλά πιο πρόσφατα, αποφασίστηκε ότι στα θύματα θα προσφερθεί πακέτο αποζημίωσης ύψους 3 εκατομμυρίων λιρών.
4. Ελβετία - Πιερίν Βιντσέντζ και Μπιτ Στόκερ- Θα πληρωθούν 1. 7 εκατ. Δολάρια
Το 2022, ο Πιερίν Βιντσέντζ που ήταν κάποτε γνωστός ως «τραπεζίτης της χρονιάς», καταδικάστηκε σε φυλάκιση αφού κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση, απάτη και πλαστογραφία μαζί με τον επιχειρηματικό του συνεργάτη Μπιτ Στόκερ . Υπό την εποπτεία του Βιντσέντζ , η Raiffeisen (που δεν σχετίζεται με την αυστριακή Raiffeisen Bank International) κατάφερε να γίνει μία από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ελβετίας, καθώς και το μεγαλύτερο σκάνδαλό της χώρας. Η κατηγορία εναντίον των Βιντσέντζ και Στόκερ ήταν ότι αγόρασαν και έκρυψαν μερίδια ελέγχου σε εταιρείες που στη συνέχεια αγοράστηκαν από τη Raiffeisen, όπου ο Βιντσέντζ ήταν Διευθύνων Σύμβουλος. Αν αυτό δεν ήταν αρκετό, η φήμη του Βιντσέντζ βυθίστηκε σε ηθική καταστροφή, όταν στον λογαριασμό των εξόδων της εταιρείας βρέθηκαν επισκέψεις σε στριπτιτζάδικα.
Τον Ιανουάριο του 2023, το Περιφερειακό Δικαστήριο της Ζυρίχης δημοσίευσε εκτενή αναφορά που εξηγεί τους λόγους για τους οποίους οι Βιντσέντζ και Στόκερ θα πρέπει να φυλακιστούν σύμφωνα με το δικαστήριο. Η υπόθεση βρίσκεται σε εξέλιξη και οι δικηγόροι του Βιντσέντζ πρόκειται να ασκήσουν έφεση στα τέλη Ιανουαρίου. Ο Βιντσέντζ έχει διαταχθεί να πληρώσει περίπου 1,6 εκατομμύρια φράγκα (1,7 εκατομμύρια δολάρια) ως αποζημίωση.
5. Κίνα- Λου Γι - «Παγωμένες» καταθέσεις αξίας 1,5 δις. Δολαρίων
Οι πελάτες τεσσάρων αγροτικών τραπεζών στη Χενάν της Κίνας βρήκαν τις καταθέσεις τους, οι οποίες άξιζαν εκατομμύρια δολάρια, «παγωμένες» αφού ο απατεώνας Λου Γι ανέλαβε τον έλεγχο των τραπεζών και εξαπάτησε τους καταθέτες με ψεύτικες υποσχέσεις για ετήσιες αποδόσεις ύψους 18%. Η χρηματοπιστωτική ρυθμιστική αρχή της Χενάν δήλωσε ότι οι καταθέτες θα πάρουν τα χρήματα τους πίσω, αφού πάνω από 1.000 θύματα διαμαρτυρήθηκαν μπροστά από υποκατάστημα της κεντρικής τράπεζας της Κίνας.
Ο Λου Γι θεωρείται πως είναι ο «ιθύνων νους» πίσω από αυτό το διάσημο και πρόσφατο τραπεζικό σκάνδαλο της Κίνας που ξέσπασε το 2022. Σε αντίθεση με πολλές περιπτώσεις τραπεζικής απάτης στις οποίες εμπλέκονται τοπικές ή πολυεθνικές τράπεζες, το συγκεκριμένο σκάνδαλο επηρέασε την επαρχεία και τις προαστιακές περιοχές, και είχε οδυνηρές επιπτώσεις. Το σκάνδαλο ήταν τόσο μεγάλο που οδήγησε σε μαζικές διαμαρτυρίες από καταθέτες που έχασαν τα χρήματά τους και στη σύλληψη 234 απατεώνων που είναι ύποπτοι για εμπλοκή στην απάτη. Οι «παγωμένες» καταθέσεις είναι αξίας περίπου 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
6. Ηνωμένες Πολιτείες - Σαμ Μπάνκμαν-Φριντ, Καρολάιν Έλισον και Γκάρι Γουάνγκ - 8 δις. δολάρια σε κλεμμένα κεφάλαια πελατών
Η Αμερική έχει την φήμη ότι φιλοξενεί τους οι πιο ιδιοφυείς επιχειρηματίες του κόσμου, αλλά Σαμ Μπάνκμαν-Φριντ, γνωστός ως SBF και προηγουμένως ως «crypto genius» κατηγορήθηκε για απάτη, ξέπλυμα χρήματος και παραβιάσεις χρηματοδότησης εκστρατείας όταν η εταιρεία κρυπτογράφησης FTX υπέβαλε αίτηση πτώχευσης. Ο 30χρονος ιδρυτής κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων κλεμμένων κεφαλαίων πελατών κάτι το οποίο θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες υποθέσεις απάτης στην πρόσφατη αμερικανική ιστορία.
Οι συνεργάτες του Μπάνκμαν-Φριντ, Καρολάιν Έλισον και Γκάρι Γουάνγκ δήλωσαν ένοχοι για απάτη στην προσπάθεια τους να συνεργαστούν με τις αρχές και να μειώσουν την ποινή τους. Ο Μπάνκμαν-Φριντ, ο οποίος έχει δηλώσει αθώος, αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση, αλλά εάν κριθεί ένοχος, μπορεί αντιμετωπίσει έως και 115 χρόνια φυλάκισης, αν δεν ληφθούν υπόψη ελαφρυντικοί παράγοντες. Η δίκη έχει οριστεί για τον Οκτώβριο του 2023.
