Ελλάς και Ευρώπη: Μια ασύμμετρη πορεία

του Πάνου Ευαγγελόπουλου*

Με βάση την επέτειο της συνθήκης προσχώρησης της Ελλάδος στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, οφείλουμε να προχωρήσουμε σε μια σύγκριση, τι έχουμε καταφέρει σε σχέση με τις Ευρωπαϊκές χώρες, παλαιές και νέες, που την συναποτελούν. Τα δεδομένα είναι τραγικά αποκαλυπτικά, πόσο έχουν προχωρήσει οι χώρες της Ευρώπης, τόσο οι παλαιές, προ της εντάξεως της Ελλάδος το 1981, όσο και οι νέες, αυτές που εντάχθηκαν μετά την Ελλάδα, δηλαδή μετά το 1981. Για αρχή και μόνον, σας δίνω αυτό το πολύ ουσιώδες δεδομένο που δείχνει κατάφωρα την αποτυχία μας. Το Κατά Κεφαλήν Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν. Μας έχουν περάσει σχεδόν όλες οι Χώρες της Ευρώπης... Παλιές και Νέες…

Έναντι των παλαιών χωρών είμαστε τόσο μακριά που δεν βλέπουμε πια ούτε την σκόνη τους... Έναντι των νέων χωρών, ακούστε και δείτε, μας έχουν ξεπεράσει σχεδόν όλες, και μιλάμε για τις πρώην κομμουνιστικές χώρες που βγήκαν από τον Παράδεισο του Υπαρκτού Σοσιαλισμού, τελείως κατεστραμμένες και διαλυμένες, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά.

Ποιο όμως είναι εκείνο το χαρακτηριστικό, το πιο αποκαρδιωτικό και το πιο απελπιστικό για την χώρα μας; Ποια είναι εκείνη η χώρα που μας πέρασε και μαρτυρά την πλήρη αποτυχία μας, την συνεχιζόμενη απόκλιση μας, την συνεχώς και εν εξελίξει καθυστέρηση μας και την κατάδηλη οπισθοδρόμηση μας που δεν θέλουμε να δούμε διότι μας κυβερνούν υπερόπτες πολιτικοί που λόγω της υπεροψίας τους και εκ του ορισμού της λέξεως, σημαίνει ότι δεν βλέπουν κάτω που περπατούν και δεν βλέπουν τι συμβαίνει γύρω τους στην οικονομία και στην κοινωνία.

Στην οικονομία μας εάν εξαιρέσεις τις λίγες επιχειρήσεις που είναι εξωστρεφείς και τραβούν μπροστά, το 98% της οικονομίας είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που στενάζουν και οι μισές από αυτές με έντονα προβλήματα επιβίωσης. Στην κοινωνία χαμηλοί μισθοί και δημόσια αγαθά χαμηλής ποιότητας με πρόδηλες ανεπάρκειες και ελλείψεις.

Λοιπόν αυτή η χώρα που μας πέρασε είναι η Κροατία. Μια χώρα σημαδιακή για την επιτυχία της και την πρόοδο της που αν συγκριθεί ο τρόπος αλλά και η ταχύτητα που μας προσπέρασε, με αυτά τα οποία κάναμε και συνεχίζουμε να κάνουμε εμείς, αποδεικνύει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο, τον αναποτελεσματικό τρόπο που διαχειριζόμαστε τους Ευρωπαϊκούς Πόρους στο σήμερα, αλλά και τόσες δεκαετίες στο παρελθόν, όπως επίσης και την δεινή κατάσταση στην οποία έχουμε περιέλθει και η οποία ωραιοποιείται με λόγια και με μια λανθάνουσα εικόνα που δίνουν ονομαστικά μακροοικονομικά μεγέθη που έχουν απογειωθεί λόγω πληθωρισμού.

Ποια είναι λοιπόν αυτά τα στοιχεία που κάνουν την σύγκριση μας με την Κροατία τόσο καταλυτική εις βάρος μας, για μια χώρα σαν εμάς, που έχουμε μπει στην ΕΟΚ από το 1981, ενώ η Κροατία μπήκε στην ΕΕ μόλις το 2013. Δεν χρειάζεται καν να κοιτάξουμε τα νούμερα, αλλά αν πραγματικά τα εξετάσουμε αναλυτικά, τότε θα δούμε ότι η Ελλάς έχει εισπράξει σε εκθετικό βαθμό, πολλαπλάσιους πόρους από την Ενωμένη Ευρώπη σε σχέση με την Κροατία, ειδικά εάν αυτό το αναλύσουμε στο βάθος των δεκαετιών, που η Ελλάς προσπορίζεται Ευρωπαϊκά χρήματα από τις επιταγές Ράλλη, τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα, τα πακέτα Ντελόρ μέχρι σήμερον με τα πολυετή, πολυδύναμα και πολυπράγμονα ΕΣΠΑ, συν του γιγαντιαίου κύματος πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, που μας προέκυψε ως μάννα εξ ουρανού!

Επιπλέον η Κροατία μπήκε στην Ευρωζώνη μόλις φέτος, δηλαδή την 1-1-2023, ενώ την ανεξαρτησία της, την απέκτησε το 1991, αρχίζοντας ένας πολύ άγριος και βίαιος πόλεμος, με πολύ βαριές απώλειες σε ανθρώπους, ακόμη και σε γυναίκες και παιδιά, αλλά και πολύ σημαντικές καταστροφές σε υποδομές και σε υλικό κεφάλαιο μέχρι και το 1995. Αυτή λοιπόν η χώρα, η Κροατία, με το τόσο πρόσφατο τραγικό παρελθόν, που γεννήθηκε μέσα από το αίμα και τις στάχτες, μας πέρασε σε κατά κεφαλήν εισόδημα…

Δεν φθάνει όμως μόνον αυτό, για να καταλάβουμε την πλήρη σημασία της καταλυτικής εναντίον μας συγκρίσεως. Πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν, για να αντιληφθούμε πλήρως την άνιση κατά ημών πορείας στο Ευρωπαϊκό Γίγνεσθαι, ότι η Ελλάς είναι δυόμιση φορές σε έκταση μεγαλύτερη από την Κροατία και δυόμιση φορές μεγαλύτερη σε πληθυσμό, που και η έκταση και ο πληθυσμός, είναι καθοριστικοί παράγοντες για την διαμόρφωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος.

Υπάρχει όμως και μια άλλη χώρα που πρέπει να δούμε κατάματα για να καταλάβουμε την απόκλιση μας, την καθυστέρηση μας και την οπισθοδρόμηση μας σε σχέση με την Ευρώπη. Αυτή η χώρα δεν είναι άλλη από την Ιρλανδία, που το 2010 ήταν η χώρα των χρεοκοπημένων τραπεζών, της κατάρρευσης της αγοράς των στεγαστικών δανείων, με εκατομμύρια νοικοκυριά καταχρεωμένα και δημόσια οικονομικά του Ιρλανδικού κράτους καταρρακωμένα. Αυτή η χώρα λοιπόν, λίγους μήνες μετά από εμάς, μπήκε σε μνημόνιο το ίδιο έτος το 2010 και εισέπραξε από την Ενωμένη Ευρώπη, το σωτήριον ποσόν των 90 δις. ευρώ που αντιστοιχούσε περίπου στο 60% του ΑΕΠ της Ιρλανδίας εκείνης της χρονιάς. Αυτή λοιπόν η χώρα με τα ίδια προβλήματα με μας και μάλιστα χειρότερα από εμάς στον τραπεζικό τομέα το 2010, όχι μόνον μας πέρασε κατά πολύ, αλλά φιγουράρει την σήμερον ημέρα, δεύτερη στην κορυφή της κατάταξης των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν!

Τι συνέβη λοιπόν στην Ιρλανδία και μας πέρασε τόσο πολύ που δεν συνέβη σε μας από το 2010 έως το 2023 των εκλογών μας; Συνέβησαν τα εξής. Η Ιρλανδία, παρά το σωτήριον μέγα ποσόν των 90 δις. ευρώ που έλαβε, δεν αύξησε την φορολογία, δεν επέβαλε έκτακτες εισφορές, δεν αύξησε το ΦΠΑ στο 24%, δεν οδήγησε τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης στον ουρανό, δεν επέβαλε φορομπηχτικά τέλη, δεν επέκτεινε την γραφειοκρατία, ψηφιακή και μη και κυρίως δεν ενέπλεξε περισσότερο το κράτος στην λειτουργία των επιχειρήσεων και στην οικονομία εν γένει. Με λίγα λόγια ακολούθησε μια ρεαλιστική φιλελεύθερη πολιτική.

Ακριβώς δηλαδή αυτό που δεν κάναμε εμείς, ανεξαρτήτως κεντροδεξιών και κεντροαριστερών κυβερνήσεων, αριστερών και ακραίων δεξιών και όλων των δυνατών κυβερνητικών επιλογών και συνδυασμών, που εναλλακτικά επιλέγαμε εμείς, εφαρμόζαμε βαθιά και βαριά αντιφιλελεύθερες πολιτικές, πατερναλιστικές, γραφειοκρατικές, σχεδιαζόμενες κεντρικά από ένα κράτος, με διαρκή αρνητική επίπτωση στην λειτουργία και την απόδοση της Ελληνικής οικονομίας, που στραγγάλιζαν τις επιχειρήσεις, απομάκρυναν τις επενδύσεις και εξεδίωκαν το πιο καλό μας και πολύτιμο ανθρώπινο δυναμικό.

Εν όψει λοιπόν των εκλογών και της νέας κυβέρνησης που θα προκύψει από αυτές, το μέγα ζητούμενο για την Ελληνική οικονομία και το μέλλον της, είναι πως θα απελευθερώσουμε την οικονομία μας από τα κρατικά της δεσμά που την κρατούν αλυσοδεμένη, σε έναν αέναο κύκλο απόκλισης, καθυστέρησης και οπισθοδρόμησης, σε σχέση με την Ευρώπη, είτε συγκριθούμε με τα παλαιά ανεπτυγμένα κράτη της είτε με τα νέα, αυτά που βγήκαν από την μέγγενη του υπαρκτού σοσιαλισμού και τα παρακολουθούμε να μας προσπερνούν αποσβολωμένοι και απορώντας και πάλι, τι δεν κάνουμε εμείς καλά.

*Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου