του Θεοδόση Μπουντουράκη*
Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) μπαίνει πλέον για καλά στη ζωή μας και απλώνεται σε σημαντικούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας.Συνεπώς δεν είναι απούσα και από την οικονομία.Μεγάλη και γνωστή εταιρία επενδύσεων στην Αμερική, από καιρό τώρα για παράδειγμα, αντικατέστησε πολλά από τα διευθυντικά στελέχη της στον τομέα της διαχείρισης επενδύσεων με υπολογιστές που χρησιμοποιούν «Τεχνητή Νοημοσύνη» (ΤΝ).
Την περίπλοκη και εξειδικευμένη διαδικασία της μελέτης και ανάλυσης, της λήψης αποφάσεων σχετικά με επενδυτικές επιλογές και την εκτέλεση των σχετικών συναλλαγών, αντί να τις πραγματοποιούν άνθρωποι, τις εκτελεί μία έξυπνη μηχανή! Και να σκεφθεί κανείς, μάλιστα, ότι τα στελέχη που αντικαταστάθηκαν από τον υπολογιστή, αποτελούσαν την αφρόκρεμα του ανθρώπινου δυναμικού, με άριστη μόρφωση και ξεχωριστές ικανότητες.
Αποφάσισα λοιπόν κι εγώ να ξεφύγω σήμερα από την ελληνική πολιτικο-οικονομική επικαιρότητα και να φανταστώ ποιο θα μπορούσε να είναι το αύριο.
Το πρώτο μελλοντικό σενάριο, λοιπόν, δείχνει να είναι αυτό της ΤΝ. Το επόμενο, όμως, που συνδέεται άμεσα με το πρώτο αλλά το καθιστά ακόμη πιο εντυπωσιακό, είναι η πιθανή δημιουργία των λεγόμενων κβαντικών υπολογιστών. Και η μεν ΤΝ έχει ήδη κάνει τα πρώτα βήματά της, που έχουν λάβει σάρκα και οστά με τα λεγόμενα έξυπνα ρομπότ που ήδη αντικαθιστούν τον άνθρωπο σε απλές εργασίες, ή με άλλες πιο ανεπτυγμένες εφαρμογές, σαν αυτή που ήδη αναφέραμε στην αρχή. Αλλά οι κβαντικοί υπολογιστές βρίσκονται ακόμη στο στάδιο της εργαστηριακής έρευνας. Σε κάποιαφάση, όμως, θα γίνουν πραγματικότητα, τότε εικάζεται ότι θα υπάρξει μία απόλυτη επανάσταση τόσο στην γνώση όσο και στον τομέα παροχής υπηρεσιών.
Οι σημερινοί υπολογιστές βασίζονται στο γνωστό δυαδικό σύστημα το οποίον συγκροτείται από τα λεγόμενα bits. Πρόκειται για ένα σύστημα καταγραφής και απεικόνισης της πληροφορίας όπου κάθε υπολογιστική μονάδα μπορεί να πάρει μία από τις δύο δυνατές μορφές —είτε Ο είτε 1. Γι’ αυτό και λέγεται δυαδικό. Στην περίπτωση των κβαντικών υπολογιστών τα σημερινά bits θα λέγονται qubits και θα μπορούν ταυτόχρονα να απεικονίζουν και τις δύο καταστάσεις του Ο και του 1
Ας φανταστούμε ένα νόμισμα. Όταν αυτό βρίσκεται σε ακινησία μπορεί να δείχνει ή κορόνα ή γράμματα (Ο ή 1). Όταν στρίψουμε το νόμισμα στον αέρα το στροβιλιζόμενο νόμισμα παύει να βρίσκεται σε μία μόνον κατάσταση αλλά εναλλάσσεται μεταξύ των δύο δείχνοντας ταυτόχρονα και τις δύο. Αυτός σε απλοϊκές γραμμές είναι ο κβαντικός τρόπος αποθήκευσης και επεξεργασίας της πληροφορίας, πάνω σε υποατομικά σωματίδια. Ο και 1 ταυτοχρόνως.
Όλα αυτά ακούγονται ακατανόητα για μάς τους απλούς ανθρώπους. Ακόμη και ο Bill Gates, ο ιδρυτής της Microsoft, πρόσφατα δήλωσε ότι από όλα τα ερευνητικά projects της Microsoft, το μόνο που δεν μπορεί να κατανοήσει είναι αυτό των κβαντικών υπολογιστών, λόγω ακριβώς της περιπλοκότητας και των εξειδικευμένων εννοιών στις οποίες βασίζεται.
Η νέα γενεά των κβαντικών υπολογιστών θα έχει απείρως μεγαλύτερες δυνατότητες και ταχύτητες από τους σημερινούς και θα φέρει επανάσταση σε όλους τους τομείς της γνώσης. Από την αστροφυσική και την χημεία, μέχρι την βιολογία, την μετεωρολογία και την φαρμακευτική. Θα υπάρξει η δυνατότητα σχεδιασμού νέων υλικών με προκαθορισμένες ιδιότητες και πολύ μεγαλύτερες αντοχές από τις σημερινές. Νέα φάρμακα θα μπορέσουν να κατασκευασθούν και νέα μόρια και κύτταρα να μελετηθούν και να συντεθούν. Υπολογισμοί που σήμερα είναι αδύνατοι, λόγω περιορισμών που θέτουν οι σημερινοί υπολογιστές, θα μπορέσουν να γίνουν με άνεση, και αντίστοιχα θεωρητικά και πρακτικά προβλήματα να επιλυθούν.
Με δυο λόγια, οι σημερινοί υπολογιστές θα μοιάζουν με αρχαίους άβακες μπροστά στους μελλοντικούς κβαντικούς απογόνους τους.
Αν φανταστεί δε κανείς την εφαρμογή των κβαντικών υπολογιστών στον τομέα της ΤΝ, τότε η ανάσα κόβεται. Είναι δυνατή η προσομοίωση ενός ανθρώπινου νου, που θα είναι εξυπνότερος από τον νου του ανθρώπου; Και τί συνέπειες μπορεί να έχει αυτό για τον άνθρωπο;
Από δω και πέρα η συζήτηση λαμβάνει μεταφυσικές διαστάσεις. Πάντως η Ιστορία διδάσκει ότι η μεγάλη δύναμη του ανθρώπου είναι η Δαρβίνεια προσαρμογή στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον, που διασφαλίζει την επιβίωσή του. Πώς, όμως, θα εξελιχθεί η ζωή του τότε και ποια θα είναι τα νέα χαρακτηριστικά της, είναι «άδηλον παντί πλην ή τω Θεώ», όπως είπε και ο Σωκράτης. Και ο χρόνος αυτός δεν είναι πολύ μακρυά.
*οικονομολόγος
