του Αθανάσιου Χ. Παπανδρόπουλου
Ενόψει μη ορατών για την ώρα σοβαρών δυσκολιών που έρχονται στην οικονομία και ενδεχομένως επικίνδυνων γεωπολιτικών εξελίξεων, η κυβέρνηση στην αδυναμία της να προχωρήσει σε βαθιές θεσμικές μεταρρυθμίσεις, αναζητεί αποδιοπομπαίους τράγους, για μακροοικονομικά φαινόμενα, που έχουν έντονο εξωγενή χαρακτήρα, ενδεχομένως δε και βαθιά γεωπολιτικά αίτια. Κατά συνέπεια, αποφάσεις και δράσεις που τέρπουν τη γαλαρία, ούτε λύσεις προσφέρουν, ούτε υποβοηθούν τον οικονομικό αλφαβητισμό
Και το φαινόμενο δεν είναι μόνον ελληνικό. Εσχάτως έχει προσλάβει διεθνείς διαστάσεις. Έτσι, οι πληθωριστικές πιέσεις που παρατηρούνται ύστερα από 30 χρόνια αποπληθωρισμού στη Δύση, αποδίδονται στην απληστία, στην αισχροκέρδεια και στην ασυνειδησία των βιομηχανικών επιχειρήσεων κυρίως, οι οποίες όλως παραδόξως στο σχηματισμό του δυτικού ΑΕΠ, συνολικά, δεν συμμετέχουν περισσότερο από 16%!
Στην Ελλάδα, η οποία κατά τον κύριο πρωθυπουργό «δεν είναι μπανανία», η βιομηχανία τροφίμων, που φέρει την ευθύνη υποτίθεται για τον πληθωρισμό, αντιπροσωπεύει το 8% του ΑΕΠ και το 19% της συνολικής ετήσιας καταναλωτικής δαπάνης ενός μέσου νοικοκυριού. Αντιθέτως στο ίδιο νοικοκυριό, η στέγαση, η ενέργεια, οι μεταφορές και οι τηλεπικοινωνίες αντιπροσωπεύουν το 65% της δαπάνης του, με την κατοικία να έχει πρώτο ρόλο (30%).
Έως τώρα, όμως, δεν έχω καταγράψει ξόρκια, αναθέματα και πρόστιμα, για αυξήσεις ενοικίων έως και 70%, όταν ο πληθωρισμός δεν ξεπερνά το 6%.
Κατά τα λοιπά, είναι απορίας άξιον μια κυβέρνηση να ζητά παραγωγικές επενδύσεις και από την άλλη να διασύρει καθημερινά τον πρώτο βιομηχανικό κλάδο της χώρας: αυτόν της παραγωγής ειδών διατροφής και ποτών.
Η ελληνική μεταποίηση με το ζόρι αντιπροσωπεύει το 11-12% του Ελληνικού Ακαθάριστου Εγχωρίου προϊόντος και οι ελληνικές εξαγωγές μόλις ξεπέρασαν το 10% του ΑΕΠ έναντι 40% που είναι ο μέσος κοινοτικός όρος.
Όταν γίνεται λόγος λοιπόν για τόνωση της εξωστρέφειας, άνοδο των εξαγωγών και βελτίωση του εμπορικού μας ισοζυγίου, καλόν είναι οι επαΐοντες να μας πουν και να σκεφτούν με ποια προϊόντα μπορεί να γίνει αυτό και σε ποια παραγωγική βάση.
Μια σημαντική παραγωγική βάση στη χώρα μας, με ικανοποιητική εξωστρέφεια, είναι η βιομηχανία τροφίμων-ποτών, η οποία πραγματοποιεί 16 δισ. ευρώ τζίρο, 6 δισ. ευρώ εξαγωγές και στις 1.225 επιχειρήσεις του κλάδου απασχολούνται πάνω από 360.000 άμεσα και έμμεσα εργαζόμενοι. Συνεπώς, ο κλάδος αυτός, που στηρίζει και τον πρωτογενή τομέα, μπορεί να γίνει ατμομηχανή βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, τόνωσης, της εξωστρέφειάς της, προώθησης της καινοτομίας και βεβαία ενίσχυσης του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας.
Με άλλα λόγια, ο αγροδιατροφικός τομέας είναι αναπτυξιακό εφαλτήριο και ως εκ τούτου εθνικό κεφάλαιο Παράγει δε και πολύτιμη άυλη αξία, την ώρα που η χώρα γνωρίζει τουριστική άνοδο ολκής και έχει όντως αυξημένο γεωπολιτικό κύρος.
Ας μην ξεχνάμε ότι στην Ελλάδα, η διατροφή συνδέεται άμεσα με την δημόσια υγεία και τον πολιτισμό της χώρας. Η περίφημη «κρητική δίαιτα», η ελιά και άλλα προϊόντα της ελληνικής γης, δεν είναι μόνον είδη προς κατανάλωση. Είναι ταυτόχρονα και προϊόντα πολιτισμού και υγείας.
Από την άλλη, η βιομηχανία ειδών διατροφής είναι και γεωπολιτικός παράγοντας επισιτιστικής ασφάλειας, μια παράμετρος που τα χρόνια που έρχονται θα αποκτά μεγάλο βάρος στις διεθνείς εξελίξεις.
Τα σοβαρά προβλήματα της οικονομίας συνεπώς, δεν λύνονται με ξόρκια και πρόστιμα που έχουν επικοινωνιακό χαρακτήρα, αλλά με βαθιές θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Και από την άποψη αυτή, πολλά πρέπει να γίνουν στην Ελλάδα, όπου οι κλειστοί θεσμοί είναι η μεγαλύτερη πληγή της χώρας και η σοβαρή απειλή κατά της δημιουργίας άξιου λόγου κράτους δικαίου.
«Οι κλειστοί θεσμοί, υποστηρίζει ο γνωστός καθηγητής του MIT Daron Acemoglu, είναι ο χειρότερος εχθρός της ευημερίας και η σταθερή βάση για την οικονομική αποτυχία. Μετά τις εμπειρίες της από το 2009 και μετά η Ελλάδα θα πρέπει να προσέξει αυτή τη διάσταση.».
Αν θέλει βέβαια θα προσθέταμε…